1) حکومت

نوع حكومت
دموكراسي چند حزبي
پیش از این مالاوی تک حزبی بود و حزب ملی حزب کنگره مالاوی، به رهبری هاستینگر. ک. باندا، به تنهایی همه 87 کرسی را تصاحب کرده بود.

سيستم حكومتي (قوه هاي كشور)

قوه مجريه
رئيس جمهور(رئيس حكومت و دولت)، معاون اول و دوم رئيس جمهور و كابينه

قوه قانون گذاري
يك مجلس قانون گذاري

قوه قضائيه
دادگاه عالي، دادگاه استيناف، دادگاه حاكم صلاحيه

عضويت در سازمان هاي مهم منطقه اي و بين المللي
مالاوی از اعضای کشورهای همسود و اتحادیهٔ آفریقاست. شوراي آفريقا، حوزه درياي كارئيب و اقيانوس آرام، بانك توسعه آفريقا، اتحاديه آفريقا، كمسا، سازمان ملل متحد و برخي از سازمان هاي زيربط، گروه 77، آژانس انرژي اتمي، صندوق توسعه كشاورزي، اينترپل، سادك، نم و ساير سازمان هاي ديگر

احزاب مهم و رهبران آنها
• DPP - بينگووآ موتاريكا
• MCP - جان تمبو
• MDP - كامپلو كالوآ
• MAFUNDE - جورج امنسا
• MC - گوانداگولووه چاكوآمبا
• MGODE - سام كاندودو باندا
• NDA بروان امپينگانجيرا
• NUP – هري چيومه
• PPM - آلكه باندا
• PETRA - كامزوزو چيمبامبو
• RP - گوانداگولووه چاكوآمبا

گروه هاي فشار مهم و رهبران آنها
گروه كشاورزي و محيط زيست، CONGOMA، كميته شوراي حقوق بشر، MMRD، PAC و ساير گروه هاي ديگر

2) سیستم اجرایی

رئیس جمهور رئیس حکومت است.در قانون اساسی مصوب 6 جولای 1966 معین گردید و این کشور نخست وزیر ندارد یا رئیس جمهور معاون ندارد.


3) سیستم قانون گذاری

تنها پارلمان این کشور 193 نماینده دارد.

4) شخصیت ها

بنگو وا موتاريكا
"بنگو وا موتاريكا" (Bingu wa Mutharika) كاتوليك و در 24 فوريه 1934 ميلادي، در "تيولو" واقع در 30 كيلومتري مركز تجاري مالاوي، "بلانتاير" (Blantyre) به دنيا آمد. "اتل" (Ethel) همسري كه براي بنگو 4 فرزند بدنيا آورد، در سال 2007میلادی (86ه.ش) درگذشت. بنگو در سال 2010 ميلادي (89ه.ش) با وزير اسبق گردشگري مالاوي، "كاليستا چيمومبو" (Callista Chimombo) ازدواج نمود. وي ليسانس بازرگاني خود را از دانشگاه دهلي هند اخذ و در همان دانشگاه در رشته اقتصاد ادامه تحصيل داد و سپس در رشته دكتراي فلسفه از دانشگاه كاليفرنياي آمريكا فارغ التحصيل شد.

موتاريكا در سال 1972 ميلادي (51ه.ش) جايزه اي را از مركز انتشارات آمريكايي و انگليسي "Praeger Publishers" دريافت كرد. بنگو تا كنون چندين موسسه و سازمان اقتصادي راه اندازي نموده كه از آن جمله مي توان به AABC ،AFCCI و ESABO‌ اشاره كرد. گلف، تنيس، شنا، عكاسي، نويسندگي، ماهيگيري و شنيدن موسيقي از تفريحات مورد علاقه بنگو است.

وي در سال 2004 ميلادي (83ه.ش) پس از يكسري مشاجره هاي انتخاباتي و حمايت هاي "باكيلي مولوزي" (Bakili Muluzi) به رياست جمهوري مالاوي رسيد. مولوزي در زمان برگزاري انتخابات 2004 ميلادي (83ه.ش)، رئيس جمهور مالاوي بود. هم حزب بودن مولوزي و موتاريكا (حزب UDF) باعث شده بود كه وي از موتاريكا حمايت كند. اما يك سال بعد، با انتقاداتي نسبت به مشي رهبر حزب UDF‌ استعفا و براي مبارزه با مفاسد اقتصادي، حزب DPP را تاسيس نمود، اما حزب وي در پارلمان داراي اكثريت نبود.

بنگو پيش از اين در سال 1997 ميلادي (76ه.ش) نيز با انتقاد نسبت به مشي اقتصادي UDF، از آن جداشده بود و حزب UP‌ را تشكيل داده بود. اما با شكست در انتخابات 1999 ميلادي (78ه.ش)، بار ديگر به UDF بازگشت. موتاريكا كه در ميان مردم مالاوي به نابغه اقتصاد معروف است، بار ديگر در انتخابات رياست جمهوري 2009 ميلادي (88ه.ش) پيروز و در جايگاه رياست جمهوري باقي ماند.

مولوزی كه درواقع بنگو را وارد ميدان قدرت مالاوي كرده بود، در آوريل 2005 ميلادي (84ه.ش) از مردم مالاوي عذرخواهي كرد و خود را بابت ميدان دادن به بنگو براي تسلط بر مردم مالاوي سرزنش كرد. در سپتامبر همان سال (2005) وزير كشاورزي و در سال 2006 ميلادي (85ه.ش) معاون رئيس جمهور به تبعيت از موزولو از موتاريكا سخت انتقاد كردند. همين باعث شد كه آنها از سمت خود كنار گذاشته و دستگير شوند.

موتاريكا از سال 1991میلادی (70ه.ش) تا 1997 ميلادي (76ه.ش) دبير كل سازمان اقتصادي شرق و جنوب آفريقا موسوم به "كومسا"، مشتمل بر 20 كشور آفريقايي بود.

از ديگر سمت هايي كه وي همزمان در آنها حضور دارند مي توان به اداره توسعه و طرح اقتصادي دولت (از سال 2002) و وزارت دفاع (از سال 2004) اشاره كرد. در 31 ژانويه 2010 ميلادي، بنگو موتاريكا براي يكسال رياست اتحاديه آفريقا را به دست گرفت و جايگزين معمر قذافي شد.
لازم به ذکر است که وی در 5آوریل 2012میلادی (16/1/91ه.ش) در اثر سکته قلبی در سن 78 سالگی درگذشت.

پیتر موتاریکا
"پیتر موتاریکا" (Arthur Peter Mutharika)، متولد 1940میلادی (1319ه.ش)، برادر "بینگو وا موتاریکا" رییس جمهوری سابق مالاوی، از 31می 2014میلادی (93ه.ش) رییس جمهور این کشور شده است.
کمیسیون انتخابات مالاوی روز جمعه (9/3/93) اعلام کرد که "پیتر موتاریکا" (Peter Mutharika) رهبر حزب ترقی خواه دمکراتیک با کسب بیش از 36 درصد آراء در این انتخابات پیروز شد.

این نتیجه در حالی اعلام شد که بحث های فراوانی درباره اعتبار انتخابات و صحت نتایج آن به گوش می رسید، از جمله افرادی که صحت نتایج را زیر سئوال برده است "جویس باندا" رییس جمهوری سابق مالاوی است. باندا در تاریخ 24 مه (3 خرداد 93 ه.ش) که اخبار غیر رسمی نتایج انتخابات از برتری موتاریکا حکایت داشت، با طرح ادعاهایی مبنی بر "نقض فاحش قوانین"، انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی را ملغی اعلام کرد.

اما دادگاه عالی مالاوی در همان روز با صدور حکمی ضمن تایید شفافیت نتایج، از باندا خواست در روند انتخابات مداخله نکند. "لازاروس چاک ورا" نامزد حزب کنگره مالاوی نیز با کسب حدود 30 درصد آراء در رتبه دوم قرار گرفت.

"مکسون مباندرا" رییس کمیسیون انتخابات مالاوی خطاب به موتاریکا گفت: از هم اکنون باید بر مسایل مهم متمرکز شویم که از جمله این موضوعات مصرف عاقلانه مالیات است. وی افزود: آن چه ما مالاویایی ها را به هم پیوند می دهد به مراتب مهم تر از مسایلی است که موجب تفرقه میانمان می شود.

موتاریکا متهم است که دو سال قبل با هدف جلوگیری از به قدرت رسیدن ˈجویس بانداˈ معاون وقت رییس جمهوری، برای مخفی کردن مرگ برادرش، تلاش کرده است. باندا به موجب قانون اساسی مالاوی در مسند ریاست جمهوری قرار گرفت و پیتر موتاریکا را که در آن زمان وزیر خارجه بود، از کابینه حذف کرد. اما این بار، موتاریکا در انتخابات ریاست جمهوری مالاوی که در تاریخ 20 مه (30 اردیبهشت 93ه.ش) برگزار شد، به آسانی وی را شکست داد.

هر چند موتاریکا و برخی مقامات ارشد این کشور با اتهاماتی همچون تحریک به شورش و همدستی در توطئه نیز مواجه هستند، اما تحلیل گران معتقدند که محاکمه آن ها فعلا به تعویق خواهد افتاد، چرا که روسای جمهوری مالاوی مادامی که در این سمت باشند، از مصونیت قضایی برخوردار خواهند بود.از طرف دیگر این گمان وجود دارد که موتاریکا به محض اثبات موقعیتش در قدرت، علیه باندا اقدام کند. وی پیش تر نیز اتهاماتی درباره رشوه خواری 30 میلیون دلاری باندا مطرح کرده بود.

موتاریکا که استاد حقوق است و بخش اعظم عمرش را در خارج از مالاوی سپری کرده است، در سال 2009میلادی و با پیروزی در انتخابات پارلمانی این کشور رسما وارد عرصه سیاست و به عنوان وزیر دادگستری منصوب شد. وی سپس وارد وزارتخانه های آموزش و پرورش و خارجه شد.