ديپلماسي ايراني: انتخابات مصر همه را شگفتزده كرد. انتخاباتي به غايت پيچيده كه پيامهاي بسياري داشت. فارغ از اين كه چه كساني به دور دوم راه يافتند و چه كساني از گردونه رقابتها كنار رفتند، اين انتخابات پيامهاي روشن به همگان داشت. پيام هايي كه براي همه كشورهاي در حال گذار و كشورهايي كه به نوعي انتخابات در آنها برگزار ميشود به خصوص كشورهايي كه انقلابي هستند و به تازگي از يوغ استبداد نجات يافتهاند، مهم است.
اول اين كه افراطيون انقلابي مصر كه عمدتا در جنبش "جوانان انقلابي مصر" متمركز شدهاند، خطايي استراتژيك مرتكب شدند و انتخابات را تحريم كردند و براي ترويج تحريم انتخابات تلاش كردند، غافل از اين كه كساني كه به دنبال بهرهبرداري از انقلاب هستند و در صف طرفداران مبارك ايستادهاند از اين فرصت نهايت استفاده را ميبرند و به راحتي شمع انقلاب را خاموش ميكنند. نتيجه آن شد كه از ميان سكولارها بدترين آنها بالا آمد تا ناقوس مرگ انقلاب را به صدا در آورد. جوانان مصري در حالي كه هنوز دستاوردهاي اوليه انقلاب را درو نكردهاند و به روشني ميبينند كه تبانيهاي سياسي نظاميان با بازماندگان مبارك و پايتختهاي عربي ميرود تا چيزي غير از آنچه انتظار انقلابيون است را رقم بزند، بر طبل تندروي كوبيدند، اعتدال را كنار گذاشتند و آرمانها و اهداف انقلاب را فداي ايدهآلگرايي خود كردند تا مشاركت در انتخابات كمتر از آنچه تصور ميرفت، شود.
اين در حالي است كه طرفداران مبارك از اين فرصت نهايت استفاده را برده و كسي را به دور بعدي رياست جمهوري مصر فرستادند كه با تانكهاي مبارك به نخستوزيري آخرين دولت وي رسيده بود. احمد شفيق با دلارهاي عربستان، حمايتهاي مالي و امنيتي امريكا و اسرائيل (بر اساس آنچه در مطبوعات مصري به آن اشاره شده است) و با حمايت قاطع سياسي بازماندگان دوران مبارك توانست به دور بعد رياست جمهوري مصر راه يابد.
پيام دوم انتخابات مصر اين بود كه دستگاههاي امنيتي خارجي به خصوص غربي بسيار بيشتر از آنچه تصور ميرود فعالند و صحنه سياسي مصر را رصد ميكنند. در همان ماههاي نخست سقوط مبارك سركيس نعوم، روزنامهنگار مشهور لبناني گفتوگويي را با يكي از مقامهاي امريكايي انجام داد كه در سلسله يادداشتهاي منتشر شده از او در ديپلماسي ايراني منتشر شد كه در آرشيو ديپلماسي ايراني در دسترس است. اين مقام مسئول در آن موقع گفت: «بر خلاف تصور شما اطلاعات ميداني و امنيتي ما ميگويد كه محبوبيت مبارك نزد بخشي از مردم مصر بالا است. بازرگانان و سرمايهداران بزرگ مصر با او هستند. پس از اخوان المسلمين كه فضاي اجتماعي مصر را در اختيار دارد و نخستين جريان محبوب اين كشور محسوب ميشود، مبارك و حزب ملي در رديف دوم قرار دارد كه توانايي اثرگذاري بر افكار عمومي مصر را دارند.» اظهارات مقام امريكايي شايد نادرست باشد و بگوييم كه طرفداران مبارك در خوشبينانهترين حالت همان 24 يا 25 درصدي است كه به احمد شفيق راي دادند و 75 درصد ديگر جامعه مصر را شامل نميشوند اما نبايد فراموش كرد كه در كشوري كه هنوز بدنه حاكميت آلوده به وجود وفاداران به نظام سابق است و همچنان در بسياري از مراكز اصلي قدرت حضور موثر دارند، همين افراد ميتوانند تعيينكننده باشند و راه انقلاب را منحرف كنند. آنها كساني هستند كه براي بازگرداندن وضعيت به دوران سابق دست به هر كاري ميزنند و طبيعي است كه با دستگاههاي خارجي نيز در ارتباط باشند. اظهارات آن مقام امريكايي به خوبي نشان داد كه دستگاههاي امنيتي خارجي تا چه اندازه در مصر نفوذ دارند و امروز ميبينيم كه آنها با چه مهندسياي در حال پيشبرد اهداف خود در مصر هستند. اگر چه هنوز نتيجه بازي مشخص نشده است و اين مردم مصر هستند كه با اراده خود نشان ميدهند كه آيا قصد برهم زدن نقشههاي آنها را دارند يا خير.
پيام سوم انتخابات مصر نقش بازيگران اقتصادي و اجتماعي است. اين انتخابات به خوبي نشان داد كه به غير از تودههاي مردم كه سربازان اصلي ميدان انقلاب محسوب ميشوند، كسان ديگري نيز هستند كه بيش از همه به فكر منافع اقتصادي و اجتماعيشان هستند. همانند بسياري از كشورهايي كه سرمايهداران نقشي اساسي در تحولات سياسي آن كشورها ايفا ميكنند، در مصر نيز سرمايهداران تاثيرگذارند. سرمايهداراني كه در زمان مبارك به ثروتهاي كلان رسيدهاند و امتيازهاي اقتصادي بالايي گرفتهاند و با خانواده مبارك ارتباطات بسيار نزديكي داشتهاند و در حيات اقتصادي مصر بسيار تاثيرگذار بودهاند، اكنون از اين ميترسند كه با آمدن يك حكومت انقلابي مصالحشان از دست برود. اگر اين نكته را دريابيم به روشني ميبينيم كه اكثر اين افراد پشت چه كسي قرار گرفتهاند. كسي كه قرار است ميراثدار نظام مبارك باشد نه انقلاب.
پيام آخر اين كه انتخابات مصر به خوبي نشان داد كه اين انقلاب رهبر ندارد. نبود رهبر باعث شد تا ضعفهاي انقلاب خود را در پاي صندوق راي به خوبي نشان دهد. انقلابي كه رهبري انقلابي نداشته باشد به راحتي ميتواند توسط افراد خارج از گود مصادره شود. به خصوص در مصري كه انقلاب ناقص انجام شده و هنوز بسياري از اركان نظام در هرم قدرتند. چنين انقلابي به آساني از اهدافش منحرف ميشود و ميتواند ناكام بماند.
حالا نزديك به سه هفته به برگزاري انتخابات مصر زمان باقي مانده است. انتخابات دور دوم ميتواند بسيار حساستر از دور اول آن باشد. در اين لحظه اين مردم مصر هستند كه تصميم ميگيرند كه آيا ميخواهند از ميراث شوم مبارك دور شوند يا فقط به تغيير راس هرم كفايت كردهاند و ديگر برايشان فرقي نميكند در اين راس چه كسي بنشيند. ولي آنچه مسلم است اين است كه كساني كه براي انحراف (اگر نگوييم سرنگوني) انقلاب دندانتيز كردهاند پشت صندوقهاي راي سنگر گرفتهاند.