خبرگزاري فارس- رئيس بخش مطالعات نظامي مركز مطالعات سياسي و استراتژيك "الاهرام" مصر خروج نيروهاي آمريكايي از عراق را يك پيروزي براي مقاومت در عراق و اذعان واشنگتن به شكست سياسيت‌هايش در اين كشور دانست.
به گزارش فارس، "طلعت احمد مسلم" نويسنده و رئيس بخش مطالعات نظامي مركز مطالعات سياسي و استراتژيك "الاهرام مصر" در مقاله‌اي با عنوان "پيش‌بيني‌ها بعد از عقب‌نشيني نيروهاي آمريكايي از عراق" در پايگاه اينترنتي شبكه "الجزيره" به بررسي "تصميم عقب‌نشيني اين نيروها و دلايل آن"، "عوامل اصلي تغيير در تصميم خروج نيروها" و "راه‌حل‌ها‌ي آمريكا و عراق" پرداخت.
"باراك اوباما" رئيس جمهور آمريكا در 21 اكتبر گذشته اعلام كرد كه نيروهاي آمريكايي اواخر سال جاري ميلادي از عراق خارج خواهند شد كه اين مساله اقرار و اعلام شكست در مذاكرات ميان مسئولان ارشد و مسئولان نظامي آمريكا بر سر ادامه حضور برخي از نيروهاي آمريكايي در عراق به بهانه انجام ماموريت "آموزش نيروها" بود.
اين مذاكرات از اوايل سال جاري ميلادي انجام شد و معاون رئيس جمهور آمريكا، وزير دفاع پيشين و فعلي، رئيس ستاد مشترك ارتش و برخي مسوولان وزارتخانه‌هاي خارجه و دفاع آمريكا و از طرف عراقي هم نخست وزير و وزير دفاع عراق در آن حضور داشتند.
به دنبال اعلام خروج نيروها، اوباما از انجام فعاليت‌هايي در نوامبر 2011 و همچنين مساله دعوت از نخست وزير عراق به كاخ سفيد در دسامبر خبر داد.
تصميم به خروج نيروها و دلايل آن
با وجود آنكه رئيس جمهور آمريكا اصرار دارد اين كشور از موضع قدرت از عراق عقب مي‌نشيند و طبق وعده‌اش به آمريكايي‌ها در پيش از برگزاري انتخابات، نيروها را از عراق خارج خواهد كرد، اما او نمي‌تواند انكار كند كه اين تصميم بيانگر شكست در سياست آمريكا و معضل و چالشي براي رهبران آمريكايي است اما ما بايد از عواملي كه به اين شكل آمريكا را به خروج از عراق مجبور كرده، سپاسگذار باشيم.
توافقنامه‌ي ميان آمريكا و عراق مبني بر عقب‌نشيني نيروهاي آمريكايي از عراق، عنصر مهمي در عوامل تصميم به خروج اين نيروها به شمار مي‌رود به گونه‌اي كه منطقي نبود اين نيروها بعد از پايان سال 2011 بدون توافقنامه‌ي جديد در عراق باقي بمانند.
اعلام رئيس جمهور آمريكا براي خروج نيروها از عراق اقدامي "انتخاباتي" بود
اين اعلام رئيس جمهور آمريكا در درجه اول يك اقدام انتخاباتي بود كه بيانگر تعهد رئيس جمهور به وعده‌هايي است كه پيش از انتخابات داده بود. البته او باب امضاي توافقنامه‌ي جديدي را كه به تعداد كمي از نيروهاي آمريكايي با درنظرگرفتن "اعطاي مصونيت" امكان حضور در عراق را بدهد، نبست. به گونه‌اي كه براي او فوايدي را به همراه داشته باشد و توافقنامه‌ي جديد به زيانش نباشد.
آمريكا و عراق تمايل‌شان را نسبت به حضور تعداد اندكي از نظاميان آمريكايي بعد از 2011 اعلام كرده بودند
از سوي ديگر، اين تصميم گامي در راستاي منافع "نوري المالكي" نخست وزير عراق است. به گونه‌اي كه ظاهرا پاسخگوي خواسته‌هاي مردمي است و او توانست خواسته‌هاي ملتش را بر آمريكا تحميل كند. اما ظاهرا اين مساله نمي‌تواند او را از موافقت با يك گروه نظامي اندك آمريكايي با دريافت مصونيت، باز دارد.
ظاهرا مسوولان آمريكايي و عراقي طي ديدارهاي خود تمايل‌شان را نسبت به حضور تعداد اندكي از نظاميان آمريكايي بعد از 2011 و همچنين ادامه حضور آمريكايي‌ها براي ايجاد موازنه استراتژيك و حضور در پادگان‌هاي اين كشور اعلام كرده بودند تا در مواقع ضروري به ويژه زماني كه احساس خطري وجود دارد و عراق براي حمايت از خود نيازمند نيروي دفاعي است، اقدام كنند.
مطالبات مردمي عامل اصلي جلوگيري از ادامه حضور نيروهاي آمريكايي بود
عامل اصلي كه موجب تغيير در اين تصميم شد، اصرار دولت عراق به مصونيت ندادن به نيروهاي آمريكايي در پاسخ به مطالبات مردمي بود. به ويژه اينكه اين احساس وجود دارد كه عقب‌نشيني نيروهاي آمريكايي از عراق به "اخلال در برتري كه (دولت) طي زمان گذشته از آن بهره مي‌برد، شناسايي نقاط ضعف آن در مقابل تهديدهاي خارجي و همچنين ضعف مواضعش منجر شود." از اين رو دولت نيازمند يك حمايت مردمي است كه بتواند ائتلاف مورد نظرش را محقق كند. از سوي ديگر اين تصميم در عين حال يك پيروزي براي مقاومت در عراق كه طي سال‌هاي اشغال و حضور نيروهاي آمريكايي در اين كشور متوقف نشده، به شمار مي‌رود.
اما عامل دوم وعده‌هاي اوباما در زمان تبليغات انتخاباتي در سال 2008 مبني بر خروج نيروهاي آمريكايي از عراق و نزديك شدن به انتخابات رياست‌جمهوري و پارلمان است كه مي‌تواند در تبليغات انتخاباتي رقبا از آن عليه وي استفاده كنند.
به اين ترتيب اوباما خود را در مقابل لحظه "عمل به وعده‌ها"ي خود در دوره انتخابات يافت.
از طرف ديگر، درخواست‌هايي از سوي اكثريت مردم آمريكا به ويژه خانواده‌هاي سربازان براي بازگرداندن اين سربازان به آغوش خانواده‌هاي‌شان وجود دارد و ظاهرا بازگشت سريع نيروهاي موجود در افغانستان محال است.
آمريكا نيازمند فراهم كردن شرايط و امكانات استراتژيكي است كه به فرماندهانش امكان دخالت و استفاده از توان نظامي آمريكا را در پايگاه‌هاي اصلي‌اش در مواقع ضروري فراهم كند. حضور نظاميان آمريكايي در عراق موجب بلعيده شدن اين امكانات مي‌شود و شكي نيست كه سخن گفتن از بازگشت آخرين سرباز موجب مي‌شود تا ذخاير نسبتا زياد استراتژيك در آمريكا حفظ شود.
يكي ديگر از عوامل تغيير در اين تصميم‌گيري، كاهش نسبي حوادث امنيتي در عراق و به دنبال آن كاهش نسبي استفاده از حمايت آمريكا براي رويارويي با حوادث امنيتي است كه از صد حادثه در روز به 10 حادثه رسيد.
نتايج اصلي عقب‌نشيني
اين عقب‌نشيني موجب شد تا طرف‌هاي متعددي چون عراق، آمريكا، كشورهاي منطقه به ويژه ايران، تركيه و اسراييل به نتايج استراتژيكي دست يابند.
اولين چيزي كه در اين ميان ظهور و بروز مي‌يابد، ايجاد خلاء نظامي در عراق براي يك مدت زماني است كه اين مساله در نتيجه نبود نيروهاي آمريكايي در كشور كه مدت نزديك به 9 سال در عراق به ويژه در نيروي هوايي آن فعاليت مي‌كردند، به وجود مي‌آيد و اين در حالي است كه نيروهاي عراقي براي جلوگيري از نقض حريم هوايي خود و به دنبال ان احتمال حمله هوايي به آن، به نيروهاي هوايي نياز دارند. اين در حالي است كه نيروهاي عراقي در مسايل ديگري همچون تجهيزات و يا توانايي لازم در تصميم‌گيري‌هايي كه تاكنون نيروهاي آمريكايي آن را انجام مي دادند، با نقص‌ها و كمبودهايي مواجهند.
همچنين عقب‌نشيني نيروهاي آمريكايي از عراق فرصتي را براي آزاد گذاشتن برخي كشورها براي اعمال نفوذ در منطقه فراهم مي‌كند. عراق بايد از نيروهاي تركيه در شمال عراق براي اخراج عناصر پ.ك.ك استفاده كند كه در اين ميان حضور نيروهاي آمريكايي مانعي بازدارنده براي نيروهاي تركي است.
عقب‌نشيني نيروهاي آمريكايي موجب محروميت واشنگتن از 505 پايگاه است
اين عقب‌نشيني موجب محروميت آمريكا از پايگاه‌هاي موجود آن در عراق كه به گفته مسوولان آن به 505 پايگاه مي رسد، مي‌شود كه آمريكا گاهي اوقات بر اساس ضرورت‌هاي استراتژيك خود مثل اعمال فشار عليه ايران و يا چانه‌زني با تركيه براي استفاده از نيروهايش در منطقه، به آنها نياز دارد.
همچنين عقب‌نشيني نيروهاي آمريكايي از عراق اين فرصت را به نيروهاي اسرائيلي مي‌دهد كه بدون هيچ مانع ومشكلي به دخالت در عراق و اقدامات نظامي در آينده‌اي نزديك بپردازند.
راه حل آمريكا
طرف آمريكايي مي‌كوشد تا براي مسايل مربوط به امنيت آمريكا و مواضع استراتژيك آن راه حلي را بيابد و انتظار مي رود كه آمريكا استراتژي اعتمادسازي را براي كنترل از راه دور در پيش بگيرد و اين كار را با استفاده از نيروهاي هوايي و موشكي و نيروهاي ويژه آنها و استفاده از نيروهاي كشورهاي منطقه بر اساس توافقنامه‌ي "همكاري استانبول" انجام دهد.
تصور مي‌كنم حضور محدودي كه مي‌توان مصونيت را براي آن فراهم كرد مي‌تواند بخشي از راه حلي باشد كه رئيس جمهور آمريكا و نخست وزير عراق بعد از مذاكرات نوامبر به آن دست يافتند.
شركت‌هاي امنيتي هستند كه مي‌توانند ماموريت نظامي نزديك به ماموريتي كه به نيروهاي مسلح واگذار مي‌شود را انجام دهند و پوشش بهتري از اوضاع داشته باشند اما ما تصور مي‌كنيم آنچه كه آنها مي توانند در زمينه دفاع هوايي و موشكي انجام دهند تا حدود زيادي محدود است.
همچنين اين مساله مي‌تواند در زمان‌هاي ضروري به سرعت بازگرداندن توازن استراتژيك به نفع آمريكا كمك كند به گونه‌اي كه انبارهاي اسلحه و تجهزات از قبل در منطقه ايجاد و يا تكميل شود به گونه‌اي كه در صورت نياز آمريكا تنها به انتقال نيروها بپردازد و نيازي به انتقال سلاح و تجهيزات نداشته باشد. در حال حاضر هم اقداماتي براي انبار اين تجهيزات در حال انجام است اما اين مساله نيازمند بررسي‌هاي بيشتر با توجه به خروج نيروها از عراق است.
علاوه بر اين اين مساله نيازمند انتقال و متمركز شدن برخي از نيروها در كشورهاي همسايه عراق مثل كويت است.
راه حل عراق
با توجه به احتمال تغيير در مواضع رهبران عراقي و تاثير آن بر مسايل امنيتي، راه حل‌هاي عراق در اين باره متفاوت است اما هر راه حلي بايد با تلاش براي هماهنگي با كشورهاي همجوار مثل ايران و تركيه و دستيابي به توافقنامه‌اي با آنها براي تضمين امنيت همراه باشد.
در ازاي عقب‌نشيني نيروهاي آمريكايي از عراق اين كشور به اعتماد كردن به نيروهاي امنيتي و ارتش خود و همچنين تجهيز هر چه سريعتر آنها و آموزش آنها در آموزشكده‌هاي ناتو و آمريكا و استفاده از برخي تجهيزات آمريكايي خواهد پرداخت كه آمريكا به خاطر بالا رفتن هزينه انتقال اين تجهيزات به آمريكا آنها را با قيمت بسيار پاييني به عراق بخشيده است.
اخيرا هم عراق به خريد برخي سلاح‌ها از بازار بين المللي و در راس آن روسيه پرداخته است چرا كه اكثر تجهيزاتي كه در اختيار دارد اصالتا روسي است.
