جمهوري بروندي واقع در مركز افريقاي شرقي از شمال با رواندا، از شرق و جنوب با تانزانيا، از جنوب غربي با درياچه تاتگانيكا و از غرب با زئير هم مرز است. جمعيت اين كشور (طبق آمار سال 2000) 6700000 نفر و مساحت آن 27834 كيلومتر مربع است. زبان‌هاي رسمي اين كشور كروندي[1] و فرانسوي است. بيشتر مردم اين كشور به زبان سواحيلي نيز تكلم مي‌كنند.

تاريخچه
اين كشور از قرن شانزدهم ميلادي با نظام پادشاهي اداره مي‌شد و اغلب مشتركاً با كشور رواندا يكي از مستعمرات افريقايي بلژيك محسوب مي‌شد كه نام آن "اوروندي"[2] بود. اين كشور در سال 1962 استقلال يافت و از استعمار بلژيك آزاد گرديد. در سال 1966، طي كودتايي نظامي حكومت پادشاهي ساقط شد و نظام جمهوري استقرار يافت.

كتابخانه ملي
كتابخانه ملي بروندي و آرشيوهاي اين كشور با يكديگر تركيب شده و در شهر بوجامبورا پايتخت بروندي قرار دارند. كتابخانه ملي و آرشيوها طيف وسيعي از خدمات و تسهيلات را براي پژوهشگران ارائه مي‌كنند.اما به‌سبب آنكه كتابخانه ملي و آرشيوها فاقد كارمندان متخصص و حرفه‌اي بوده و بودجه كافي نيز ندارند، منابع آنها به‌صورت فني سازماندهي نشده و مجموعه‌ها به‌طور مناسب نگهداري نمي‌شوند. كتابخانه و آرشيوها داراي كتاب و فهرستبرگه هستند و تنها يك اتاق براي مطالعه در دسترس مراجعه‌كنندگان قرار دارد.

كتابخانه‌هاي دانشگاهي
مهم‌ترين كتابخانه‌هاي دانشگاهي در بروندي عبارتند از: كتابخانه دانشگاه بروندي با 150000 جلد كتاب و 600 عنوان نشريه ادواري جاري؛ كتابخانه دانشكده الهيات بوجامبورا[3] با 15000 جلد كتاب؛ و كتابخانه مؤسسه علوم نظامي با 4600 جلد كتاب. دانشگاه بروندي داراي يك كتابخانه مركزي و تعدادي كتابخانه دانشكده‌اي و سازماني است كه همگي در پرديس اصلي[4]دانشگاه واقع هستند. همچنين مؤسسه كشاورزي دانشگاه بروندي در گيتگا نيز داراي كتابخانه است. كتابخانه مركزي دانشگاه بروندي در ساختماني دو طبقه واقع است و داراي تالار مطالعه‌اي با گنجايش حدود 1500 نفر است. كتابخانه‌هاي دانشگاهي بروندي براي كمك به دانشجويان و اعضاي هيأت علمي طراحي شده‌اند تا بتوانند خدمات مورد لزوم براي پژوهش را در زمينه‌هاي موضوعي مختلف ارائه كنند. كتابخانه‌هاي دانشگاهي با دريافت هزينه‌اي مختصر خدمات خود را در اختيار عموم نيز قرار مي‌دهند. اين كتابخانه‌ها در ابتداي سال تحصيلي براي دانشجويان جديد بازديدهاي داخل كتابخانه را برگزار كرده و دستورالعمل‌هاي استفاده از كتابشناسي‌ها را در اختيار آنها قرار مي‌دهند.

كتابخانه‌هاي عمومي
ايجاد مراكز فرهنگي ملي در استان‌هاي مختلف بروندي از سال 1989 آغاز گرديد. در اوايل دهه 1990 ميلادي بيش از ده استان از پانزده استان بروندي داراي چنين مركزي بودند. متوسط موجودي اين مراكز فرهنگي 15000 جلد كتاب در همه زمينه‌هاي موضوعي بوده است. علاوه بر اين، هر مركز فرهنگي داراي مجموعه‌هاي كوچكي از منابع ديداري ـ شنيداري است. از مهم‌ترين مراكز فرهنگي عمومي كه نقش كتابخانه‌هاي عمومي را ايفا مي‌كنند مي‌توان از مركز فرهنگي امريكا در بوجامبورا با 4000 جلد كتاب و 50 عنوان نشريه ادواري؛ مركز فرهنگي فرانسه در بوجامبورا با 21000 جلد كتاب و 50 عنوان نشريه ادواري؛ مركز اطلاع‌رساني سازمان ملل متحد با حدود 6400 جلد كتاب و بيش از 200 عنوان نشريه ادواري نام برد. اين مراكز فرهنگي عمدتاً مورد استفاده دانش‌آموزان دبيرستاني و كاركنان دولت قرار مي‌گيرند.

كتابخانه‌هاي آموزشگاهي
تعدادي از دبيرستان‌هاي كشور بروندي داراي كتابخانه هستند. اين كتابخانه‌ها مورد حمايت دولت نيستند و تنها از طريق امكانات محلي و خود مدارس پشتيباني مي‌شوند. كيفيت و كميت مجموعه اين كتابخانه‌ها بر اساس بودجه‌اي كه هيأت امناي مدارس براي آنها در نظر مي‌گيرند متفاوت است.

كتابخانه‌هاي تخصصي
بيشتر وزارتخانه‌ها داراي مجموعه‌هاي تاريخي و فني مهمي هستند كه آنها را در كتابخانه‌ها يا آرشيوها نگهداري مي‌كنند. مهم‌ترين اين مراكز و مؤسسات دولتي كه داراي چنين امكاناتي هستند عبارتند از: مركز ملي اسناد آماري، وابسته به وزارت برنامه؛ كتابخانه علوم كشاورزي وزارت كشاورزي بروندي؛ كتابخانه بخش پژوهش‌هاي علمي وزارت آموزش و پرورش؛ و كتابخانه مركز آموزش مستمر در وزارت امور عمومي. در بسياري موارد منابع و اسناد كتابخانه‌هاي تخصصي به‌خوبي مورد استفاده قرار نمي‌گيرند، زيرا اكثر آنها از سازماندهي مناسبي برخوردار نيستند و تعداد بسيار اندكي از كاركنان متخصص در آنها به كار اشتغال دارند.

حرفه كتابداري
كتابداري در بروندي حرفه‌اي جديد محسوب مي‌شود، زيرا سرپرستي كتابخانه‌ها و خدمات آنها را سال‌ها افراد غيرحرفه‌اي برعهده داشتند. نخستين كتابداران حرفه‌اي، كه در فرانسه و سنگال آموزش ديده بودند، كار خود را در دهه 1980 ميلادي در بروندي شروع كردند. در حال حاضر، حدود بيست كتابدار حرفه‌اي با مدرك تحصيلي كتابداري در كتابخانه‌هاي بروندي مشغول به‌كار هستند. گروه علوم كتابداري دانشگاه بروندي[5] دوره‌اي دوساله براي تربيت كمك كتابدار ارائه مي‌كند و اين امر نشانه توجه دولت به توسعه و تقويت حرفه كتابداري در اين كشور است.


منبع: دايرة المعارف كتابداري و اطلاع‌رساني

[1]. Kirundi

[2]. Urundi

[3]. Theological College of Bujumbura Library

[4]. Main Campus

[5]. Department of Library Science at the University ofBurundi

[6]. Polycarpe Ninteretse