در اين نقطه پرت و دور افتاده دنيا چمدان‌هاي مسافران اولين نشانه وخامت شرايط است. وقتي يكي از معدود پروازهاي خارجي كه همچنان بين اسمره، پايتخت اريتره و دنياي خارج برقرار است بر زمين مي‌نشيند مسافراني كه پس از تحويل گرفتن چمدان‌هاي خود از سالن خارج مي‌شوند گويي از سفري تجاري بازگشته‌اند.
چهارچرخه‌هاي فلزي فرودگاه زير بار اقلام متنوعي چون لپ‌تاپ، تاير خودرو، پودرهاي شوينده و بسته‌هاي كوچك و بزرگ مواد غذايي كه به سختي درون چمدان‌ها جاي داده شده‌اند به‌سختي حركت مي‌كنند.
اريتره، كشوري خشك از سنگ و شن در حاشيه درياي سرخ كه توسط يكي از مرموزترين رژيم‌هاي سراسر قاره سياه اداره مي‌شود تشنه كالاهاي خارجي است.
اين كشور 5 ميليون نفري كه داعيه خوداتكايي و خودكفايي را دارد پس از كسب استقلال در حدود 16 سال پيش به ورطه انزواي سياسي درغلتيده و تقريبا با هيچ كشوري رابطه گسترده ندارد.
ايالات‌متحده و برخي كشورهاي اروپايي دولت اسياباس افركي، رئيس‌جمهور اريتره را به ارسال پول و سلاح براي شورشيان سومالي متهم كرده و از احتمال وضع تحريم‌هاي گسترده عليه حاكميت او سخن به ميان آورده‌اند.
به اعتقاد تحليلگران، افركي كه زيربار نفوذ منطقه‌اي اتيوپي، همسايه جنوبي كشورش كه طي 30 سال نبرد مردم اريتره براي كسب استقلال در برابر استقلال‌طلبان ايستادگي كرد كمر خم كرده در برابر به حمايت از گروه‌هاي شورشي در شاخ آفريقا متمايل شده است.
او اخيراً در مصاحبه‌اي همه اتهامات خود را رد كرد و آنها را دروغ پردازي غربي‌ها از جمله سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (CIA) براي تامين منابع غرب در آفريقا توصيف كرد. برچسب ياغيگري و طغيان غربي‌ها به افركي موجب شد او مواضعي تند و پرخاشگرايانه نسبت به غربي‌ها كه براي دهه‌ها فريادهاي استقلال‌طلبانه اريتره را ناديده گرفته بودند، اتخاذ كند.
شرايط در اريتره به گونه‌اي است كه گويي دنيا به اين كشور و افركي پشت كرده و تنها به كشور قطر كه همچنان روابط خوبي با اسمره دارد احساس نزديكي مي‌كند. افركي 63 ساله در گفتگو با روزنامه مك‌كاكاچي مي‌گويد «چرا بايد به دنبال متحد بود؟» و با لحني كه گويي در حال پاسخ گفتن به خودش است، تاكيد مي‌كند «اين كار صرفا به معناي داشتن ضعف است.»
اين مرد بلند قامت و لاغر كه در دوران مبارزات استقلال‌طلبانه مردم اريتره رهبري چريك‌هاي مبارز را به عهده داشت پس از كسب استقلال قدرت را به دست گرفت و البته هيچ‌گاه حاضر به چشم‌پوشي و تقسيم آن نشد.
يك دهه پس از درگيري‌هاي مرزي با اتيوپي كه البته همچنان حل نشده باقي مانده است او هنوز هم حاضر به برگزاري انتخابات رياست‌‌جمهوري نيست، فعاليت گروه‌هاي مخالف را منع كرده و هزاران تن از مخالفانش را بدون برگزاري محاكمه عادلانه به مناطق صعب‌العبور، دور افتاده و بد آب و هوا تبعيد كرده است.
افركي كه طي سال‌هاي اخير علاوه بر ده‌ها مورد توقيف محموله‌هاي بشردوستانه برنامه غذاي سازمان ملل (WFP) از فعاليت نهادهاي امدادرسان فرامليتي جلوگيري كرده است ادعا دارد كشورش قادر به توليد غذاي كافي براي مردمش هست.
با اين حال پس از برداشت‌هاي اندك از زمين‌هاي كشاورزي به واسطه بروز خشكسالي و در بحبوحه يك از بدترين بحران‌هاي غذايي آفريقا در دهه‌هاي اخير سازمان غذا و كشاورزي ملل متحد (FAO) ماه گذشته هشدار داد دوسوم مردم اريتره از سوءتغذيه رنج مي‌برند.
دولت اريتره بلافاصله اين گزارش را رد كرد. افركي تاكيد دارد در اريتره هيچ‌گونه كمبودي وجود ندارد اما گروه‌هاي امدادرسان كه مترصد مساعدت به گرسنگان هستند، مي‌گويند دولت او مانع از انتقال محموله‌هاي غذايي به مناطقي مي‌شود كه گمان مي‌رود بيش از ساير بخش‌هاي اريتره در معرض قحطي و اشاعه گرسنگي هستند.
در اسمره صدها كودك در لباس‌هاي ژنده و وضعيت جسماني نحيف را مي‌توان ديد كه در خيابان‌ها به گدايي مشغول هستند. همين مساله به‌خوبي گوياي وخامت اوضاع در مناطق روستايي است. يك ديپلمات غربي ساكن اين شهر مي‌گويد «2 سال پيش تعداد آنها خيلي كمتر بود و همين مساله مويد ناكامي شبكه‌هاي دولتي در تامين نيازهاي عمومي است.»
همه چيز براي نظامي‌ها
اسمره كه در ارتفاع 2 هزار متري از سطح دريا قرار گرفته يكي از تميزترين و امن‌ترين شهرهاي سراسر قاره آفريقاست. اين شهر جذاب مملو از خيابان‌هايي با رديف درختان نخل و ساختمان‌هايي است كه با تنوع رنگ خود زيبايي خاصي به آن بخشيده‌اند.
با اين حال در زير اين پوست بشاش دنيايي از ترس نهفته است. هيچ شهروند اريتره‌اي جرات ندارد با ذكر نامش در انتقاد از دولت با رسانه‌هاي خارجي مصاحبه كند. دولت اريتره كه برخي از آن به كنايه تحت عنوان «كره‌شمالي قاره آفريقا» ياد مي‌كنند با اجراي طرح خدمات ملي اجباري كه همه مردم را ملزم به پشت سر گذاشتن دوره آموزش نظامي و خدمت در مشاغل نظامي يا دولتي در ازاي دستمزدهاي اندك مي‌كند بر تمام اركان زندگي مردم اشراف دارد و كنترل‌شان مي‌كند.
مردان و زناني كه كمتر از 50 سال دارند به‌ندرت اجازه خروج از كشور را كسب مي‌كنند. اين بدان معناست كه همه كساني كه توانايي حذف سربازي را دارند به اجبار در داخل كشور نگاه‌‌داشته مي‌شوند. كساني كه از تن دادن به طرح خدمات ملي خودداري مي‌كنند، شكنجه شده و به زندان مي‌افتند يا لااقل گزارش 96صفحه‌اي اخير ديده‌بان حقوق بشر چنين ادعا مي‌كند.
گفته مي‌شود دولت به واحدهاي مرزباني دستور داده به هر كس كه درصدد عبور غيرقانوني از كشور برمي‌آيد، شليك كنند. افركي مي‌گويد: براي نسل‌ها ما در تلاش بوده‌ايم تا ملت و اقتصاد خودكفاي خود را بسازيم و تحقق اين هدف مستلزم ايثار و از جان گذشتگي است. وي مي‌افزايد: ممكن است همه خدمات ملي را دوست نداشته باشند اما اين ضرورتي اجتناب‌ناپذير است.
زندگي روي خط فقر
با وجود اين رويكردهاي افراطي و سختگيرانه، اريتره همچنان با كشوري خودكفا و متكي به خود فاصله‌اي طولاني دارد. يك‌سوم اقتصاد بر اساس پاره‌اي گمانه‌زني‌ها از پول‌هايي تغذيه مي‌شود كه اريتره‌اي‌هاي جلاي وطن كرده براي خانواده‌هايشان حواله مي‌كنند.
مسافران ميانسال و پيري كه تنها شهروندان برخوردار از حق خروج از كشور هستند با چمدان‌هايي مملو از نيازهاي روزمره به كشور بازمي‌گردند و همين مساله به تنهايي نشاني از شكست سياست‌هاي افركي هستند.
مردي 44 ساله و صاحب سه فرزند كه 12 سال را در طرح خدمات ملي گذرانده است، مي‌گويد: تحمل مردم سرآمده است. او با اشاره به اين كه در اين دوره مدتي هم به عنوان سرباز خدمت كرده و در جنگ‌هاي 1988 تا 2000 با اتيوپي بر سر مناقشات مرزي حضور داشته است، مي‌افزايد: حقوق ماهانه من 35 دلار به علاوه سهميه ارزاقي چون شكر، چاي و روغن نباتي بود كه به هيچ عنوان پاسخگوي نيازهايم نبودند.
اين مرد كه به واسطه اصابت گلوله‌اي به پشتش در جنگ در زمره مواجب‌بگيران ارتش است، با تمسخر مي‌گويد «افركي دائم از ايثار و از خودگذشتگي حرف مي‌زند.» او در حالي كه صدايش به وضوح آرام‌تر از قبل شده است، ادامه مي‌دهد «مردم به اطراف خود نگاه مي‌كنند و مي‌پرسند هدف از اين همه تاكيد بر عباراتي كليشه‌اي از اين دست چيست؟»
