ديپلماسي ايراني - در سالروز انقلاب ليبي مهمترين چيزي كه توجه همه را به خود جلب مي كند و مهم ترين سوالي كه ذهن ها را به خود مشغول ساخته اين است كه اين انقلاب چه دستاوردهايي براي مردم ليبي داشته است؟
مهم ترين دستاوردي كه مردم ليبي به دست آوردند فروپاشي كامل نظام سابق بوده است. اين در هيچ كدام از انقلاب ها، مشابه ندارد. هيچ كدام از انقلاب هاي معاصر نتوانسته اند نظام را به طور كامل سرنگون كنند. اين مسئله منجر به ايجاد يك فرصت جديد براي هم افزايي داخلي، فرهنگي در داخل جامعه ليبي شد. اين فرصت نيز برياي كشورهاي ديگري مثل مصر و يا يمن و حتي در مورد تونس فراهم نشده است. چرا كه ليبيايي ها به دليل فروپاشي كامل نظام، مي توانند هم افزايي كنند و در اين فرصت خود را پيدا كنند. مهم ترين مسئله هم براي يك ملت پيدا كردن خود است بعد از اين كه سال ها دچار از خود بيگانگي بوده است.
در كنار اين فرصتي هم براي شناخت نيروهاي انقلابي ايجاد شده است. در گذشته مخالفيني در خارج از مرزها و حتي در درون ليبي وجود داشتند ولي مردم به آن ها دسترسي نداشتند و آن ها نيز هيچ راهي براي شناخت ديگر گروه ها در اختيار نداشتند. الان اين فرصت فراهم شده كه هم زمان با اين كه ملتي خود را مي شناسد، گروه هاي انقلابي نيز يكديگر را بشناسند و براي آغاز يك نظام جديد سياسي دست به دست يكديگر دهند.
از ديگر دستاوردهاي ديگر كه در صحنه عمل اتفاق افتاده است، شناخت برخي مهره هاي فرصت طلب بود كه سعي كرده بودند در فرصت پديد آمده خود را در راس قدرت قرار دهند. انقلاب عملا اين فرصت را براي مردم ايجاد كرده است كه اين افراد را شناسايي كنند.
علاوه بر اين بايد به خروج نيروهاي ناتو بعد از مدت كوتاهي اشاره كرد. نيروهاي ناتو به اين اميد وارد ليبي شدند كه بتوانند برخي حوزه هاي نفتي ليبي را به نام غرب به ثبت برساند اما خروج سريع نيروهاي ناتو از ليبي، اگر چه به طور مستقيم از طريق مردم صورت نگرفت اما به معني آن بود كه از ماندن نگران هستند و اين توان بالقوه ليبي را نشان مي دهدكه اجازه نمي دهد نيروهاي غربي ولو اين كه در اين كشور خلاء قدرت است، در اين كشور بمانند. اما دستاورد ديگري كه مردم ليبي به دست آوردند اين بود كه توانستند نقشه ها براي تجزيه شرق و غرب و شمال و جنوب ليبي را خنثي كنند.
از جمله ديگر مسائلي كه اتفاق افتاد و مي توان آن را دستاوردي براي جامعه ليبي به حساب آورد اين است كه جامعه ليبي براي كارشناسان، خبرنگاران و سفراي كشورهاي خارجي كه تا كنون به همه جاي ليبي سفر نكرده بودند، شناخته شد. اين دستاورد براي جامعه ليبي بسيار مهم است. در ايران متاسفانه هنوز كارشناسان از نقش قبائل در صحنه سياست ليبي سخن گفتند و جامعه ليبي را با شصت قبيله معرفي كردند. اما با سفرهايي كه صورت گرفت، ثابت شد كه جامعه ليبي هرگز آن گونه كه تصور مي شد قبائلي نبوده است. در حال حاضر قبيله گرايي به حداقل ممكن رسيده و كمترين نقش را در عرصه جامعه دارد.
اما در اين ميان بايد از تمايزات انقلاب ليبي با ديگر انقلاب ها هم ياد كرد. انقلاب ليبي اولين انقلابي بود كه وارد عرصه مسلحانه شد. در مصر هنوز شاهد حركت هاي مسلحانه نيستيم. حتي در يمن نيز آن چه در مورد گروه ها مسلح گفته مي شود، مربوط به گروه هاي محدودي در برخي از بخش هاي يمن است و مشكوك هستند به مزدور بودن. اما اين كه توده هاي مردم اسلحه به دست بگيرند و عليه دولت وارد جنگ شوند، از ويژگي هاي منحصر به فرد ليبي بود. البته اين كه قذافي با هواپيما و توپ و تانك جنگي به سركوب مردم پرداخت نيز از تمايزات انقلاب ليبي است.
ورود ناتو نيز بعد از شكل گيري جنگ مسلحانه و تصويب قطعنامه در شوراي امنيت بود و اين تنها ليبي بود كه با مسئله عمليات ناتو مواجه بود. ناتو جديد ترين سلاح هاي خود را برفراز ليبي به كار گرفت. از جمله تمايزات ديگر انقلاب ليبي با ديگر انقلاب ها، از بين رفتن زيرساخت هاي اقتصادي و تاسيسات كليدي ليبي بود. منابع آب، خطوط برق، خطوط تلفن و حتي ساختمان هاي مربوط به دانشگاه ها از ميان رفت.
از جمله تمايزات ديگري كه انقلاب ليبي با ساير انقلاب ها داشت اين بود كه در ليبي دو نيروي مهم و ضروري دفاعي يعني نيروي هوايي و دريايي همراه با نظام از ميان رفتند و مردم در حال حاضر به آن احتياج دارند؛ نيروي دفاعي قذافي بسيار قوي بود و از تجهيزات نظامي پيشرفته استفاده مي كرد و نيروي دريايي و هوايي بسيار قوي اي داشت. البته قدرت نيروي زميني قذافي به اندازه نيروي هوايي و دريايي نبود چون ليبي به نسبت جمعيت كمي دارد. اين از جمله جرائمي است كه ناتو در ليبي انجام داده است.
مردم ليبي الان مطالبات جديدي از دنياي غرب دارند. اگر مردم مصر به طور غير مستقيم غرب را به حمايت از مبارك متهم مي كنند يا مردم يمن به طور غير مستقيم غرب را به حمايت از علي عبدالله صالح مي كنند، در اين جا مردم شاهد اقداماتي از سوي ناتو بوده اند كه خواهان پاسخگويي در برابر آن هستند. ناتو بدون اجازه مردم ليبي در اين كشور مداخله كرده است و در روند طبيعي انقلاب تغيير ايجاد كردند. ورود ناتو باعث شد كه قذافي بر مواضع خود مستحكم تر شود و چهره حق به جانبي به خود بگيرد. قذافي تا قبل از حمله ناتو، يك رهبر افريقايي چرخيده به طرف غرب به حساب مي آمد ولي به مجرد ورود ناتو به صحنه ليبي، قذافي يك چهره حق به جانب ضد غربي به خود گرفت و به نوعي تطهير و تبرئه شد و مواضع كساني كه او را در سركوب انقلابيون همراهي مي كردند، مستحكم تر شد. به همين دليل تلفات انقلاب ليبي بسيار بالا رفت كه اين نيز خود يكي از تمايزات انقلاب ليبي با ساير انقلاب ها است. ليبي با اين كه كمترين جمعيت را در بين چهار كشوري كه دست به انقلاب زده اند دارد، اما بالاترين ميزان تلفات را داشته است.
علاوه بر اين مداخله اي كه نيروهاي ناتو و كشورهاي غربي در كار نيروهايي كه بر سر كار آمده اند مانند شوراي ملي انتقالي و همين طور دولت كردند، نيز بي سابقه بود. اين دخالت با حضور مقامات غربي در ليبي و سوء استفاده از حضور ناتو در ليبي براي تاثيرگذاري در روند تعيين مقامات جديد صورت گرفت و از ديگر تمايزات انقلاب ليبي با ديگر انقلاب هاي مردمي در كشورهاي عربي است.
