به گزارش مشرق، تحولات زنجیره ای در کشورهای آفریقایی خاورمیانه و احتمال تسری این تحولات به دیگر کشورهای خاورمیانه این سوال را پیش می آورد که سیاست خارجی خاورمیانه ای ایران در روزها و ماه های آتی دستخوش چه تغییرات و تحولاتی خواهد شد.
خبر، این موضوع را با حجت الاسلام والمسلمین سیدهادی خسروشاهی اولین رئیس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در قاهره پس از انقلاب به بحث و بررسی گذاشت.

ایجاد تغییرات در سیاست خارجی خاورمیانه جمهوری اسلامی ایران را با چه شرایطی مفید به فایده می دانید؟
تعیین کیفیت سیاست خارجی خاورمیانه ای کشور با وزیر امور خارجه و در اصل با رئیس جمهوری است. بی تردید تحولات اخیر در مصر و برخی کشورهای خاورمیانه بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در منطقه تأثیرگذار خواهد بود.
بنده از شش ماه قبل و در مصاحبه های مطبوعاتی بطور مکرر، رسمی و غیر رسمی اعلام کرده ام که مصر در آستانه انفجار است و نباید در این شرایط بر تغییر روابط با مصر متمرکز شد اما متأسفانه شاهد بودیم که یک نماینده از ایران به قاهره می رود و برای اعزام توریست به این کشور، رایزنی هایی انجام می گیرد. این در حالی است که مصر به چهار نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران برای سفر به غزه از طریق رفح، ویزا نداد تا چه برسد به تبادل توریست.
باید توجه داشت که حکومت در مصر در اختیار امن العام است نه حسنی مبارک. امن العام مسئول امور داخلی و خارجی مصر است.

در هر حال مصر یکی از قدرت های خاورمیانه است و رها کردن مصر در هر صورت نوعی اهمال در سیاست خارجی به نظر می رسد. به نظر شما ایران در قبال مصر باید چه سیاستی را در پیش بگیرد؟
مصر قدرت منطقه ای است ولی متأسفانه در اختیار سیا و موساد است و هرچه در توان داشت اطلاعات مربوط به عوامل و عناصر حرکت های اسلامی را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار داد. حتی اخیراً مسئول موساد اعلام کرد که مصر هر نوع همکاری را که در مورد تروریست ها! لازم داشتیم با اسرائیل انجام داده و بسیار به ما کمک کرده است.
خیانت به مرحله ای رسید که مصر در بحران تجاوز اسرائیل و قتل عام مردم غزه گذرگاه رفح را مسدود کرد و تا امروز هم مانع کمک رسانی لازم به غزه است. امیدواریم در صورت تغییر نظام در مصر روابط ایران و مصر در اسرع وقت حسنه شود و حتی جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری باشد که رژیم جدید را به رسمیت بشناسد.

آیا احتمال تغییر در سیاست های ایران در مورد مصر در سایه تحولات داخلی این کشور وجود دارد؟
مصر در آستانه انفجار است و بی تردید با تغییر نظام در این کشور تهران باید سریعاً حکومت جدید را به رسمیت بشناسد و برای برقراری رابطه اقدام کند اما مانع اصلی هم اکنون «الامن العام» است و متأسفانه دیشب در آخرین اخبار شبکه های الجزیره و العربیه دیدم که رئیس این باند، و رابط اصلی مصر با اسرائیل، یعنی آقای عمر سلیمان به عنوان قائم مقام آقای مبارک انتخاب شده است و این به مفهوم آنست که متأسفانه مبارک هنوز صدای ملت را نشنیده است، و مانند شاه و بن علی، وقتی خواهد شنید که «باید برود».

چه عوامل داخلی بر شکل گیری روابط ایران و مصر مؤثر است؟
عوامل داخلی در ایران، برای شکل گیری روابط حسنه با مصر در آینده، ظاهراً مشکلی ندارد، بلکه اشکال اساسی در عوامل داخلی مصر گذشته و کنونی است که تحت تأثیر عوامل خارجی، به ویژه امریکا و اسرائیل، علیرغم ابراز حسن نیت مکرر از سوی ایران، برای برقراری روابط حسنه اعلام آمادگی نکرده و هربار، بهانه ای را برای فرار از این امر، مطرح ساخته است و متأسفانه دوستان ما در ایران هم رغبت غیرمعقولی برای این امر از خود نشان دادند که نتیجه معکوس داشت.

به نظر شما دولت احتمالی پس از مبارک، سیاست هایی که با ایران در تعارض است را ادامه خواهد داد؟
در مصر، به مجرد تغییر رژیم کنونی، ـ که به نظر من احتمالی نیست بلکه قطعی است و فقط دیر و زود دارد، این را از ماهها پیش من در گفتگوهای خود اعلام کرده ام ـ بی تردید هر دولتی که از سوی هر سازمان یا حزب و جمعیتی که بر سر کار بیاید، در مرحله نخست در ایجاد روابط با ایران پیشقدم خواهد شد و این البته یک تصور ذهنی و خیالی نیست، بلکه نتیجه برداشت من از دیدارها و گفتگوهای حضوری با رهبری همۀ سازمان ها و احزاب چپ و راست، اسلام گرا و حتی سکولار مصر (مانند حزب معروف الوفد) است.. غیر از حزب حاکم مبارک، ـ الحزب الوطنی الدیمقراطی! ـ که کاریکاتوری و شبیه سازی از حزب رستاخیز شاه است، همه گروه ها و سازمان ها، بویژه اسلام گراها که در میان مردم اکثریت مطلق دارند، خواستار برقراری روابط سیاسی کامل با ایران هستند و...

به نظر شما دولت بعدی مصر پس از موج جدید در این کشور می تواند شریک قابل اعتمادی برای ایران باشد؟
این امر بستگی به چگونگی برخورد ایران با نظام جدید مصر دارد. اگر ما از هم اکنون با تقبیح دیکتاتوری حاکم بر مصر و قتل عام مردم مسلمان در کوچه و خیابان، وظیفه شرعی و اخلاقی خود را ادا کنیم شکی نباید داشته باشیم که حاکمیت بعدی مصر، آن را در نظر خواهد داشت. پشتیبانی و حمایت از مردم مصر، پس از پیروزی بر دیکتاتوری نمی تواند خیلی منشأ اثر باشد. ما از هم اکنون، باید به هر وسیله مقدور از قیام حق طلبی مردم مصر در سطح بین المللی دفاع کنیم و به احتمال شفا یافتن این بیمار در حال احتضار، نباید آینده روابط خوب و قابل اعتماد شریک ساز را، خراب کنیم.

دلیل اینکه نگاه فعلی رسانه های کشورمان به وقایع مصر بیشتر ایدئولوژیک است، چیست؟
بررسی مسائل سیاسی جهان از سوی یک نظام مبتنی بر ایدئولوژی بطور طبیعی قاعدتاً ایدئولوژیک خواهد بود، ولی این امر، تضادی با مراعات جنبه های دیگر و مثلاً نگاه به وقایع مصر ندارد. و حتی می توان بررسی یا نگاه ایدئولوژیک را که ناشی از باور درونی به یک هدف معنوی است، برتر از برداشت های دیگران دانست، ولی به شرط آنکه این مسئله ـ یعنی ایدئولوژی ـ فقط حربه ای برای از میدان بدر کردن حریف نباشد!... ، البته من بیشتر بحث ها و نظریه هایی را که در این رابطه مطرح شده است، مطالعه کرده ام و اغلب آن ها را منصفانه و منطقی می دانم خواه انگیزه ایدئولوژیک داشته باشد یا منشأ دیگر. مهم مطرح ساختن موضوع و بحث درباره آنست که بطور طبیعی مجال و میدان را برای ارزیابی و داوری نهایی، باز می کند.