هيلاري كلينتون وزير خارجه آمريكا در آخرين مرحله از سفر يازده روزه اش به قاره آفريقا، ديداري نيز از آفريقاي جنوبي خواهد داشت .

كلينتون در جريان اين سفر دوره اي تاكنون از كشورهاي سنگال، سودان جنوبي، اوگاندا و كنيا ديدار كرده است.

وي روز گذشته به منظور ديدار و گفت وگو با مقامات ملاوي ، وارد اين كشورشد.

وزير امور خارجه آمريكا سفرش را در راستاي راهبرد جديد دولت باراك اوباما در قبال قاره آفريقا بشمار آورده است.

بگفته وي، اين راهبرد بر توان بالقوه اقتصادي قاره افريقا و نيز پيشبرد صلح و امنيت اين قاره استوار شده است .

'باراك اوباما' رئيس جمهوري آمريكا چندي پيش ضمن تشريح سياست هاي جديد كاخ سفيد در قاره آفريقا و بر لزوم يافتن شركاي اقتصادي و تجاري جديدي در اين منطقه تاكيد كرد. اما به نظر مي رسد كه در وراي اين ديدگاه رسمي، وزير امور خارجه امريكا اهداف ديگري را نيز دنبال مي كند.

تلاش براي ترغيب رهبران افريقايي براي مبارزه جدي تر با گروههاي بنياد گرا ازجمله گروه القاعده در شمال و مركز اين قاره گرچه از جمله اهداف پنهاني سفر كلينتون عنوان شده اما به باور تحليل گران افريقاي جنوبي، مقابله با رشد روز افزون چين در قاره آفريقا، در اين ميان از جايگاه واهميت ويژه اي برخوردار است .

اظهارات هيلاري كلينتون در جريان سفرش به سنگال درهفته گذشته، كه اشاره به سرمايه گذاري چين در قاره آفريقا داشت به نوعي آشكار سازي هر چه بيشتر اين موضوع بود.

وي در سخنانش ضمن درخواست از رهبران افريقايي براي احترام به دمكراسي به آنها هشدار داد كه در روابطشان با قدرت هاي خارجي مسوولانه تر رفتار كنند اگر بدنبال توسعه استاندارهاي بالاي زندگي براي مردم كشورشان هستند.

اگرچه وي اشاره اي آشكار به نام چين نكرد اما گفت :غيرمتحمل است كه ديگر كشورها همانند امريكا خواهان برقراري دمكراسي و حقوق بشر باشند.

به گفته تحليل گران سياسي، اين اظهارات كلينتون اشاره اي ظريف به مسايل حقوق بشر در چين داشت.

وزير خارجه آمريكا بعد از ديدار با 'مكي سال' رييس جمهور جديد سنگال در داكار به خبرنگاران گفت كه آنها تنها بدنبال استخراج و بهره برداري از ثروت اين قاره هستند و بعد از ترك آن چيز زيادي پشت سرشان باقي نخواهند گذاشت.

وزير خارجه آمريكا درسخنانش مدعي شد كه كشورش برخلاف ساير كشورها بدنبال برقراري دمكراسي و حقوق بشر است و اين درحالي است كه ممكن است سود آسانتر و بيشتري بتوان از ديگر راهها بدست آورد.

هر چند خبرگزاري رسمي 'شين هوا' بدنبال اظهارات كلينتون ؛ اين سخنان را طرحي از جانب آمريكا براي ايجاد تفرقه ميان چين و آفريقا توصيف كرد و نيز سخن كلينتون درباره اينكه چين ثروت آفريقا را براي خود مي خواهد، غير واقعي دانست.

چين در حال حاضر يك سوم از نفت خام مورد نيازش را از قاره آفريقا و عمدتا از انگولا ؛ سودان جنوبي و نيجريه تامين مي كند.

اين كشور همچنين مشغول فعاليت در بخش معدن زامبيا ؛ ايجاد كارخانجات نساجي در لسوتو و خطوط راه آهن در اوگاندا و نيز در حال بهره برداري از منابع چوب جمهوري آفريقاي مركزي است.

چين همچنين به عنوان اولين شريك تجاري قاره آفريقا ؛ خرده فروشي را در تمامي پايتخت هاي كشورهاي آفريقاي زير صحرا از جمله آفريقاي جنوبي توسعه بخشيده است.

در نشست اخير سران پنجاه كشور افريقايي در پكن؛ چين ارايه 20 ميليارد دلار وام و اعتبار جديد را به كشورهاي اين قاره در طي سه سال آينده به منظور توسعه زيرساخت ها و نيز ايجاد كارخانه هاي جديد تعهد كرده است.

حجم مبادلات تجاري ميان چين و آفريقا در سال 2011 ميلادي( 1390 ) به رقم 163 ميليارد و 300 ميليون دلار رسيد كه نسبت به سال 2009 ميلادي ( 1388 )معادل 83 درصد افزايش داشته است.

ميزان سرمايه‌گذاري‌هاي مستقيم چين در كشورهاي آفريقايي نيز در پايان سال 2011 ميلادي ( 1390 ) به رقم بي‌سابقه 14 ميليارد و 700 ميليون دلار رسيد كه اين رقم نسبت به سال 2009 ميلادي معادل 63 درصد رشد نشان مي دهد.

هم اكنون بيش از دو هزار شركت چيني در بخش‌هاي مختلف اقتصادي قاره آفريقا مشغول فعاليت هستند .

درحال حاضر قاره آفريقا براي چين دومين بازار خارجي محسوب مي شود و چهارمين مقصد سرمايه‌گذاري چين در خارج از كشور و دومين عرضه‌كننده نفت به اين كشور آسيايي است.

از نظر برخي از تحليل گران سياسي ؛ چيني ها به عنوان نخستين شريك تجاري قاره آفريقا در عمل اجازه نمي دهند كه آمريكايي ها حضور گسترده اي در اين منطقه پرسود داشته باشند.

بگفته 'جاكي سي لييرز' مدير اجرايي موسسه مطالعات امنيتي آفريقاي جنوبي ؛ سفر كلينتون بخشي از تلاش آمريكا با هدف خنثي كردن و يا به حداقل رساندن نفوذ چين در قاره افريقا است.

به گفته وي؛ سفر كلينتون دركل اين مساله را ثابت مي كند كه از نظر دولت اوباما؛ آفريقا در حال حاضر يك بازيگر جهاني است.

مدير اجرايي موسسه مطالعات امنيتي آفريقاي جنوبي بر اين باور است كه هم چيني ها و هم آمريكاييها معتقدند كه قاره آفريقا در حال تبديل شدن به يك مقصد جهاني براي تجارت و سرمايه گذاري است.

به گفته وي ؛ بحران مالي در سال 2008 ميلادي ( 1387 ) كه باعث ضربه زدن به اقتصاد آمريكا شد؛ سبب شده است كه دولت اوباما رويكردش را در قبال قاره افريقا تغيير دهد.

وي افزود: به باور دولت آمريكا؛ افزايش تجارت و سرمايه گذاري در قاره آفريقا يكي از راههاي برون رفت اين كشور از ركورد و بحران مالي است.

به هر حال آمريكا به منظور خروج از بحران و بهبود اوضاع اقتصادي اش گرچه تلاش مي كند شركاي اقتصادي جديدي براي خود پيدا كند، اما به باور تحليل گران سياسي؛ آمريكاييها چيني ها را مانعي براي توسعه فعاليت هاي اقتصادي خود در قاره آفريقا مي بينند.

دراين ميان تصويب 'قانون فرصت و رشد آفريقا ' از جمله اقدامات دولت هاي قبلي آمريكا براي رشد مناسبات تجاري اين كشور با اين قاره بوده است.

براساس قانون فرصت و رشد آفريقا كه در سال 2000ميلادي ( 1379 ) به امضاي بيل كلينتون رييس جمهوري آمريكا رسيد ؛ ورود بيش از 6 هزار و 400 نوع كالاي توليدي كشورهاي آفريقاي زير صحرا به اين كشور، از معافيت كامل گمركي برخوردار شدند.

گفته مي شود كشورهاي آفريقايي براساس اين قانون تاكنون 53 ميليارد دلار كالا بدون پرداخت عوارض گمرگي به آمريكا صادر كرده اند.

به گفته منابع اقتصادي آفريقاي جنوبي؛ قانون 'AGOA' به تسريع تجارت دو طرفه ميان آمريكا و كشورهاي جنوب صحراي آفريقا براي دست يافتن به ركورد 716 ميليارد دلار از سال 2001 ميلادي ، كمك كرده است.

مبادلات تجاري آمريكا و كشورهاي زير صحرا تنها در سال 2011 ميلادي ( 1390 )به رقم 95 ميليارد دلار رسيد كه 13 ميليارد دلار بيش از سال 2010 ميلادي ( 1389 )بوده است.

كنگره آمريكا باتوجه به اهميت قانون فرصت و رشد آفريقا روز پنجشنبه گذشته و همزمان با سفر هيلاري كلينتون وزير خارجه اين كشور به قاره آفريقا اين قانون را تا سال 2015ميلادي( 1394 ) تمديد كرد.

اين قانون براي تصويب نهايي نيازمند امضاي باراك اوباما رييس جمهوري آمريكا است.

در اين ميان 'دونالد گيپس ' سفير آمريكا در آفريقاي جنوبي گفت كه سفر هيلاري كلينتون به پرتوريا در روز سه شنبه در چارچوب گفت وگوهاي راهبردي دو كشور به منظور بحث درباره يك رشته از مسايل از جمله تجارت و سرمايه گذاري و نيز روابط ديپلماتيك دو جانبه و چند جانبه در قالب سازمان ملل ، گروه 'جي 20 ' و ساير دسته بندي هاي بين المللي است.

سفير آمريكا در آفريقاي جنوبي همچنين افزود كه 'قانون فرصت و رشد افريقا ' هم براي واشنگتن و هم براي كشورهاي آفريقايي زير صحرا مهم شمرده مي شود.

به باور صاحبنظران سياسي در آفريقاي جنوبي ؛ پرتوريا به عنوان يك شريك استراتژيك براي واشنگتن هم اكنون در جايگاهي قرار گرفته است كه ديگر نمي توان ان را ناديده گرفت.

در حال حاضر آفريقاي جنوبي به عنوان بزرگترين قدرت اقتصادي قاره آفريقا ؛ سومين شريك تجاري آمريكا شمرده مي شود.

اگرچه چين نيز هم اكنون از شركاي مهم تجاري آفريقاي جنوبي چون اتحاديه اروپا و نيز آمريكا شمرده مي شود.