1) تاريخچه روابط

در اواخر قرن دهم ميلادي يك ايراني به نام علي بن حسن شاهزاده شيرازي با فرزندان خود از طريق جنوب عربستان به سواحل تانزانيا رسيدند. اين خانواده بتدريج به نواحي ديگر عزيمت نمودند و حدود پانصد سال در آن نواحي اقامت و حكومت كردند. هم اكنون باقيمانده اقوام شيرازي در جزيره زنگبار زندگي مي كنند. در شهر دارالسلام و ديگر شهرهاي تانزانيا نيز عده كثيري از پيروان فرقه اسماعيليه ديده مي شوند. عليرغم اينكه از صدها سال پيش بين دو ملت ايران و تانزانيا علائق فرهنگي، مذهبي و اجتماعي گسترده اي وجود داشته است ليكن رژيم گذشته پيش از وقوع انقلاب اسلامي هيچگونه اقدام جدي جهت برقراري روابط تانزانيا به عمل نياورد. روابط ايران و تانزانيا طي دوره مذكور بشرح زير بوده است  ،
در سال 1343 يك هيئت ايراني به بعضي از كشورهاي آفريقايي سفر نموده و از تانزانيا بازديد كرد. در اين بازديد هيئت مزبور درباره امكانات مربوط به گسترش مناسبات بين دو كشور مذاكراتي با مقامات عاليرتبه تانزانيا انجام داد. در تاريخ 26 بهمن 1346 نيز يك هيئت اقتصادي بازارياب ايراني وارد تانزانيا گرديد و مذاكراتي در زمينه مبادله كالا بين دو كشور به عمل آمد.
بطوركلي ايران پيش از پيروزي انقلاب اسلامي با تانزانيا داراي روابط فرهنگي و اقتصادي محدودي بوده است بطوريكه در سال 1350 ده دانشجوي تانزانيايي در دانشگاه شيراز به تحصيل مشغول بوده اند. در سال 1349 در روابط دو كشور مسئله اي پيش آمد و آن موضوع تضييقات وارده از طرف حكومت جزيره زنگبار نسبت به افراد ايراني الاصل مقيم آنجا بود كه متعاقب آن كار به ازدواج تحميلي و اجباري بعضي از مقامات حاكم جزيره با چهار دختر ايراني الاصل و تهديد خانواده آنها به اخراج از زنگبار انجاميد و در خلال اين احوال عده اي از بستگان و نزديكان آنها نيز زنداني شدند. دولت وقت ايران هم از مجراي سياسي و هم از طريق مراجع بين المللي براي رفع تضييقات مزبور اقدام نمود. دولت تانزانيا و بخصوص حكومت زنگبار پاسخ دادند كه افراد مزبور تابعيت آن كشور را دارند و مسئله را يك مسئله داخلي دانسته و اعتراض رژيم ايران را بي مورد اعلام نمودند، پس از آن تاريخ تا استقرار جمهوري اسلامي ايران هيچگونه تحول مهمي در روابط دو كشور ايران و جمهوري متحده تانزانيا صورت نپذيرفت.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي آقاي نايرره از اولين رؤساي كشورهاي جهان بود كه استقرار دولت موقت را با ارسال پيامي براي نخست وزير وقت تبريك گفت و از آن پس با تبادل هيئتهايي روابط دو كشور وارد مرحله جديدي گرديد. حمايت جمهوري نوپاي اسلامي از مستضعفين جهان سوم و قطع رابطه فوري با رژيم نژادپرست آفريقاي جنوبي براي تانزانيا كه رهبري جبهه مقدم مبارزه با آفريقاي جنوبي را داشت بسيار با اهميت بود.


2) روابط فرهنگي

مردم تانزانیا از لحاظ فرهنگی با مردمان ایرانی و اعراب عمانی خویشاوندی دارند. وجود تعداد زیادی از کلمات فارسی همچون شاه و کاکا در زبان سواحلی که یکی از زبانهای رسمی این کشور می‌باشد، نشان دهنده عمق روابط دو فرهنگ است. در خلال سال‌های پایانی قرن سوم هجری تا اوایل قرن چهارم، گروه‌هایی از خانواده‌های شیرازی به زنگبار مهاجرت کردند. هنوز هم پس از گذشت قرن‌ها در زنگبار، اصل و نسب شیرازی به نوعی نجیب زادگی محسوب می‌شود. آیین نوروز امروزه در زنگبار برگزار می‌شود. زبان‌ها انگلیسی و سواحلی زبان‌های رسمی این کشور هستند.
از آثار باستانی ایرانی در تانزانیا می‌توان به حمام ساخته شده توسط دختر فتح علی شاه، چاه آب افشاری و مسجد جزیره دلفین اشاره نمود. همچنین توپ غنیمت گرفته شده در نبرد چالدران (شاه عباس اول) نیز در خانه عجایب تانزانیا نگهداری می‌شود. در تانزانیا حدود چهارهزار بلوچ فارسی زبان زندگی می‌کنند.
در زنگبار خرابه هاي يك حمام قديمي ايراني با تابلويي كه نام ايران بر آن حك شده نشانه حضور تاريخي ايراني هاست . نشانه هاي معماري ايراني در كنار معماري هندي و پرتغالي در قسمت قديمي زنگبار بخوبي مشاهده مي شود . در بوگومايو نيز خرابه هاي مسجد و اقامتگاه يك يا چند ايراني كه مورد احترام بوده اند به قدمت حدود هزار سال ديده مي شود.
در زبان سواحيلي لغات فارسي زيادي ديده  مي شود كه از زبان بلوچها و فارس هاي مهاجر وارد زبان محلي شده است . خانواده هاي فارسي زبان حدود 500 سال در زنگبار با عنوان شيرازي زندگي مي كرده اند. حزب آفروشيرازي متحد حزب تانو نام خود را از تركيب نام ساكنان شيرازي غير عرب زنگبار و بوميان آفريقايي گرفته است.
در واقع اولين ارتباط فرهنگي بين ايرانيان و مردم اين كشور به قرن دهم ميلادي و ورود اقوام شيرازي به سواحل تانزانيا بازمي گردد . اين خانواده كه پانصد سال در جزيره زنگبار و سواحل شرقي تانگانيكا اقامت و حكومت نمودند ، اثرات عميقي در فرهنگ آن خطه باقي گذاردند.
مجدداً در سال 1262 شمسي سيد عبدالحسين مرعشي يكي از علماي نجف از طرف مراجع وقت مأموريت يافت تا براي تبليغ دين اسلام به زنگبار برود. اعقاب وي صد سال در زنگبار به تبليغ دين و امور تجاري مشغول بودند تا اينكه در سال 1349 از طرف حكام وقت زنگبار نسبت به آنها تعرضاتي صورت گرفت و مجبور گرديدند آنجا را ترك كنند. در حال حاضر عده قليلي از آنان بين كشورهاي حوزه خليج فارس و زنگبار به تجارت مشغولند . خاندان شوشتري نقش بسيار مؤثري در استمرار روابط فرهنگي بين ايران و زنگبار داشته اند.
در سال 1350 ده دانشجوي تانزانيايي در دانشگاه شيراز به تحصيل اشتغال داشتند و علاوه بر آن تعدادي دانشجوي تانزانيايي در قم به تحصيل علوم ديني مشغول بودند . در اين زمينه نيز ياداشت تفاهم هاي متعددي نيز بين دو كشور به امضاء رسيده است.
در اواخر سال 1364 هيئت عاليرتبه اي به رياست حجت الاسلام و المسلمين جناب آقاي خامنه اي رئيس جمهور وقت از تانزانيا ديدار به عمل آورد . اين سفر نقطه عطفي در تاريخ روابط دو كشور محسوب مي گردد. از اثرات اين ديدار شروع فعاليتهاي جهاد سازندگي در تانزانيا مي باشد . در پاسخ اين ديدار رئيس جمهور تانزانيا جناب آقاي علي حسن موويني در خرداد 1368 از جمهوري اسلامي ايران بازديد به عمل آورد. در اين بازديد يادداشت تفاهم كميسيون مشترك دو كشور امضاء و اولين اجلاس كميسيون مشترك دو كشور در تهران برگزار گرديد . شركت تانزانيا در نمايشگاه بين المللي تهران در سال 1368 و شركت ايران در نمايشگاه بين المللي تانزانيا در سال 1370 و همچنين برگزاري دومين اجلاس كميسيون مشترك در دارالسلام از ديگر جلوه هاي مهم روابط دو كشور است.
گروه دوستي پارلماني ايران و تانزانيا در دوره پنجم به رياست سيدرضا اكرمي تشكيل گرديد. اين گروه در اين دوره فعاليت خاصي نداشته است.


3) روابط اقتصادي

عليرغم اينكه روابط اقتصادي دو كشور ایران و تانزانیا كالاهاي زيادي براي مبادله دارند ليكن بدليل عدم تحرك تجار ايراني، بعد مسافت، عدم اطلاعات كافي طرفين از وضعيت بازارهاي يكديگر موجب گرديده است كه عملاً هيچگونه مبادله تجاري بين دو كشور صورت نپذيرد.
عليرغم پتانسيل خوب بازار كشورهاي آفريقايي براي كالاهاي ايراني كه امكان رقابت در بازار اروپايي ندارند بدليل عدم شناخت تجار ايراني از وضعيت بازار آفريقا تا بحال گام مؤثري براي صادرات كالاهاي ايراني به آن منطقه صورت نگرفته است.وزارت جهاد سازندگي بعد ا ز اعزام هيئت هاي كارشناسي، برنامه خود را در تانزانيا حول محور توسعه و گسترش طرحهاي مختلف كشاورزي مكانيزه و نيمه مكانيزه آبي و ديم و طرحهاي آموزش مختلف ماشين آلات كشاورزي، دامداري و دامپروري، صيد، خدمات بهداشتي و كشاورزي قرار داد.
فعاليت كشاورزي و عمراني جهاد سازندگي در كشور آفريقايي تانزانيا در نوع خود اولين همكاري ايران پس از انقلاب اسلامي و حتي قبل از آن با يك كشور خارجي مي باشد. اصولاً ايده همكاريهاي اقتصادي در خارج از كشور مي تواند از نظر كسب تجربه ارزشمند بوده و بالطبع ممكن است همراه با كاستيها و احياناً اشتباهاتي باشد. تلاشگران جهاد سازندگي كار در ايكويريري يكي از محرومترين نقاط تانزانيا در حوزه رودخانه روفيجي كه چندين كشور به علت مشكلات كار، آنجا را ترك كرده بودند و دولت تانزانيا به آباد نمودن آن نقطه اولويت مي داد پذيرا شدند. فعاليت در ايكويريري به علت سيلاب ويران كننده و ساير مشكلات طبيعي آسان نيست و اگر جهادگران سازندگي همانند ساير كشورهاي فعال در اين كشور، يكي از نقاط مناسبتر را انتخاب مي كردند كارشان قطعاً بازده بيشتري مي داشت. پروژه همكاري اقتصادي ( عمران كشاورزي ) ايران و تانزانيا براي اين كشور بسيار با اهميت است و رئيس جمهور تانزانيا آقاي موويني دو بار از اين پروژه بازديد كرده است. فعاليت جهاد سازندگي اگر چه از نظر حجم كمكهاي خارجي با ساير كشورهاي فعال در آن كشور قابل مقايسه نيست ليكن بواسطه شيوه عمل، حضور نيروهاي متعهد و پذيرش عمومي چشمگير بوده است و موجب تحول در شيوه زندگي 35000 نفر از مردم بومي گرديده است. سابقه حضور جهاد سازندگي در تانزانيا متعاقب ديدار حضرت آية الله خامنه اي رهبر معظم در زمان تصدي مقام رياست جمهوري از چند كشور خط مقدم جبهه در سال 1364 از وزارت جهاد سازندگي خواسته شد كه بررسي، مطالعه و اجراي طرحهاي محروميت زدايي و توسعه روستايي در كشور تانزانيا را به انجام رساند.
لازم به ذكر است كه ياداشت تفاهمهاي بسياري در زمينه هاي اقتصادي در سالهاي 62،  64، 68، 70 و 71 بين دو كشور به امضا رسيده است كه نشان دهنده سطح مطلوب مناسبات اقتصادي ميان دو كشور مي باشد.


4) نمایندگی ها

سطح نمايندگي ايران در تانزانيا
روابط رسمي دو كشور در تاريخ 1364.07.21  با صدور بيانيه اي از سوي وزراي خارجه دو كشور در نيويورك شروع گرديد. متعاقب آن سفارت جمهوري اسلامي ايران در ابتداي سال 1363 رسماً آغاز بكار نمود.سفير كنوني ايران در تانزانيا  آقاي موسی فرهنگ مي باشد.

نشاني و تلفن نمايندگي ايران در تانزانيا

نشاني
ADDRESS  ،KINONDONI – DAHOMI
PLOT NO  ، 17-DOR-ES-SALAM ،84 TANZANIA

تلفن
222666866- 00255

فاكس
222666742- 00255


پايگاه اينترنتي نمايندگي ايران در تانزانيا
EMAIL ، Iranembassyz@mfa.gov.ir


سفير كشور تانزانيا در ايران
سلسفين جي موشي