کارشناسان خاطر نشان کردند اتحادیه عرب و اتحادیه آفریقا نخواستند کاری در لیبی انجام دهند، چون رهبران نیمی ازکشورهای عضو آن ها یا دیکتاتور یا پادشاه هستند، در نتیجه می دانند استقرار دموکراسی در لیبی، دودمان آن ها را به خطر می اندازد. فرانس 24 در میزگردی تحت عنوان 100 روز جنگ در لیبی، موضوع بحران سیاسی این کشور را در گفتگو با چند کارشناس به بحث گذاشت.

مجری این شبکه در ابتدای این برنامه با اشاره به اینکه قطعنامه 1973 با هدف محافظت از غیرنظامیان در برابر حملات نیروهای وفادار به رژیم معمر قذافی تصویب شد، این نکته را یادآور شد که نیروهای ناتو در عمل پا از این فراتر گذاشتند و عملا به بمباران مناطق مختلف لیبی پرداختند. اقدامی که در قطعنامه 1973 به طور روشن تصریح نشده بود.
اقدام نیروهای ناتو در لیبی اکنون به روشنی نشان می دهد که هدف آن، نه محافظت از شهروندان غیر نظامی لیبی بلکه برکناری قذافی از قدرت بود. ادامه این جنگ اکنون سئوالاتی زیادی مطرح کرده است.

نخست آنکه اصولا آیا این جنگ قانونی یا مشروع است؟ آیا این خطر وجود ندارد که جنگ لیبی با بن بست مواجه شود؟ یا اینکه تا چه زمان این جنگ باید ادامه داشته باشد؟ آلن ژوپه وزیر امور خارجه فرانسه پاسخ های خاص خود را برای این سئوالات دارد. او می گوید: سه ماه یا چهار ماه پیش را به یاد بیاورد، هنگامی که نیروهای رژیم معمر قذافی در حال وارد شدن به شهر بنغازی بودند. شهری که چند صد هزار نفر جمعیت دارد و معلوم نیست اگر نیروهای رژیم معمر قذافی وارد آن می شدند چه بر سر مردم می آوردند. پیش بینی چنین سناریویی هم دور ازذهن نبود. زیرا خود معمر قذافی گفته بود همه مخالفان را قتل عام خواهد کرد. بنابر این اقدام ما باعث شد تا از به راه افتادن حمام خون در بنغازی جلوگیری شود.
از آن زمان به بعد نیز عملیات نظامی ادامه یافت و ما فکر می کردیم که کار رژیم معمر قذافی ظرف چند هفته تمام خواهد شد اما ما قدرت این رژیم و مقاومت نیروهای وفادار به وی را دست کم گرفته بودیم. البته در این مدت 100 روز جنگ، ما به پیشرفت هایی نائل آمده ایم.
نمونه بارز آن این است که انقلابیون اکنون کنترل مصراته را نیز به دست گرفته اند.

رونی برومان استاد علوم سیاسی دانشگاه پاریس می گوید: اینکه نیروهای ناتو توان رژیم معمر قذافی دست کم گرفته بودند حداقل چیزی است که می توان گفت اما همه ماجرا نیست. برای آنکه پی به حماقت ها و داستان های باورنکردنی این جنگ ببرید خوب است اظهارات مقامات و مسئولانی که حامی این جنگ بودند، یادآوری کنیم. هنگامی که می گفتند ظرف چند روز ما همه این مزدوران و نیروهای وفادار به رژیم معمر قذافی تار ومار می کنیم. اظهاراتی که این مسئولان در آن زمان بیان می کردند اکنون به داستانی های خیالی و باور نکردنی شبیه شده است که معمولا برای کودکان خوانده می شود.
عجیب و شگفت انگیز آن بود که این داستان های باورنکردنی و تبلیغاتی بعدا در بین اعضای ناتو طرفدارانی پیدا کرد و درباره آن به توافق نیز رسیدند. هدف اقدام در لیبی جلوگیری از کشتار مردم بود. کشتاری که رخ نداد اما نیروهای ناتو پیشاپیش انتقام خود را گرفتند.

برنار والرو سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه هم دیگر شرکت کننده این میزگرد بود. وی در این باره گفت اینکه اوضاع لیبی قبل از جنگ، شبیه داستان های باورنکردنی بوده و احتمال به راه افتادن حمام خون در بنغازی وجود نداشته است، درست نیست. چگونه شما تهدیدات سیف الاسلام پسر معمر قذافی را داستان باور نکردنی می دانید هنگامی که گفت در بنغازی جوی خون به راه خواهد انداخت. چطور می توان سرکوب خونین اولیه مردم در طرابلس و بنغازی را داستانی باور نکردنی دانست در حالی که در واقع رخ داد. درست است که خوب بود راه های دیگری برای بحران لیبی پیدا می شد. خوب بود به شیوه دیگری عمل می شد اما اینها مسائلی است که الان مطرح می شود.
مثال بازر این حالت مورد سربرنیتسا است. در این شهر نیز جامعه بین الملل دیر اقدام کرد و نتیجه آن کشتار مردم منطقه بود. در سربرنیتسا هشت هزار مسلمان کشته شدند چون ما هیچ کاری انجام ندادیم. سخنگوی وزارت امورخارجه فرانسه،در ادامه سخنان خود در این میزگرد این موضوع را رد کرد که نیروهای ناتو در لیبی با بن بست مواجه شده اند.

پی یر کونسا دیگر استادعلوم سیاسی پاریس در این میزگرد گفت: با بن بست مواجه شدن باید چگونه باشد که بگویم هنوز در لیبی رخ نداده است. وی با اشاره به تعداد پروازهای که نیروی هوایی ناتو در کوزوو انجام داد، یعنی56 هزار پرواز هوایی در طول 73 روز عملیات، گفت: تقریبا نزدیک به همین تعداد پرواز، ناتو در لیبی انجام داده است. بنابر این می توان نتیجه گرفت که نیروی هوایی ناتو آخرین توان خود را به کار گرفته، اما کاری نتوانسته است انجام دهد. پس اگر این بن بست نیست، با بن بست مواجه شدن چه معنی می دهد؟ پی یرکونسا در بخش دیگر از این میزگرد به شکست اتحادیه عرب و اتحادیه آفریقا در یافتن راه حلی برای مشکل لیبی پرداخت و گفت اینکه این دو نهاد نتوانستند چنین کاری انجام دهند، شکست آن ها را نشان می دهد. وی افزود اتحادیه عرب نتوانست این کار را انجام دهد چون رهبران نیمی از آن ها دیکتاتور هستند و رهبر نیم دیگر پادشاه هستند.
در نتیجه این اتحادیه عملا مایل نیست در کشورهای عربی از جمله لیبی نظام دموکراتیک مستقر شود که دودمان آن ها را به خطر اندازد. اتحادیه آفریقا نیز اگرچه تلاش های میانجیگرایانه ای انجام داد اما خوب در نهایت نتوانست کاری را به پیش ببرد. زیرا این نهاد نیز با همان مشکلاتی مواجه است که اتحادیه عرب مواجه است. چطور فرانسه که در آفریقا گذشته استعماری دارد کشورهای این منطقه را نمی شناسد. فرانسه حتی حاضر شده بود هواپیماهای رافال به لیبی بفروشد و حتی نیروگاه های هسته ای نسل سوم در این کشور بسازد اما حالا وزیر امور خارجه فرانسه می گوید ما قدرت مقاومت رژیم معمر قذافی را دست کم گرفته بودیم.

والرو در پاسخ این سئوالات گفت باید تحولات رژیم معمر قذافی را در نظر گرفت. این رژیم در جریان بهار عربی تغییر رفتار داد ما قادر به پیش بینی این تغییر رفتار نبودیم و در واقع، هیچ کس قادر به پیش بینی این گونه رفتار ها نیست.

منبع: واحد مرکزی خبر