1) حکومت

رئیس جمهور در بوتسوانا هم رئیس حکومت است و هم رئیس دولت و قدرت اجرایی کشور را در دست دارد. قدرت قانون‌گذاری در کشور بین مجلس و دولت تقسیم شده‌است. قوه قضائیه در این کشور از بخش‌های قانون‌گذاری و اجرایی جداست و استقلال دارد.
 حزب دموکراتیک بوتسوانا در همه انتخاباتی که از زمان استقلال این کشور از استعمار انگلستان در سال ۱۹۶۶ برگزار شده، پیروز شده‌است. در ۱ آوریل ۱۹۸۸ میلادی فستوس موگائه که دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه آکسفورد بریتانیا می‌باشد به سمت رئیس جمهور بوتسوانا برگزیده شد و تا سال ۲۰۰۸ در این منصب بود. ایان خاما، رئیس جمهور کنونی بوتسوانا یک نظامی است که در انگلیس آموزش دیده‌است.
بوتسوانا نهادهای قبیله‌ای پیش از دوران استعمار داشته‌است که مشارکت همگان را تشویق می‌کرد و محدودیتی برای برگزیدگان سیاسی وضع می‌کرده‌است. افراد معمولی اجازه داشتند پیشنهاد دهند و بزرگ قبیله را نقد کنند. استعمار بریتانیا به دلیل ماهیت پیرامونی بوتسوانا در ارتباط با امپراتوری بریتانیا اثر محدودی بر این نهادهای پیش از استعمار داشت. در زمان استقلال، بزرگان قبیله و رمه‌داران از نظر سیاسی نیرومند بودند و در جهت منافع اقتصادی آنان بود که حقوق مالکیت را حفظ و قانونی می‌کردند.
پس از استقلال حق و حقوق معادن الماس از قبایل «بنگ واتو» به کنترل ملی منتقل شد و این انتقال ابتدا به وسیله رهبر پس از استقلال «سرتسه خاما» که خود یک عضو قبیله بنگ واتو بود صورت گرفت. کاهش قدرت رهبران قبایل از دیگر تصمیم‌های رهبران سیاسی بوتسوانا بود.

نوع حكومت
جمهوري، دموكراسي پارلماني

سيستم حكومتي (قوه هاي كشور)
قوه مجريه؛ رئيس جمهور، هيئت دولت
قوه قانون گذاري؛ مجلس ملي، مجلس مشورتي سران
قوه قضائيه؛‌ دادگاه عالي، دادگاه استيناف، دادگاه محلي و معمولي، داداگاه كارگران صنعتي

احزاب مهم و رهبران آنها
 BAM (ابراهيم لِپِستو سبتويلو) ، BCP (اُتلاديسا كوسالِتس) ، BDP (فستوس جي ماجي) ، BNF (آسولتس موپُو) ، IFP (ماتسامايي او فو) و ساير احزاب

عضويت در سازمان هاي مهم منطقه اي و بين المللي
آژانس بين المللي انرژي اتمي، ايكائو، انترپل، ايزو، نم، سازمان ملل متحد و برخي نهادهاي زيربط، گروه 77،‌ اتحاديه افريقا، سازمان تجارت جهاني و برخي نهادهاي ديگر


2) شخصیت ها

سرتسه خاما يان خاما

2 فوريه 1953ميلادي، "سرتسه خاما يان خاما" (Lt.-Gen. Kgosikgolo SERETSE KHAMA IAN KHAMA) در انگليس به دنيا آمده و به همراه پدرش در سال 1966 ميلادي به بوتسوانا آمد. نام پدر يان خاما، "سر سرتسه خاما" (Sir Seretse Khama) و مادر وي "روت ويليامز" (Ruth Williams) بود كه هر دو از دنيا رفته اند.
پدر خاما پس از استقلال بوتسوانا از انگليس، در سال 1966 ميلادي، نخستين رئيس جمهور اين كشور شد.
يان خاما چند سال از دوران تحصيلي خود در مقاطع پايين را در زيمبابوه گذراند. خاما يك خلبان ماهر است كه اين مهارت را در "آكادمي نظامي سندهارتس" (Sandhurst Military Academy)، محلي كه ارتش انگليس افسرهاي خود را آموزش مي دهد، فراگرفته است. وي در 16 دسامبر 1997 ميلادي از سمت فرماندهي ارشد "نيروي پدافند بوتسوانا" ( (BDFاستعفا و از همان زمان بود كه دوره سياسي خاما آغاز شد.
خاما از تاريخ 1 آوريل سال 2008 ميلادي تا كنون در سمت رياست جمهوري بوتسوانا قرار دارد و همچنين او از تاريخ 5 مي 1979 ميلادي رئيس ارشد قبيله "بامانگواتو" (Bamangwato) كه جمعيتي حدود 25 درصد بوتسوانا را تشكيل مي دهد، مي باشد.
در 13 جولاي 1998 ميلادي به عنوان معاون رئيس جمهور در پارلمان سوگند ياد نموده و اين سمت را تا سال 2008 ميلادي حفظ كرد. در انتخابات اكتبر سال 1999 ميلادي و در پي پيروزي "حزب دموكراتيك بوتسوانا" (BDP) وي هم زمان با پست معاونت به سمت وزیر امور ریاست جمهوری و روابط عمومی مدیریت نيز نائل شد. اما اين انتخاب با انتقادات شديد از طرف "حزب كنگره بوتسوانا" (Botswana Congress Party)، سومين حزب قدرتمند بوتسوانا و انجمن NGO هاي بوتسوانا مواجه گرديد. اين انتقادها منجر به ترك اين سمت ها توسط خاما در 1 ژانويه 2000 ميلادي شد، اما بار ديگر در 1 سپتامبر 2000 ميلادي دوباره آن پست ها را در دست گرفت.
خاما در سال 2003 ميلادي دبير كل حزب حاكم بوتسوانا، "حزب دموكراتيك بوتسوانا" شد. اما پس از رسيدن به مقام رياست جمهوري در سال 2008 ميلادي وي اين سمت را به "دانيل كلاگوب" (Daniel Kwelagobe) واگذار نمود. خاما هم‌اکنون نیز (سال 2015م) ریاست جمهوری بوتسوانا را برعهده دارد.


3) قانون اساسی

قانون اساسی در 30 سپتامبر 1966 برای حکومت جمهوری مرکب از رئیس جمهوری با سه ارگان به تصویب رسید. قانونگذاری و مجریه و قضائیه، رئیس جمهور رئیس کشور است. قوه مجریه با رئیس جمهور است. رئیس جمهور برای يك دوره پنج ساله در یک انتخابات عمومی انتخاب می شود. مجلس ملی دارای 40 نماینده است که 34 نفر آنها را رأی دهندگان و چهار نفر را مجلس ملی انتخاب می کند. دادستان (بدون حق رأی است) و به مدت 5 سال انتخاب می شود. در انتخابات سال 1989 تعداد 31 نماینده را حزب دموکراتیک و سه کرسی را حزب جبهه ملی به دست آوردند.
نخستین رئیس جمهور سه بار پشت سرهم انتخاب شد و سومین دوره انتخابات در 1980 بود. دکتر کوئت کتومایل جونی ماسیره در 1989 به ریاست جمهوری انتخاب شد.