واحد مرکزی خبر- خبرگزاری فرانسه در گزارشی به قلم رافائل امووگو از ادیس ابابا نوشت کارشناسان معتقدند قاره آفریقا که به علت برخورداری از منابع عظیم طبیعی از جمله میدانهای بزرگ هیدروکربور و مواد معدنی طمع قدرتهای بزرگ را در جهان برانگیخته است، برای جلوگیری از نابودی و سرقت منابع طبیعی خود توسط کشورهای دیگر چاره ای ندارد جز اینکه برای تقویت رشد اقتصادی خود به جای صادرات مواد اولیه، به راهکارهای جایگزینی از جمله توسعه بخش کشاورزی روی آورد.
بر اساس ارزیابیهای صورت گرفته در قاره آفریقا، حدود یک پنجم از منابع معدنی کره زمین در این قاره وجود دارد و برای چهل کشور از مجموع پنجاه و چهار کشور قاره آفریقا، استخراج و صادرات این منابع اصلی ترین منبع درآمد و تامین ارز محسوب می شود. به عنوان مثال نیجریه که پس از آفریقای جنوبی دومین قدرت اقتصادی قاره آفریقا به شمار می رود، درآمدهای حاصل از فروش نفت، نود و پنج درصد از درآمدهای حاصل از صادرات این کشور را تشکیل می دهد.
تشدید تنش و بی ثباتی در روابط میان سودان و سودان جنوبی و درگیریهای مرزی این دو کشور، بر هم خوردن ثبات اجتماعی و سیاسی در جمهوری دموکراتیک کنگو و حمله به تاسیسات نفتی و خطوط انتقال نفت در نیجریه، عوامل تنش آفرینی هستند که نشان می دهد کالای راهبردی نفت برای آفریقایی ها از چه اهمیت بالایی برخوردار است.
پل کولیه، استاد دانشگاه اکسفورد که اخیرا به همراه صدها کارشناس دیگر در بیست و دومین مجمع اقتصادی جهان درباره قاره آفریقا در ادیس ابابا شرکت کرده بود، تاکید کرد قاره آفریقا بسیار غنی است و ورود انبوه سرمایه گذاران از نقاط مختلف جهان به این قاره نشان دهنده افزایش تقاضای جهانی به منابع معدنی و افزایش اهمیت قاره سیاه در چرخه اقتصادی جهان است.
کولیه خاطر نشان کرد مسئله عجیب و ناراحت کننده این است که منابع طبیعی موجود در آفریقا نه تنها برای ساکنان این قاره رفاه و آسایش به همراه نیاورده بلکه بلای جان آنها شده است چرا که قدرتهای خارجی برای تسلط بر این منابع و بهره برداری از آنها، دولتهای دست نشانده در آفریقا روی کار می آورند یا اینکه دولتهای آفریقایی از این منابع در مسیرهای نادرست بهره برداری می کنند. رویکرد طمعکارانه خارجی ها و سیاستهای نادرست دولتهای آفریقایی موجب شده است تا آفریقاییها نتوانند از امتیاز برخورداری از منابع طبیعی و فرصتهایی که این منابع می تواند برای توسعه و آبادانی این قاره به وجود آورد، استفاده کنند.
با اینکه نیجریه یکی از کشورهای صادر کننده نفت در قاره آفریقا است، یک چهارم از جمعیت یکصد و شصت و هفت میلیون نفری این کشور واقع در غرب آفریقا زیر خط فقر زندگی می کنند.
قومیتهای محلی منطقه نفت خیز دلتای نیجر که مهمترین منطقه نفت خیز در جنوب شرقی نیجریه محسوب می شود از سیاستهای دولت در بهره برداری از منابع طبیعی این منطقه رضایت ندارند. تنشهای اجتماعی ناشی از این مسئله در دلتای نیجر ناامنی در این منطقه را تشدید کرده و ظرفیت تولید نفت در نیجریه را تحت تاثیر قرار داده است.
پل کولیه از این مسئله ابراز تاسف کرد که با گذشت بیش از پنجاه سال از استقلال نیجریه، به جای اینکه منابع هیدروکربور این کشور به اقتصاد و رفاه ساکنان این کشور کمک کند، به یک منبع تنش و ناامنی برای ساکنان مناطق نفت خیز تبدیل شده است.
در مجمع اقتصادی مربوط به آفریقا که با موضوع « آینده اقتصادی آفریقا بدون منابع معدنی» برگزار شد، پیشنهادها و گزینه های جدیدی برای سرمایه گذاری ارائه شد که اجرای آنها می تواند به تقویت اقتصاد قاره سیاه کمک کند.
سخنرانان در مجمع اقتصادی ادیس ابابا تاکید کردند: از بخش خدمات گرفته تا زیرساختها، بخش کشاورزی و مخابرات، قاره آفریقا فرصتهای مناسبی را برای سرمایه گذاری ارائه می کند که با کمی خلاقیت و ابتکار می توان طرحهای مناسبی در این زمینه ها پیاده کرد و به این ترتیب به تقویت اقتصاد ملی کشورها کمک کرد.
شین دی کلین، از مسئولان شرکت خلاقیتهای تجاری جهانی که در زمینه تولید کودهای شیمیایی فعالیت می کند، در این مجمع اعلام کرد در بخش کشاورزی در قاره آفریقا ظرفیتهای نامحدودی وجود دارد که با استفاده مناسب از آنها می توان گامهای موثری در مبارزه با ناامنی غذایی در این قاره برداشت.
وی با اشاره به رابطه تنگاتنگی که میان بخش معادن و کشاورزی وجود دارد، توسعه زیرساختها را در قاره آفریقا، راه پویاتر کردن اقتصاد این قاره عنوان کرد. وی به عنوان مثال به پروژه زیربنایی ساخت یک خط آهن در موزامبیک اشاره کرد که شرکت «خلاقیتهای تجاری جهانی» با کمک سرمایه گذاران چینی به اجرا گذاشته است. از این خط آهن نه تنها برای انتقال سنگ مس استفاده می شود بلکه برای دیگر بخشهای از جمله کشاورزی نیز مفید واقع شده است.
برخی از کارشناسان حاضر در مجمع ادیس ابابا از جمله دان سیملان، مسئول شرکت معدنی « رنگین کمان» از آفریقای جنوبی، بر اصلاح قوانین حقوقی ملی کشورهای آفریقایی به منظور بهره برداری صحیح تر از منابع طبیعی این کشورها تاکید کردند. این گروه از کارشناسان معتقدند که در آفریقا اطلاعات موثقی درباره منابع زیرزمینی وجود ندارد و در عین حال قوانین موجود نیز به تامین امنیت سرمایه گذاریهایی که در این قاره صورت می گیرد، کمک نمی کند. علاوه بر این مشکل کمبود انرژی نیز به مشکلات موجود در بهره برداری از منابع طبیعی در آفریقا اضافه می شود.
شرکت رنگین کمان در حال حاضر علاوه بر پروژه ساخت یک معدن مس فعالیتهای مختلف در بخش معادن طلا، پلاتینیوم و منگنز زامبیا دنبال می کند و چهارصد میلیون دلار آمریکا در این کشور سرمایه گذاری کرده است و در عین حال تلاش می کند تا در کشورهای جمهوری دموکراتیک کنگو، زیمبابوه ، لیبریا و موزامبیک نیز سرمایه گذاری کند.
جوزف متیوز، مسئول روابط بین المللی در شرکت ارسلور میتال اعلام کرد این شرکت در سال دو هزار و پنج فعالیتش را در لیبریا آغاز کرد اما اینکار اصلا ساده نبود. لیبریا از جمله کشورهایی است که با چالشهای متعدد روبرو است و زیرساخت تمام بخشهای آن باید احیا شود.
رهبران کشورهای اروپایی در واکنش به انبوه سرمایه گذارانی که به این قاره روی آورده اند، تلاش می کنند چارچوبهای حقوقی و اداری جدیدی ایجاد کنند تا از درآمدزایی طرحها و پروژه های صنعتی که در کشورهای آنها اجرا می شود، اطمینان حاصل کنند.
