1)
جغرافیای طبیعی
سومالی در سواحل شرق قاره آفریقا و بروی خط استوا و قسمت شمالی آن بین
خلیج عدن در قسمت شمال و اقیانوس هند در شرق واقع شدهاست. این کشور به همراه
اتیوپی و جیبوتی را معمولاً بعنوان شاخ آفریقا مورد اشاره قرار میدهند.
مرزهای سومالی در شمال غرب به جیبوتی، در غرب به اتیوپی و در جنوب غرب به کنیا
محدود میگردد. سومالی از مستعمره پیشین ایتالیا منطقه تراست سومالی و مستعمره
پیشین انگلستان سومالیلند تحت الحمایه انگلستان (که هم اکنون در پی شناخت استقلال
خویش توسط جامعه جهانی است) تشکیل شدهاست. طول خط ساحلی سومالی ۳۰۲۵ کیلومتر است
که بیشترین ساحل در بین کشورهای آفریقائی بحساب میآید.
سومالی با دارا بودن وسعتی برابر با ۶۳۷۶۵۷کیلومتر مربع، چهل و دومین کشور بزرگ
دنیا پس از افغانستان میباشد. پايتخت سومالی موگاديشو است كه مختصات جغرافيايياش
2درجه و 4 دقيقه شمالي و 45 درجه و 22 دقيقه شرقي است.
آب و هوا
بخش شمالی کشور دارای تپههای زیاد بوده و ارتفاع بسیاری از مناطق از سطح
دریا از ۹۰۰ تا ۲۱۰۰ متر در نوسان است. نواحی مرکزی و جنوبی مسطح بوده و ارتفاع
متوسط آن کمتر از ۱۸۰ متر میباشد. رود خانههای جوبا و شابله از اتیوپی سرچشمه
گرفته و در طول کشور به سمت جنوب و اقیانوس هند جاری میباشند. البته رود شابله بجز
در فصول پر باران به دریا نمیرسد.
عوامل اصلی آب وهوائی این کشور عبارتند از آب وهوای گرم درسراسر سال، بادهای موسمی
فصلی و بارانهای غیر منظم که باعث بروز خشکسالیهای تکرار شونده میگردند. متوسط
حداکثر دمای روزانه از ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتیگراد (۱۰۵-۸۵ فارنهایت) میباشد که
استثنای آن مناطق مرتفع و در امتداد خط ساحلی شرق است. متوسط حداقل دمای روزانه از
حدود ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد (۸۵-۶۰ فارنهایت) میباشد. وجود بادهای موسمی جنوب
غرب، یک نسیم دریائی، باعث میشود که دوره زمانی بین ماههای میتا اکتبر ملایمترین
فصل موگادیشو بهشمار آید. دوره دسامبر تا فوریه نیز با وجود بادهای موسمی جنوب شرق،
هوای نسبتا ملایمی دارد، اگرچه وضعیتهای آب و هوائی جاری در موگادیشو بندرت دلپذیر
میباشند. دوره زمانی «تنگامبیلی» که در بین دو فصل موسمی (اکتبر – نوامبر و مارس –
می) قرار دارد، دورهای گرم و مرطوب بهشمار میآید.
سومالی یکی از کشورهای متعددی بود که مورد هجوم امواج تسانومی قرار گرفت که بهدنبال
زلزله سال ۲۰۰۴ اقیانوس هند ایجاد، سواحل اقیانوس هند را در هم کوبیده، تمام
روستاها را از بین برده و ۳۰۰ کشته بر جای گذارد.
2) جغرافیای انسانی
سرشماری جمعیت
جمعیت سومالی بالغ بر حدود 9.3 میلیون نفر (2011) میباشد. اما تخمین در این
زمینه بدلیل وضعیت سیاسی و از آن مهمتر طبیعت زندگی قومی در این کشور، بسیار دشوار
است. آخرین آمارگیری نفوس در سال ۱۹۷۵ انجام شد. اکثر تحلیل گران خارجی از نتایج
این آمار گیری بهره میجویند ولی سومالی کشوری است که در میان دیگر کشورهای آفریقا
و جهان از رشدی سریع برخوردار است. هماینک برخی تخمینها جمعیت این کشور را بین ۱۵
تا ۲۵ میلیون نفر برآورد میکنند.
امروزه، حدود ۶۰٪ از کل جمعیت سومالی را اقوام کوچنشین یا شبه کوچ نشین تشکیل میدهد
که به نگهداری گلههای احشام، شتر، گوسفند و بز اشتغال دارند. حدود ۲۵٪ جمعیت نیز
کشاورزانی هستند بصورت عمده در مناطق بارور کشاورزی بین جوبا و شبله در جنوب سومالی
زندگی میکنند. مابقی جمعیت کشور (۲۰٪ - ۱۵٪) نیز شهر نشین هستند.
بدلیل وجود جنگ داخلی، این کشور دارای اجتماع یهودیان پراکنده میباشد که یکی از
بزرگترین اجتماعات در سراسر قاره آفریقا محسوب میگردد. بیش از یک میلیون نفر
سومالیائی در خارج از این کشور زندگی میکنند واین تعداد جدای از تعدادی است که در
استان اوگادن واقع در شمال شرق کنیا و دیجیبوتی ساکن هستند، میباشد.
نرخ رشد جمعيت سومالی 2.832 درصد است.
زبانها
تقریبا تمام مردم به سومالی که زبان رسمی کشور است، صحبت مینمایند.
اساس این استاندارد از لهجه هائی است که از استان ماداگ نشات گرفتهاند.
تا سال ۱۹۷۳ یعنی زمانیکه دستور کاربری یک استاندارد یکدست با استفاده از الفبای
لاتین توسط شورای عالی انقلاب (اس آر سی) صادر گشت، زبان سومالیائی بطور گسترده در
نوشتار مورد استفاده قرار نمیگرفت. امروزه زبان سومالیائی زبان مورد استفاده در
نظام آموزش این کشور بشمار میرود. همچنین انگلیسی، ایتالیائی و عربی نیز کاربرد
دارند.
قبايل: داراي 2 قبيله است. سوماليايي و غير سوماليايي (عمدتا عرب)
بيماري هاي شايع
اسهال باكتريايي، هپاتيت A و E، تب تيفوئيد، مالاريا، هاري
بهداشت
سومالی یکی از بالاترین درصدهای مرگ و میر کودکان جهان را داراست. ۱۰٪ کودکان در
هنگام تولد و ۲۵٪ از آندسته که در هنگام تولد جان سالم بدر میبرند قبل از رسیدن به
پنج سالگی از دنیا میروند. ولی از سوی دیگر، سومالی از لحاظ مبتلایان به ویروس اچ
آی وی / ایدز کمترین درصد در آفریقا و جهان را داراست.
در سومالی – که از زمان آغاز جنگ داخلی و بمدت ۱۴ سال در انزوا بوده و دارای جمعیت
مذهبی مسلمان نیز میباشد – نرخ این بیماری در حد یک و نیم تا ۲ درصد کل جمعیت
بزرگسال میباشد.
3) جغرافیای سیاسی
سومالی کشوری است در شرق قارهٔ آفریقا. پایتخت آن موگادیشو است.
«سومالی» (به زبان سومالیایی: «سوومالیاً؛ به زبان عربی: الصومال)، که قبلا با نام»
جمهوری دمکراتیک سومالی" شناخته میشد، یک کشور ساحلی است که در منطقه شاخ آفریقا
در شرق آفریقا واقع شدهاست.
مرزهای این کشور در غرب به اتیوپی، از شمال و نیمه غربی به جیبوتی، از جنوب غرب به
کنیا، از شمال به خلیج عدن و اقیانوس هند در شرق محدود میگردد.
سومالی به هجده بخش مناطق («گوبولوداً، مفرد»گوبول") تقسیم میشود که هر منطقه نیز
به مناطقی زیر مجموعه بنام نواحی تقسیم شدهاند: اودال ، باكول ، بانادير ، باره –
باي ، گال گوددو ، گدو ، حيران ، جوبابا ژكس ، ژوبابا هوس ، مودوگ ، نوگال ، ساناگ
، شابيل هي ژكس، شابيل هي هوس ، سول ، توقير ، دوگويي ، گالبيد.
شهر هاي مهم
بلدوينه، كيسمايو، بايدوآ، جوهر، مركا، گالكايو، بوساسو، هارجيسا، بربرا