تحولات مصر به اندازهای آمریکاییها را سردرگم کرده است که با گذشت حدود ۷ روز از خلع رئیس جمهوری این کشور به دست ارتش، آنها کماکان از بیان موضع شفاف خود در قبال این کودتا خودداری میکنند.
به گزارش خبرگزاری فارس، کمتر از یک هفته از کودتای ارتش مصر علیه محمد مرسی و درگیریهای شدید میان حامیان و مخالفان او میگذرد و دولتمردان آمریکایی هنوز هیچ موضع مشخصی در قبال این اتفاقات اتخاذ نکردهاند؛ نه وزارت خارجه، نه پنتاگون و نه کاخ سفید هیچ موضع روشنی نگرفتهاند و حتی کنگره نیز لزومی به تشکیل جلسه درباره این ناآرامیها ندیده است.
تنها سخنانی که آنها بر زبان آوردهاند، بیان مطالب کلی بوده است و بس. به عنوان مثال، کاخ سفید با صدور بیانیهای تاکید کرده است، « ایالات متحده از هیچ حزب یا گروه سیاسی خاصی در مصر حمایت نمیکند و اعمال خشونت آمیز در این کشور را محکوم میکند». حتی در بخش دیگری از این بیانیه آمده، «ما همچنان به مردم مصر و آرزوهای آنها برای دموکراسی، کرامت انسانی و فرصتهای اقتصادی احترام میگذاریم و معتقدیم که مسیر آینده این کشور را تنها مردم مصر تعیین میکنند».
یک روز بعد از کودتا نیز واشنگتن صرفا از مقامهای مصری خواست تا به اعضا اخوان المسلمین فشار نیاورند. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا حتی از ارتش به خاطر این کودتا انتقاد نکرد و فقط از ارتش خواست تا دولت را به یک دولت غیرنظامی منتخب واگذار کند. اعضای گروه امنیت ملی اوباما هم از مقامات مصر خواستند تا از دستگیری مرسی و هوادارانش خودداری کنند. مقامهای آمریکایی حتی سعی کردند از بکارگیری واژه «کودتا» درباره تحولات مصر خودداری کنند.
برای این انفعال و اجتناب میتوان دو دلیل برشمرد. بهرغم اینکه برخی گمان میکنند، آمریکاییها در مدیریت این کودتا نقش داشتهاند، اما واقعیت این است که آنها در قبال حوادث اخیر در مصر سردرگم شدهاند؛ موضوعی که ادوارد پک، سفیر پیشین آمریکا در عراق نیز به آن اشاره کرد و گفت: «من فکر میکنم دولت آمریکا اندکی درباره این که چه کار باید انجام دهد، سر در گم شده است. این بدان معنا نیست که افراد خاصی در آمریکا دقیقا میدانند، چه کاری انجام دهند. برخی از آنها میگویند نباید کاری انجام داد، ولی، بعضی دیگر میگویند که ما نمیتوانیم کاری انجام دهیم و گروهی دیگر هستند که میگویند ما باید کاری انجام دهیم.»
وی همچنین تاکید کرد، کسانی که معتقدند آمریکا یا هر کشور دیگری میتواند مستقیما در حوادث مصر دخالت کند، به شدت در اشتباه هستند.
اما دلیل دیگری که میتوان درباره رفتار منفعلانه آمریکاییها ذکر کرد این است که بر اساس قوانین آمریکا، هر گونه کمک نظامی یا اقتصادی به کشوری که دولت آن به دست ارتش سرنگون شده، باید لغو شود.
از آنجائیکه مصر دومین دریافتکننده کمکهای آمریکا به شمار میآید، اذعان به کودتا میتواند مسئلهساز شود. بنابراین، نحوه اظهارنظر باراک اوباما و دیگر مسئولان آمریکایی درباره شرایط مصر که از گفتن کلمه « کودتا » ابا دارند ، نشان می دهد قصد ندارند نظامیان مصری را خیلی تضعیف کنند.
بر اساس مادهای از قانون بودجه آمریکا که از سال 1985 به طور مرتب تمدید میشود، به کشوری که رئیس دولت آن به طور قانونی انتخاب شده و با یک کودتای نظامی برکنار میشود، نمیتوان هیچ گونه کمک مالی کرد. در بند دیگری نیز تصریح شده است که مصر باید از گذار به دولتی غیرنظامی حمایت کند. اما از سال 2012 ، وزیران امور خارجه آمریکا یعنی هیلاری کلینتون و پس از آن جان کری، هر یک در جهت منافع امنیت ملی کشور متبوع خود، این شرط را برای اختصاص بودجه لازم برای کمک به مصر حذف کردهاند.
علت این کار نیز مشخص است؛ منافع آمریکا؛ نکتهای که باب کورکر، سناتور جمهوریخواه بر آن تاکید کرد و گفت، »پیش از هر چیز ابتدا باید به منافع حیات ملی خود فکر کرد.»
مایکل رابین، کارشناس امور خاورمیانه در اندیشکده موسسه آمریکایی اینترپرایز نیز در این رابطه گفت: «این منافع به ویژه شامل امنیت کانال سوئز میشود. کانال سوئز اهمیت به سزایی دارد زیرا کشتیهای آمریکایی در ساحل شرقی برای رفتن به خلیج فارس از طریق دریای مدیترانه ، از این کانال عبور میکنند.»
آمریکا از سال 1948 تاکنون بیش از 70 میلیارد دلار در قالب کمکهای نظامی و اقتصادی به قاهره پرداخته است. یک میلیارد و سیصد میلیون دلار از این مبلغ مربوط به سال 2013 بوده است. از آنجائیکه مبلغ کمک آمریکا به مصر برای سال مالی 2014 که یکم اکتبر آغاز میشود، پس از پایان تابستان در کنگره آمریکا به رأی گذاشته میشود، موضعگیریهای منفعلانه واشنگتن فرصتی در اختیار قاهره قرار میدهد تا به شرایط خود سروسامان دهد.