مصر

تحولات حکومت

- دكتر "عصام شرف" رئيس شوراي وزيران، حكمي را مبني بر تعيين "نهال كمال" به عنوان رئيس بخش تلويزيون اين كشور، "ابراهيم صياد" رئيس بخش خبر و "اسماعيل ششتاوي" رئيس بخش راديوي مصر صادر نمود.

- "عادلي" وزير سابق كشور مصر به تهمت احتكار و پولشويي به مبلغ 4 ميليون پوند در ميان اقدامات شديد امنيتي نيروهاي مسلح و عناصر پليس اين كشور به دادگاه ارجاع داده شد.

- شوراي عالي نيروهاي مسلح مصر متعهد شد كه به سرعت با مفاسد اقتصادي اين كشور مبارزه كند و اموال دولتي به غارت رفته را به سرعت بازگرداند.

- هزاران مصري براي حفظ انقلاب و پيگيري خواسته‎هاي خود كه براي آن انقلاب كردند و همچنين پاك كردن نظام از باقي‎مانده‎هاي رژيم مبارك روز جمعه در ميدان التحرير تظاهرات كردند.

احزاب و شخصیت ها

- "عبدالمنعم ابوالفتوح" از رهبران برجسته اخوان المسلمين مصر چند روز پس از اعلام تشكيل يك حزب جديد مستقل از اخوان المسلمين، از اين گروه كناره‏گيري كرد.
ابوالفتوح در بيانيه ‏اي اعلام كرد كه پس از برپايي انقلاب مردمي مصر و سرنگوني رهبر فاسد نظام مستبد اين كشور ضرورت ايجاب مي‏كند كه وي تمام توجه خود را معطوف به انجام وظيفه ملي با رويكرد ملي -ديني نمايد.
وي افزود: اين امر ميسر نخواهد شد، مگر با مشاركت در تشكيلات جديدي كه بتواند روح انقلاب 25 فوريه با آن تنوع و گستردگي را به طور آشكار متجلي سازد.

- "محمد البرادعی" نامزد ریاست جمهوری مصر اعلام کرد در صورت پیروزی، اخوان المسلمین را در حکومت سهیم می‌کند و قبطی‌ها را در اداره اطلاعات این کشور استخدام خواهد کرد.
وی نسبت به عدم گفتگو و ارتباط میان گروه‌های سیاسی و شورای عالی نیروهای مسلح که مسئولیت اداره کشور را در دست دارد، ابراز تاسف کرد و گفت: نمی‌دانم چرا گفتگویی میان گروه‌های سیاسی و شورای نظامی وجود ندارد و من تنها یک بار با آنها دیدار کردم.
وی از روند کند محاکمه مسئولان بلند پایه نظام سابق انتقاد کرد و افزود: تنها دو راه پیش رو داریم؛ یا نظام سابق را پاکسازی کنیم و یا آن را زیباسازی کنیم.

آمریکا، اسرائیل و غرب

- رسانه های صهیونیستی بعداز اظهارات اخیر "نبیل العربی" وزیر خارجه جدید مصر در باره ضرورت گشوده شدن صفحه جدید روابط مصر و جمهوری اسلامی ایران و تاکید وی بر اینکه ایران یک کشور دوست مصر است، حملات شدیدی را علیه وی آغاز کرده اند.

لیبی

تحولات حکومت

- رژيم 'معمر قذافي' حاكم ليبي شروط اعلام شده از سوي انقلابيون اين كشور را براي برقراري آتش بس رد كرد.

- نیروهای وِیژه آمریکا-مصر، آموزش نظامی انقلابیون لیبی را برعهده گرفته اند. این آموزش نظامی به طور سری در شرق لیبی انجام می گیرد. به نقل از منابع الجزیره، انقلابیون تعدادی موشک کاتیوشا از طریق مصر دریافت کرده اند و نیروهای آمریکا و مصر برای ارائه آموزش بکارگیری موشک های مدرن، به لیبی منتقل شده اند.
مجله آلمانی فوکوس نوشت، انقلابیون لیبی از طریق مصر، به سلاح دسترسی پیدا کرده اند. یک مقام آمریکایی در گفتگو با مجله فوق گفت انتقال اسلحه از مصر چند روزی است که با اطلاع ایالات متحده، شروع شده است. این مقام آمریکایی افزود، دولت مصر خواستار مخفی ماندن این عملیات شده است چرا که می خواهد در قبال لیبی، بی طرف بماند
مجله فوکوس همچنین نوشت، کارشنارسانی از "بی ان دی" و دستگاه های اطلاعاتی دیگر، اطلاعاتی دارند مبنی بر اینکه ایران در تامین مالی ناوهای انقلابیون در لیبی مشارکت دارد، امری که حضور احتمالی شیعیان تندرو را هشدار می دهد. یک کارشناس در مسائل مراکش (عضو فوکوس) اظهار داشت، دولت هایی مثل ایران، می توانند با کمترین هزینه ها در شمال آفریقا نفوذ کنند.

- روز شنبه (90.01.13) انقلابيون ليبي اعلام كردند دست كم 13 نفر از افراد آنها در پي بمباران هوايي جنگنده هاي ناتو در منطقه واقع در ميان دو شهر "اجدابيا" و "بريقه" شرق اين كشور كشته شدند. علاوه بر اين،‌ 7 نفر ديگر از انقلابيون نيز مجروح شده و 4 خودرو به طور كامل نابود شدند.
"اوانا لونجیسكو" سخنگوی ناتو در گفتگو با خبرگزاري آلمان گفت: "در حال حاضر به دنبال گزارشاتي در مورد علت اين حمله مي باشيم"
از سوي ديگر روز شنبه (90.01.13) شبكه خبري "الجزيرة" اعلام كرد، نيروهاي قذافي استفاده از تانك را در حملات خود عليه انقلابيون متوقف كرده و به جاي آن از خمپاره هايي كه توسط كاميون هاي كوچك حمل مي شوند، استفاده مي كنند. اين شبكه در ادامه افزود: تعداد انقلابيوني كه توسط نيروهاي ائتلافي كشته شده اند، به 17 نفر مي رسد.

- نزديكان "معمر قذافي" رهبر ليبي اعلام كردند، "قذافي" رسيدن به يك راه حل سياسي با انقلابيون را به منظور اتمام بحران موجود در كشور به طور كامل رد نمي كند.
شبكه "سي ان ان" به نقل از نزديكان "قذافي" گفت: در حال حاضر "قذافي" رسيدن به يك راه حل سياسي با انقلابيون را بعيد نمي داند، آنها در ادامه افزودند: اين راه حل مبني بر انتقال قدرت از سوي قذافي به افراد نزديك وي مي باشد كه "سيف الاسلام قذافي" نقش مهمي را در اين قضيه ايفاء مي‌كند. نزديكان "قذافي" خاطر نشان ساختند، همچنان زمان براي گفتگو با نيروهاي مخالف فراهم است.

- مسولان شبكه "ليبيا الأحرار" تاكيد كردند هدف از تاسيس شبكه ماهواره‌اي، رساندن صداي مردم ليبي به تمامي جهانيان و منعكس كردن رنج و درد مردم به دليل حمله گردان هاي قذافي به آنها مي باشد.
"سراج الدين بنموسي" مدير اجرايي اين شبكه كه از پايتخت قطر پخش مي‌شود، در گفتگو با شبكه "الجزيرة" تاكيد كرد، ما اخبار تمامي وقايع داخلي كشور ليبي را به گوش جهانيان مي رسانيم. اين شبكه برنامه هاي خود را به مدت 3 ساعت كامل پخش مي كند، مسولان اين شبكه اميدوارند مدت برنامه ها به 6 ساعت و سپس به 12 ساعت امتداد يابد.

- انقلابيون ليبي توانستند وارد شهر "بريقه" در شرق ليبي شده و براي نخستين بار با سلاح هاي سبك به مقابله با گردان هاي قذافي پرداختند. اين در حالي بود كه در خيابان هاي "مصراته" غرب كشور درگيريهاي شديد ميان انقلابيون و نيروهاي قذافي رخ داده است
خبرنگار شبكه "الجزيره" گزارش داد، انقلابيون ليبي براي اولين بار وارد شهر ساحلي و نفتي "بريقه" شدند و به مقابله با "گردان هاي قذافي" در سمت غربي اين شهر پرداختند.

- دولت ليبي روز شنبه (90.01.13)، "محمد زروق" را پس از گذشت دو هفته از غيبت رئيس سابق اين بانك "فرحات عمر بن قداره" به عنوان رئيس جديد بانك مركزي ليبي تعينن نمود. تلويزيون رسمي ليبي هم، مراسم اداي سوگند رئيس جديد بانك مركزي ليبي در برابر برخي از مسولين اين كشور را پخش نمود.

- سرهنگ ستاد "صالح زروق" يكي از فرماندهان گردان هاي قذافي، روز شنبه (90.01.13) از پيوستن خود به نيروهاي انقلابي ليبي و جدايي اش از نيروهاي قذافي خبر داد. "زروق" در گفتگو با شبكه "الجزيره" گفت: او و گردانش به عنوان بخشي از اين انقلاب مي باشند.

- رژيم "قذافي" به شكست هاي بسياري دچار شده است كه مهمترين و دردناك ترين اين شكست ها،‌ جدايي پسرعمويش و نماينده شخصي او "احمد قذائف الدم" و پيوستن او به انقلابيون مي باشد. از سوي ديگر "موسي كوسا" نيز كه به عنوان يكي از حافظان اسرار رژيم قذافي محسوب مي شود، به لندن سفر كرده و از رژيم قذافي جدا شده است.

- شورای انتقالی لیبی روز شنبه 90.01.13 گروهی موسوم به "گروه بحران" را تحت یک فرماندهی جدید، منصوب کرد. این گروه، به مدیریت مناطقی که به دست انقلابیون مسلح می افتد، خواهد پرداخت. به گفته سخنگوی شورای انتقالی، گروه مذکور -به ریاست محمود جبریل- دستورالعمل های خود را از این شورا دریافت خواهد کرد
"عمر الحریری"، فرماندهی بخش نظامی و "عبدالفتاح یونس"، ریاست ستاد و عملیات را بر عهده می گیرد.

- یک روزنامه انگلیسی زبان، روز شنبه اعلام کرد نیروهای حامی قذافی، روز شنبه همسر موسی کوسا را در طرابلس به گروگان گرفته اند. روزنامه دیلی تلگراف نوشت، همسر کوسا که نامش ذکر نشده، در جریان یک درگیری در نزدیکی محل اقامت قذافی در طرابلس، به گروگان گرفته شده است و در حال حاضر تحت بازجویی نیروهای امنیت داخلی لیبی می باشد.

- مسئولان اطلاعاتی انگلیس اعلام کردند، "سیف الاسلام قذافی" چندین بار با اطلاعات بریتانیا و ایتالیا گفتگو کرده است تا شاید بتواند بعد از پدرش نقشی را در لیبی عهده دار شود. روزنامه گاردین، با اشاره به مذاکرات محرمانه بین مسئولان بریتانیا و "محمد اسماعیل" (یک از مشاوران نزدیک سیف الاسلام) گفت، جواب بریتانیا این بود که قذافی تحت هر شرایطی، باید قدرت را ترک کند.
به نقل از نزدیکان قذافی، احتمال دستیابی به راهکاری سیاسی برای حل و فصل بحران لیبی وجود دارد. همچنین، راهکار مذکور، ممکن است انتقال قدرت را در برگیرد و شخصی مثل "سیف الاسلام"، نقش مهمی را در این مساله ایفا خواهد کرد.
روزنامه الشرق الاوسط نوشت: منابع آگاه از افزایش تماسهای محرمانه میان برخی مقامات لیبی و کاخ سفید در راستای خروج "معمر قذافی" از این کشور خبر می دهند.

آمریکا، اسرائیل و غرب و دیگر کشورها

- "نبیل میخائیل" یکی از اساتید دانشگاه جرج واشنگتن، تاکید کرد اخبار مبتنی بر وجود گفتگوهای سری بین سیف الاسلام قذافی و غرب، صرفا پیش گویی هایی است که هنوز اثبات نشده است.
وی در خصوص مواضع آمریکا در قبال لیبی گفت، باراک اوباما درخصوص دخالت نظامی در لیبی تردید داشت و یکی از دلایلی که به آن متوسل می شد، جنبه انسانی مساله بود هرچند وی بعدا، تعریفی متناقض و غیرمنطقی را نسبت به لیبی ارائه داد و اعلام کرد که قصد تغییر رژیم قذافی را ندارد و در همان حال، دستور مسلح کردن انقلابیون را صادر کرد. میخائیل افزود اوباما شجاعت و جسارت ندارد و چه بسا این مساله به دلیل ترس از افکار عمومی یا آماده شدن برای انتخابات پیش رو باشد.

- مقامات الجزائری با تشدید تدابیر امنیتی در مرزهای خود بالیبی، قصد جلوگیری از ورود عناصر القاعده به کشور مغرب را دارند. به گفته روزنامه فرانسوی زبان الجزائر، حدود هفت هزار ژاندار و پنج تیپ از ارتش، در مرزهای لیبی و الجزائر فعالیت می کنند. این روزنامه به نقل از منابع امنیتی افزود: شبکه القاعده در مغرب موفق شده بر سلاح های سنگین و ضدموشک ها  سیطره یابد.
وزیر امورخارجه الجزائر نیز در گفتگو با همین روزنامه اظهار داشت، حوادث لیبی باعث تشویق تروریست می شود. همچنین منابع امنیتی در مالی و نیجر گزارش دادند، شبکه القاعده در کشور مغرب -مامور ربایش اتباع اروپایی- برای بهره گیری از آنارشیست همه گیر لیبی، بر سلاح های سنگین چیره شده است.

- خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دولتی آمریکا خبر داد، عناصر اطلاعاتی آمریکا پیش از آنکه اوباما دستوری سری برای حمایت محرمانه از مخالفین لیبی صادر کرده باشد، وارد لیبی شده اند. به نقل از مقامات آمریکایی، عناصر "CIA" برای تماس با مخالفین قذافی و ارزیابی توان آنان، فرستاده شده اند.
روزنامه نیویورک تایمز، روز چهارشنبه گذشته نوشت: سازمان سیا و سازمان اطلاعات انگلیس، مزدوران مخفی خود را در لیبی پخش کرده اند تا اطلاعات سری مورد نظر را -برای پشتیبانی حملات هوایی و برقراری ارتباط با معارضان لیبیایی- بدست آورند. کاخ سفید اعلام کرد تصمیمی برای تجهیز انقلابیون گرفته نشده است و واشنگتن درباره دستورکار نهایی انقلابیون شناخت آنچنانی ندارد.

- عصر روز شنبه (90.01.13) هواپيماي نيروي هوايي قطر در فرودگاه "دوحه" به زمين نشست. در اين هواپيما 9 نفر از افراد مجروح ليبيايي كه شامل شهروندان و انقلابيون اين كشور مي شدند، حضور داشتند. اين افراد در پي شليگ گلوله از سوي گردان هاي قذافي مجروح شدند.

- روز پنج شنبه (90.01.11) مجله آلماني "اشپيگل" گزارش داد: فرار "موسي كوسا" وزير سابق امور خارجه ليبي به لندن، به منزله شكست روحي شديدي براي "قذافي" و ضربه محكمي به رژيم او محسوب مي شود.
اين مجله به نقل از منابع نيروهاي مخالف ليبي گفت: "قذافي" به محض شنيدن خبر فرار وزير خارجه وي به لندن، دچار ناراحتي شديد عصبي شده و به رئيس سرويس اطلاعات خود "ابو زيد عمر دورده" دستور داده محل سكونت وي در لندن را كشف كرده و او را در همان جا به قتل برساند.
"اشپيگل" در ادامه افزود، غرب انتظار دارد به وسيله فرد بسيار نزديك "قذافي" اطلاعات ارزشمندي در خصوص رژيم ليبي به دست بياورد.
اين مجله در ادامه افزود، شرايط و موقعيت فرار "كوسا" به لندن تا به الان مشخص نشده جز اينكه او روز دوشنبه گذشته (90.01.08) به دلايل خاصي به "تونس" سفر كرده و روز چهارشنبه (90.01.10) با هواپيماي وي‍ژه اي "تونس" را به مقصد "لندن" در فرودگاه "فان برو" ترك كرده است. شايان ذكر است اين فرودگاه كوچك در جنوب غرب لندن واقع شده و مخصوص هواپيماهاي ويژه مي باشد.
اين مجله به نقل از روزنامه انگليسي "گاردين"، از انتقال وزير فراري توسط هواپيماي كوچك تحت كنترل سرويس اطلاعات انگليس خبر داد. اين مجله در ادامه خاطر نشان ساخت: "با وجود اينكه مقامات انگليس اين اطلاعات را تاييد نكرده اند، اما بدون شك موسي كوسا روابط برجسته اي با سرويس اطلاعات انگليس "ام آي 6" داشته است".

- "قسطنطین سیبکوف" معاون آکادمی مطالعات ژئوپلتیک در مسکو تصریح کرد نیروهای خارجی در لیبی یا باید عملیات را متوقف کنند یا با گسترش عملیات وارد جنگ زمینی در این کشور شوند.

- وزير امور خارجه سابق نيكاراگوئه كه قرار بود نمايندگي دائم ليبي در سازمان ملل را عهده دار شود، اين درخواست را رد كرد و گفت در نظر دارد تا به نمايندگي از كشورش در سازمان ملل حضور داشته باشد.

- خبرگزاری فرانسه در تحلیلی از تاثیر درگیری های لیبی بر تولید نفت این کشور نوشت، شورای عالی انتقالی لیبی که مخالفان را از شهر بنغازی نمایندگی می کند از آمادگی قطر برای بازاریابی آن بخش از نفت لیبی خبر داد که در مناطق تحت کنترل مخالفان تولید می شود.

تونس

- دولت ایتالیا بار دیگر بر توافق بین رم و تونس پیرامون بازگشت مهاجرت مخفی تونسی های مقیم ایتالیا تاکید کرد. این درحالی است که وزارت خارجه فرانسه چند ساعت پیش از آن، این توافق را رد کرده بود. خبرگزاری ایتالیا به نقل از یک منبع دولتی اعلام کرد، وزیر امورخارجه و وزیر کشور با مقامات تونسی بر سر بازگشت فوری و تدریجی تمامی شهروندان شمال آفریقایی-که به جزیره ی لامبیدوزا رفته اند- به توافق رسیده اند.
این منبع همچنین افزود، وزرای مذکور، در جریان ماموریت خود در تونس (25مارس) به این توافق رسیدند اما این توافقنامه مورد احترام قرار نگرفت.

- وزیر امورخارجه تونس روز شنبه 90.01.13 اظهار داشت، هیچ گونه توافقنامه ای را در خصوص مهاجرت پنهانی با ایتالیا امضا نکرده است. نخست وزیر ایتالیا روز دوشنبه 90.01.15، به همراه وزیر کشور ایتالیا (متمایل به "انجمن شمال" مخالف با مهاجرین) کشور تونس را ملاقات خواهد کرد. شایان ذکر است، از زمان سرنگونی بن علی در 14 ژانویه، حدود 22 هزار مهاجر به صورت مخفیانه به جزیر مذکور وارد شده اند.

- استفان فول، نماینده اتحادیه اروپا در سیاست همسایگی و توسعه، روز پنجشنبه 90.01.11 در دیدار با باجی "قائد سبسی"، نخست وزیر موقت تونس متعهد شده است کمک های مالی خود را در سال های 2012 و 2013 به کشور تونس دو برابر کند و هدف این اقدام نیز تقویت جامعه مدنی و گسترش توسعه به ویژه در بخش های مرکزی و جنوبی این کشور بیان شده است.

113426 - 90.01.14
منابع در دفتر موسسه آفران موجود است.