جمهوري ليبريا در افريقاي غربي
واقع است. از شمال با سيرالئون و گينه، از شرق با ساحل عاج، و از غرب و جنوب با
اقيانوس اطلس هم‌مرز است. جمعيت اين كشور (طبق آمار سال 2005) 211,482,3 نفر، و
مساحت آن 369,11 كيلومترمربع، و زبان رسمي آن انگليسي است.
تاريخچه
در منطقه دورافتاده ليبريا پيش از پيدايش كتاب و نوشته؛ از علائم، نشانه‌ها، هسته
خرما، و نوبت كاشت مزارع برنج براي دادوستد و تعيين زمان تولد و وفات و حفظ سوابق
در ميان مردم دوردست استفاده مي‌شد. به‌طور مثال سن افراد با شمارش تعداد دفعات
كاشت مزرعه برنج تعيين مي‌شد و قصه‌گويي تنها روش حفظ تاريخ شفاهي و سنتي بود.
تاريخ قبيله "ويا" نشان مي‌دهد دولو بوكل كه در قرن هجدهم در منطقه گرند كيپ
ماونت[1] ليبريا مي‌زيست، نوعي روش نوشتن هجايي ابداع كرد كه گروه‌هاي مختلف قومي
پيام‌هايشان را با آن مبادله مي‌كردند. پيام‌ها به چوب‌هايي الصاق مي‌شدند كه مبيّن
فوريت پيام بودند و به‌وسيله پيك حمل مي‌شدند.
كتابخانه ملي
ليبريا فاقد كتابخانه ملي است. در ،1978 مجلس ملي ليبريا قانوني به تصويب رساند كه
به‌موجب آن، مركز ملي اسناد و مدارك به‌همراه كتابخانه‌هاي عمومي و دفتر آرشيوها
ايجاد شدند. در آوريل 1984، ساختمان جديدي به آرشيو ملي اختصاص يافت. در غياب
كتابخانه ملي، اين مركز به‌همراه كتابخانه‌هاي دانشگاهي، وظيفه هدايت و توسعه
كتابخانه‌ها در سطح كشور را برعهده داشته است.
كتابخانه‌هاي دانشگاهي
دانشگاه ليبريا كه در 1862 در مونروويا تأسيس شده است، مؤسسه‌اي ملي است و دولت آن
را اداره مي‌كند. كالج دانشگاه كاتينگتون (1888)، در منطقه بونگ در سوآكوكو[2]
خصوصي است و به‌وسيله كليساي اسقفي پروتستان ليبريا اداره مي‌شود. كتابخانه‌هاي
دانشگاه ليبريا، شش تالار مطالعه ويژه حقوق، پزشكي، كشاورزي و جنگلداري، مهندسي،
برنامه‌ريزي منطقه‌اي، و علوم دارند. اين كتابخانه‌ها صاحب مجموعه‌اي از منابع
درباره افريقا و مركز واسپاري مدارك سازمان ملل متحد، يونسكو، و ساير سازمان‌هاي
بين‌المللي هستند. كالج دانشگاه كاتينگتون داراي يك كتابخانه مركزي است.
كتابخانه‌هاي عمومي
نخستين كتابخانه عمومي ليبريا توسط انجمن مهاجران امريكايي در 1826 ايجاد شد، اما
تا 1937 كه مجلس قانون‌گذاري ملي، قانوني گذراند كه به نهضت كتابخانه‌هاي عمومي
منجر شد، پيشرفت چنداني نداشت. در اوايل دهه 1950 كميته كتابخانه ملي شكل گرفت كه
مسئول برنامه‌ريزي ايجاد نظام كتابخانه‌هاي ملي شد. نخستين كتابدار متخصص در 1958
در كتابخانه عمومي استخدام شد. ستاد مركزي كتابخانه‌هاي عمومي در مونروويا تالارهاي
مطالعه عمومي در كشور را اداره و هماهنگ مي‌كند. در 1978، كتابخانه‌هاي عمومي
ليبريا زيرنظر مديريت مركز اسناد و مدارك ملي قرار گرفت.
كتابخانه‌هاي آموزشگاهي
برنامه توسعه كتابخانه‌هاي آموزشگاهي ليبريا بر اساس ساختار و استانداردهاي جديد
كتابخانه‌اي، در دست تدوين است. بيشتر آموزشگاه‌هاي ليبريا گرفتار مشكلات مالي
هستند. كتابداران آموزشگاهي، آموزش‌هاي حرفه‌اي نديده‌اند. تعداد كمي از
آموزشگاه‌ها توان مالي براي تأمين كاركنان حرفه‌اي دارند، از طرفي بودجه كافي براي
مجموعه‌سازي در اختيارشان نيست.
كتابخانه‌هاي تخصصي
تعداد كمي از سازمان‌ها و وزارتخانه‌هاي دولتي و سازمان‌هاي بخش خصوصي اقدام به
ايجاد كتابخانه تخصصي كرده‌اند، به همين سبب رشد آن نسبتآ كُند است. خدمات موجود
به‌علت كمبود منابع مالي و فقدان كاركنان تحصيل‌كرده، شكل نگرفته است. كتابخانه
مؤسسه مديريت دولتي ليبريا (1975)، براي سخنراني‌هاي مديران منابع مرجع تهيه مي‌كند
و به موازات آن، تهيه مواد خواندني براي كارآموزان و مستخدمان دولتي را بر عهده
دارد. تا اواسط دهه 1980 يك كتابدار تحصيل كرده حرفه‌اي و تعدادي كتابدار نيمه
حرفه‌اي در اختيار اين كتابخانه بود. كل مجموعه اين مؤسسه حدود 6000 جلد كتاب و
1500 سند دولتي است. اين كتابخانه حدود 70 عنوان نشريه تخصصي را مشترك است. گرايش
موضوعي اصلي اين كتابخانه حوزه‌هاي علوم اداري و مديريت است.
حرفه كتابداري
انجمن كتابداران ليبريا در 1977 ايجاد شده و سعي در توسعه و ارتقاي كتابداري و
خدمات كتابخانه‌اي در سراسر كشور دارد. اعضاي اين انجمن كتابداران تحصيل‌كرده و
تجربي هستند.
از 1972 تا 1982، مؤسسه كتابداري در ليبريا يك برنامه آموزشي رسمي راه‌اندازي كرد.
اين نخستين برنامه آموزش رسمي در نوع خود بود و نياز به سازماندهي داشت. دانشگاه
ليبريا از 1982 دوره كارداني علوم كتابداري را ارائه كرده است. در اواسط دهه 1980
براي تشكيل گروه علوم كتابداري در دانشگاه ليبريا، با امكان ارائه مدرك كارشناسي در
علوم كتابداري طرح‌هايي ارائه شده است.
[1]. Grand Cape Mount
[2]. Suacoco
