خبرگزاری فارس- فرانسه در حمله به لیبی پیشگام شد تا با جنگنده رافائل خاک و مردم لیبی را بمباران کند و برای فروش میلیاردی این جنگنده بازارگرمی کند؛ سقوط یک رافائل می‌توانست سقوط سارکوزی باشد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در پاریس، تلاش فرانسه و دولت سارکوزی برای بازارگرمی جنگنده رافائل در جنگ لیبی را می‌توان سکویی برای تجارت اقتصادی با جنگنده مذکور دانست.
حال این سئوال مطرح است که «آیا پس از جنگ لیبی فرانسه موفق شد خریداری برای جنگنده رافائل پیدا کند یا خیر، در یک کنفرانس خبری که در لندن برگزار شد، یکی از خلبانان نیروی هوایی فرانسه که از جنگنده رافائل استفاده می‌کند، در سخنان خود درباره حمله اخیر به لیبی و عملیات هوایی در این کشور، کاملا بر خلاف مواضع رسمی فرانسه و آمریکا گفت که جنگنده‌های فرانسه از سیستم پشیتبانی، شناسایی و تعیین اهداف سیستم‌های آمریکایی استفاده نکرد. او گفت که برخی اطلاعاتی که تیاز به دو ساعت داشت تا برسد، پس از دو روز به او می‌رسید.
رافائل از 10 سال پیش خریدار نداشته است
جنگنده رافائل از زمان تولید خود یعنی حدود 10 سال پیش هنوز بی مشتری و خریدار مانده است. بازاریابی و فروش رافائل یکی از اولویت‌های نیکلا سارکوزی در خارج از این کشور بود. او دوره ریاست خود در سال 2007 را با سفر به مغرب و تونس و الجزایر آغاز کرد و رافائل را برای فروش پیشنهاد کرد. در آن زمان سارکوزی از اینکه ارتش مغرب این امر را رد کرد شوکه شد. این را "فتیحة دازی" یکی از مسئولان در امور فروش سلاح در وزارت دفاع فرانسه به ما اعلام کرد. سارکوزی در کنار فروش رافائل تسهیلاتی نیز برای مغرب قرار داد که در صورت خرید، آنان را ارائه کند اما خریدهای نظامی مغرب از جانب عربستان تعیین و تامین مالی می‌شود بنابراین خرید تسلیحات از جانب عربستان در انحصار سلاح‌های آمریکایی است.
سارکوزی در پی فروش رافائل
سارکوزی پس از آن پرونده رافائل خود را در اوایل سال 2008 در سفر به عراق، به این کشور برد و از آنجا به کویت. پس از سفر عراق، یکی از امارت‌های خلیج [فارس] به فرانسه وعده خبر خرید رافائل را داده بود اما کارشکنی آمریکا مانع بسته شدن این قرار داد شد. کویتی‌ها در آن زمان اعتراض کردند که سارکوزی به عراق رفته و پیشنهاد فروش رافائل را داده است و این امر تهدیدی بزرگ برای امنیت ملی کویت محسوب می‌شود. پس از آن کویت به طور نهایی از خرید رافائل خودداری کرد زیرا ولید الطباطبایی نماینده سلفی (وهابی) در آن زمان در پارلمان کویت گزارشی از عیوب رافائل قرائت کرد. فرانسوی‌ها در آن زمان اعلام کردند که تهیه این گزارش، کار آمریکایی‌ها بوده است و این نماینده در سطحی نیست که بخواهد از مسائل فنی جنگنده فرانسوی صحبت کند.
آمریکا اجازه فروش رافائل فرانسه را می‌دهد و هند اولین خریدار آن پس از جنگ لیبی است
فرانسه در دوره سارکوزی تلاش کرد که نیروی هوایی این کشور، اولین نیرویی باشد که تانک‌های معمر القذافی را که در خرداد گذشته به سوی بنغازی پیشروی کرده بود، هدف قرار بدهد تا قدرت رافائل را ثابت کند. رسانه‌های فرانسوی در آن روزها گزارش کردند که جنگنده‌های فرانسوی تانک‌های پیشرفته قذافی را در مرکز بنغازی منهدم کردند. تا جایی که همه نگاه‌ها در آن زمان به جنگنده‌های رافائل بود به حدی که کریستین شینو خبرنگار رادیو فرانسه اعلام کرد، بدترین فاجعه برای سارکوزی این است که یکی از جنگنده‌های رافائل سقوط کند.
هند در پی خرید رافائل
پس از پایان جنگ علیه لیبی، حرف و حدیث درباره فروش جنگنده رافائل به هند مطرح شد. وزارت دفاع فرانسه اعلام کرد که هند تمایل دارد 126 فروند جنگنده رافائل را خریداری کند. طبق اعلام سیاستمداران و خبرنگاران مطلع در فرانسه اعلام کردند که به نظر می‌رسد این معامله بزرگ پس از این انجام می‌شود که آمریکا اجازه آن را داده است زیرا این کشور قصد ندارد جدیدترین جنگنده‌های خود را در چنین زمانی برای فروش عرضه کند.
عصبانیت انگلیس از اقدام هند
این تصمیم هند سبب خشم انگلیس شد زیرا خرید جنگنده نوین تیبون یوروفلایتر انگلیس نیز در لیست هند بود. این معامله 20 میلیارد دلار عاید انگلیس می‌کرد و علاوه بر این، این قرارداد به کشور هند، یک کشور آسیایی بزرگ و در حال توسعه بود که از لحاظ اقتصدی و راهبردی در حال رشد است و انگلیس می‌پنداشت که این معامله بسته شده است. فرانسوی‌ها برای اینکه بتوانند به این توافق برسند، یک توافق دیگر به ارزش 10 میلیارد دلار با فرانسه برای ساخت دو نیروگاه اتمی امضا کردند و یک توافق نیز برای ساخت زیردریایی نظامی که با دیزل کار می‌کند، امضا کرد.
انتخاب جنگنده‌ها از سوی هند
از ویژگی‌های جنگنده‌های انگلیسی به نظر می‌رسد که این جنگنده از همتای فرانسوی خود بهتر اما پرهزینه‌تر است. انگلیسی‌ها در رسانه‌های خود تا توانستند از فناوری تیبون اعلام کردند اما آنچه سبب توافق فرانسه و هند شد این است که آمریکا هنوز تصمیم نگرفته است جنگنده‌های اف 35 خود را بفروشد و روسیه نیز میگ 35 خود را برای فروش عرضه نکرده است. از طرف دیگر سوئد نیز ساب گریبن را هنوز برای فروش عرضه نکرده است. تنها چیزی که برای فرانسوی‌ها قطعی شده بود این بود که اگر آمریکا اف 35 و روسیه میگ 35 و سوئد جنگنده خود را عرضه می‌کرد هند آن را می‌خرید.
هند از دولت اوباما دلگیر شد
هندی‌ها پس از آن تصمیم گرفتند جنگنده رافائل فرانسه را خریداری کنند که از جانب دولت باراک اوباما احساس اهانت کردند، زمانیکه دولت آمریکا نسخه آماده فروش اف 35 را برای فروش عرضه نکرد در حالی که این اقدام، تاکیدی بود بر اقدام جرج بوش پسر. به نظر می‌رسد که خرید جنگنده فرانسه بنا بر این تصمیم آمریکا اتخاذ شد که هندی‌ها در واکنش به این تمایل آمریکایی‌ها برای عدم دسترسی هندی‌ها به فناوری عالی ساخت جنگنده رو به آن آوردند. بخصوص فناوری ساخت و نگهداری اف 35 که به کشورهای استرالیا، کانادا، ایتالیا، هلند و انگلیس فروخته شده و هنوز روشن نیست که چه چیزی سبب شد یا چه مشکلی برای امنیت ملی آمریکا پیش می‌آمد که واشنگتن با فروش آن به هند مخالفت کرد. آیا حساسیت‌های پاکستان سبب شد؟ یا حساسیت مناسبات خوب هند و روسیه و ترس از اینکه این فناوری پیشرفته این هواپیما به دست روس‌ها برسد؟
ویژگی‌های جنگنده رافائل
فرانسه می‌گوید که رافائل در استفاده چندمنطوره است. قدرت هوا-هوا و هوا-زمین دارد. در حالی که یوروفلایتر انگلیس فقط امکان هوا-هوا دارد. نیروی هوایی و نیروی دریایی فرانسه از این جنگنده استفاده می‌کنند. این جنگنده در لیبی برای مراقبت و بمباران استفاده شد در حالی که جنگنده انگلیسی برخی حملات به زمین را انجام داد ولی در گرماگرم کار انجام نشد. در خصوص جنگنده سوئدی (گریبن) نیز باید گفت که این جنگنده در این فضا کاربرد ندارد و محیط عملی آن محدود است همینطور در خصوص مهماتی که می‌تواند حمل کند.
جنگنده رافائل در دهه هشتاد قرن گذشته و در زمان جنگ سرد طراحی شده است در حالی که امروز نیاز خریداران به خصوص در کشورهای در حال توسعه مانند هند و برزیل و امثال آن تغییر کرده است. امروز خرید جنگنده برای کشورها، امری مهم و راهبردی است زیرا عمر استفاده جنگنده در ارتش بین 20 تا 30 سال است در حالی که مشکل اصلی رافائل این است که قیمتش رو به افزایش است به طوری که قیمت یک جنگنده به 140 میلیون دلار رسیده است اما روسیه جنگنده‌ای با همین ویژگی‌ها را با قیمتی حدود 20 میلیون دلار عرضه می‌کند. این امر را کارشناسانی که از نمایشگاه لابورژه دیدن کردند اعلام کردند اما کارشناسان دیگری می‌گویند که این امر دقیق نیست و علت این امر با عمر مفید این جنگنده در ارتباط است زیرا میگ (روسیه) مدتی کمتر و با هزینه نگهداری بالاتری می‌تواند پرواز کند اما هزینه رافائل در طول 30 سال کمتر است اما سوخوی روسیه به تغییر موتور مداوم نیاز دارد.
نفوذ سیاسی و راهبردی
فرانسوی‌ها می‌گویند برزیل نیز پس از آنکه مطمئن شد، هند این جنگنده را می‌خرد، تصمیم گرفته است که او هم خریدار باشد. این امر شبیه بازی دومینو است که عزم هند برای خرید، دیگر خریداران را متقاعد کرده است که جنگنده‌های آنگلاساکسونی را بر غیر آن ترجیح بدهند. این را یک کارشناس صنعت و تجارت هواپیما در حاشیه نمایشگاه لابورژه اعلام کرد.
از سوی دیگر، این تصمیم هند بعدی راهبردی بزرگی برای فرانسه دارد. چرا که هند و برزیل بخشی از گروه بریکس هستند که از لحاظ اقتصادی و راهبردی در حال رشد هستند و این امر جایگاه فرانسه را در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و اتحادیه اروپا بهبود می‌بخشد و بر سیاست خارجی این کشور و مناسباتش با کشورهای در حال توسعه بین‌المللی افزایش می‌دهد و بر همین اساس می‌توان به نقشی که این معامله می‌تواند ایفا کند توجه کرد و دید که چه نتایجی از این همکاری نظامی فرانسه و هند ناشی می‌شود و می‌تواند بر موضع هند در قبال ایران و برنامه هسته‌ای آن و تلاش فرانسه برای توقف خرید نفت از ایران تاثیر بگذارد.
مناسبات هند و فرانسه تحت تاثیر فشار لابی اسرائیل
فرانسه در مناسبات خود با هند بخصوص پس از تصمیم هند برای خرید رافائل و بخصوص در مراحل مذاکرات خرید، در خصوص موضوع هسته‌ای ایران تحت فشار لابی اسرائیل قرار گرفت. اگر به خواست اسرائیل پاسخ ندهد در معرض حمله این لابی قرار می‌کیرد و شایع می‌شود که فرانسه در حال بازی دوگانه در قبال ایران است و موضوع ایران را ترک کرده است تا معامله را با هند تمام کند. این فشارهای یهودی در مراحل مذاکره، ساخت و تحویل جنگنده‌ها به هند و حتی در مراحل خدمات پس از فروش ادامه می‌یابد. اما این فشارها همراه با فشارهای آنگلاساکسونی در خصوص موضوع هسته‌ای ایران کامل می‌شود تا فشار فرانسه افزایش یابد زیرا انگلیسی‌ها خوب می‌دانند که سخت‌گیری سیاست فرانسه در قبال هند در خصوص موضوع ایران سبب خواهد شد که هند از تصمیم خرید رافائل منصرف شود و این چیزی است که فرانسه بخوبی آن را می‌داند.
فرانسه برزیل را از دست داد
فرانسه، خریداری مثل برزیل را در سال 2010 به دلیل سخنان مطبوعاتی برنار کوشنر وزیر خارجه وقت فرانسه درباره تلاش برزیل و ترکیه در خصوص موضوع هسته‌ای ایران از دست داد، زمانیکه گفت فرانسه برای «لولا داسیلوا» رئیس جمهوری [وقت] برزیل آرزوی موفقیت می‌کند اما [باید بداند که] تلاش‌های پاریس در این خصوص کلا با شکست روبه‌رو شده است. این حرف، خشم رئیس جمهوری برزیل را برانگیخت و تصمیم گرفت که جنگنده رافائل را تا زمانیکه خودش در منصب ریاست جمهوری است، خریداری نکند اما اوضاع تغییر کرده است که و اکنون [با رفتن داسیلوا] برزیل مذاکرات این موضوع را آغاز کرده است.
سخن آخر
به دور از اعتبارهای فنی و مالی، تجارت سلاح حجم بزرگ سیاسی را به خود اختصاص داده است. فرانسه در دهه 60 و 80 متحد آمریکا محسوب نمی‌شد. همین امر سبب می‌شد تا برخی کشورها، به جای سلاح آمریکایی، سلاح‌های فرانسوی خرید کنند. اما این روند با بازگشت فرانسه به فرماندهی عملیاتی ناتو به پایان رسید.
از طرف دیگر، فرانسوی‌ها در تعاملات تجاری خود با احتیاط عمل می‌کنند. در فرانسه همیشه این اعتقاد هست که باید دید مشتری چه چیزی نیاز دارد. انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها در این خصوص از فرانسوی‌ها جلوتر هستند اما موفقیت بستن قرارداد فروش رافائل با هند و سخنان مثبت در خصوص همین امر با برزیل، موفقیتی بزرگ برای فرانسه قلمداد می‌شود که احتکار آنگلاساکسونی را بشکند و باید منتظر نتایج سیاسی و راهبردی آن بود که بعدا آشکار خواهد شد.
