جغرافیا        0  4190 reads

1) جغرافیای طبيعي

كشوراتیوپی در افریقای شرقی -غرب سومالی- قرار دارد. از مغرب با سودان و از مشرق با سومالی و جی بوتی و از جنوب با کنیا مرز مشترک ودر شمال دریای سرخ قرار دارد.
مختصات جغرافیایی آن 8 درجه شمالی و 38 درجه شرقی است.
مساحت آن 1.127.127 کیلومتر مربع است كه 1.119.683 کیلومتر مربع آن خشکی و 444/7 کیلومترمربع ديگر آب است. آب و هوای گرمسیری و باد و باران موسمی با تنوع آب و هوایی توپوگرافی گسترده دارد
و داراي دشت های بلند با رشته کوه‌های مرکزی تقسیم شده به واسطه دره بزرگ (ریفت) مي‌باشد.
پایین ترین ناهمواری‌اش (دناکیل) 125 متر و رأس دژان بالاترین ناهمواری‌اش  4532 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
ذخایر کمی از طلا، پلاتینیوم، مس، پتاس، گاز طبیعی و انرژی برق آبی مهم‌ترين منابع طبيعي آن است.
01/10% زمین‌هايش قابل کشت و  65% آن زمين زراعی دائمی است. (2005)
کل منابع آبی آن  110 کیلومتر مکعب (1987) مي‌باشد.
دره بزرگ ژئولوژیکی (ریفت) ظاهراً مستعد زلزله است.
بیشتر آن را فلاتی پهناور چندین کوه بلند در برگرفته، بلندترین قله اش رازداشان به ارتفاع 4620 متر می باشد نیل آبی یا آباری از شمال غربی آن سرچشمه می گیرد و به شکل دایره بزرگی است پیش از آنکه وارد سودان گردد، در شرق و جنوب و شمال غربی حبشه جریان می یابد. منبع عمده اش دریاچه تاناست که در شمال غربی فلات قرار گرفته است.
حبشه کشور کمونیستی بزرگ اما فقیر و سومین کشور بزرگ آفریقائی (از لحاظ جمعیت بعداز نیجریه و مصر) قهوه بیش از نصف صادرات ملی کشور است.
در حبشه بیش از چهل قبیله وجود دارد. بیشتر کشاورزان با شیوه های ابتدائی به زراعت و گله داری مشغول هستند وعمر متوسط مردمش چهل سال است.

محيط زيست
جلگه دشت سومالي ، فلات اتيوپي مرتفع تر است و صخره‌اي و ناهموار است و کوهستاني و در همين مسير، دشت سومالي به شکلي کم پشت و متراکم صاف و هموار و صخره اي نيمه صحرايي است در جهت شمال از شهر آديس آبابا در فلات اتيوپي کمي به سمت غرب و شمال غربي متمايل است و سپس در نزديک محدوده مرزي با کشور سودان با شيب هاي تند به قعر مي رسد.
با داشتن اين طبيعت و عوارض ، اين مقدار ناچيزي از فلات اتيوپي مسطح است به استثناي يک پراکندگي در کوههاي سر به فلک کشيده موسوم به آمعاس.
در اتيوپي بلندترين نقطه اين رشته کوه يک مخروط آتش فشاني در شمال شرقي است به نام رأس دشان (ماونت راس داژان) راس دشان چهارمين کوهستان مرتفع آفريقا است.
ما بين فلات مرتفع موجود در مرز کشور سودان در غرب يک نوار باريکي از تراکم زمين هاي کم پشت استوايي در مسير وجود دارد که به لحاظ سياسي به اتيوپي تعلق دارند ولي مردم ساکن در آن به اهالي سودان وابستگي دارند و خود را سوداني مي دانند.

عوارض طبيعي

صحرا
دشت سومالي در شرق ،نيمه خشک است . انتهاي شمالي دره بزرگ (ريفت) در اتيوپي، بخصوص در فرو رفتگي داناکيل، شبه صحرا و کويري است.

رودخانه و درياچه
کليه رودهاي کشور اتيوپي از زمين هاي مرتفع و جريان هاي سيلابي در جهات مختلف از طريق دره هاي تنگ و عميق سرچشمه مي گيرند.
اکثر رودخانه هاي شمالي و غربي قسمتي از سيستم رود عريض (نيل) هستند . يکي از قابل ملاحظه ترين اين رودخانه ها  رود آبي (نيل آبي) است که از درياچه (تانا) به سمت مرکز کشور در جريان است.
آتبارا در شمال از  سودان و کمي دورتر از نيل تغذيه مي شود.
دو رود نيل آبي و آبتارا هر دو با هم در حدود 70% آب رود نيل را تأمين مي کنند.
رود (بارو) ا جنوب غربي اتيوپي بوده  و شعبه اي ديگر از نيل است . همه اين رودخانه ها با هم در حدود نيمي از آب جاري در کشور را تشکيل مي دهند.
در نيمه شمالي دره بزرگ (ريفت) رود (اواش) مابين صخره هاي شيب دار جريان دارد. اين رود با انشعاب از حدود 50 مايلي (80 کيلومتري) غرب آديس‌آبابا به  سمت شمال جريان دارد.
اين رود به واسطه چندين انشعاب آبي به هم ملحق مي گردند تا اين که به رود مهم با اهميت عمده تبديل شوند که فقط در درياچه هاي گود نمکي در داناکيل ناپديد مي گردند.
در ميان اين رودخانه ها کلان تر از همه شابيل است که از چندين رود خانه کوچک تر در جنوب سرچشمه مي گيرد و به درون سومالي مي ريزد . در حالي که اين رودخانه آب چندان زيادي،مانند فنوسيل، را در خود جاي نداده است ، ليکن شابيل طولاني ترين رودي است که در سراسر اتيوپي جريان دارد. اين رود يک انشعاب از گست رو (ژوبا) است که در اتيوپي سرچشمه مي گيرد و به درون سومالي مي ريزد . گست رو به طور کلي در سراسر سال به درون اقيانوس هند مي ريزد و آن را از  انشعاب هاي شمالي اش يعني داوا مي گيرد.
در عوض، رود شابيل مي تواند بيابان هاي سومالي را قبل از آن که در مقابل منطقه باتلاقي به گشت رو برسد ، سيراب کند.
نيمه جنوبي قطعه اتيوپيايي دره بزرگ (ريفت) به وسيله يک زنجيره اي از درياچه هاي بزرگ خط چين شده اند. تعدادي از  اين درياچه ها آب شيرين دارند که به واسطه جريانات کوچک از شرق تغذيه مي گردند و تعداد ديگري حاوي نمک و مواد معدني اند.  درياچه (تورکانا) (رودولف) از رود (اوتو) تغذيه مي گردد که بزرگ ترين رود است.
ديگر درياچه هاي اتيوپي در جنوب دره (ريفت) درياچه (چف بهار) چامو و آبا هستند. درياچه آبه در بخش شمالي دره ريفت در ناحيه مرزي با جيبوتي واقع است . اين درياچه آب خود را از رود آووش تأمين مي کند.
درياچه (تانا) در شمال غربي در فلات اتيوپي واقع است . اين درياچه بزرگ ترين درياچه اي است که منحصراً در محدوده سرزمين اتيوپي قرار دارد (با تقريباً 1110 ميل مربع مساحت يعني 2849 کيلو متر مربع) و منبع رود نيل آبي به شمار مي رود.
طولاني ترين رود اتيوپي شابيل به طول 1250 ميل يا 2011 کيلو متر است.

جنگل ها و درختستان ها
زمين هاي مرتفع در نواحي دور دست در حدود 5850 فوت 1800) متر) از سطح دريا با يک مجموعه متنوعي از سبزينه ها وكاج پوشيده شده است به خصوص با گياهان زيگبا و بوته.
جنگل هاي نيمه استوايي پهن برگ در نواحي مرتفع پست تر و مرطوب تر در جنوب غرب نيز پوشش مناسب جهت تجارت و کاربري چوب و الوارند.

ساحل، جزاير و اقيانوس
وقتي کشور اريتره به سال 1993 استقلال خود را به دست آورد ، اتيوپي نوار ساحلي کامل خود را در درياي سرخ از دست داد . اين کشور از آن  زمان به بعد در خشکي محصور مانده است.

آب و هوا
اتيوپي سه منطقه آب و هويي دارد : خنک ، گرم و داغ به نام دگا و نيادگا و کولا . در مناطق مرتفع برف هم مي بارد. در سطح زمين و مناطق پست درجه حرارت  تا 104 درجه فارنهايت (40 درجه سانتي گراد) اوج مي گيرد.
درجه حرارت روز در پايين ترين ارتفاع از 4875 فوت تا 7800 فوت (1500 تا 2400 متر) بين 61 درجه فارنهايت (16 سانتي گراد) تا 86 درجه فارنهايت (30 درجه سانتي گراد) در نوسان است . در ارتفاع زير 4875 فوت (1500 متر) كه  منطقه اي  داغ است داراي درجه حرارت روزانه 81 درجه فارنهايت (27 درجه سانتي گراد )است.
اتيوپي تحت تأثير تبادل باد هاي فصلي و باران هاي موسمي از سمت اقيانوس اطلس قرار دارد که در سطح قاره آفريقا مي وزند . کشور اتيوپي بيشتر بارش باران را اواسط ژوئن تا اواسط سپتامبر دريافت مي کند (در بالا ترين نقطه فلات) و فصل باراني سبک را از دسامبر تا فوريه دارد . باد هاي پي در پي در آوريل و بارش هاي سبک تري به نام بالک در ماه مي دارد .
بيشترين ميزان بارندگي اتيوپي در جنوب غربي به 80 اينچ (200 سانتي متر) بالغ مي گردد ، در مناطق کوهستاني و مرتفع ، ميزان بارش سالانه به 48 اينچ (122 سانتي متر) بالغ مي گردد و اوگادن در شرق کشور مقدار ناچيزي در حدود 4 اينچ (10 سانتي متر) بارش دارد و ميزان بارش آسماني در دره بزرگ (ريفت) و تو رفتگي داناکيل ين ميزان بارش ناچيز و قابل اغماض است و مي توان از آن صرف نظر کرد.


2)جغرافياي انساني

این کشور با ۸4 میلیون نفر جمعیت دومین کشور پرجمعیت و با ۱/۱۰۰ هزار کیلومتر مربع دهمین کشور بزرگ آفریقا است. پایتخت آن آدیس آبابا است.
میزان رشد سالانه جمعیت:2.6%
مردم اتیوپی عمدتا از نژاد دورگه سامی و سیاه هستند و به زبان‌های متعددی مانند زبان‌های امهاری, سودو, اینور, چها, تیگره, سیلته و هراری تکلم میکنند.عربی نیز در این کشور رایج است.
اتیوپی چهل و هشت زبان بومی دارد و رایج‌ترین زبان خارجی در میان تحصیل‌کردگان این کشور زبان انگلیسی است. انگلیسی در دبیرستان‌ها تدریس می‌شود و امهاری پیش از این زبان اصلی تدریس در دبستان‌ها بود اما از سال‌ها پیش زبان‌های محلی هم‌چون اورومیفا و تیگرینیا این نقش را برعهده گرفته‌اند. اتیوپی، خط ویژه خود را دارد که گعز نامیده می‌شود.


3) جغرافياي سياسي

شهر هاى مهم:  آدیس آبابا و اکسوم

View this article in PDF format Print article
Other articles in this category
اتیوپی در یک نگاه
جغرافیا
تاريخ
فرهنگ
اقتصاد
سياست
نظامی
روابط با ایران