يك كارشناس مسايل آفريقا با بيان اينكه يكي از چالش‌هاي پيش روي ليبي، سهم‌خواهي غرب از آينده اين كشور است، گفت: به هر حال غرب و در راس آن ناتو خود را در اين پيروزي مردم شريک مي‌داند و اين مسئله مي‌تواند با استقلال مردم ليبي در تضاد باشد.

امير زيادزاده، كارشناس مركز مطالعاتي آفران در گفتگو با خبرنگار سياسي خارجي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) درباره تاثير سقوط نظام قذافي در تحولات منطقه اظهار كرد: يکي از پيام‌هايي که سقوط قذافي به ديگر حاکمان ديکتاتور منطقه همچون عربستان و بحرين مي‌رساند اين است که استفاده از خشونت تمام عيار در برخورد با مطالبات به حق مردم، سرانجامي جز شکست و نابودي نخواهد داشت؛ بنابر اين مي‌توان انتظار داشت که در تحولات آينده منطقه شاهد ادامه الگوي ليبي از سوي حاکمان ديکتاتور منطقه نبوده و بيشتر شاهد انجام اصلاحات باشيم.

وي ادامه داد: به عبارت ديگر به نظر مي‌رسد الگوي مراکش و الجزاير که اقدام به انجام اصلاحات در امور سياسي خود كردند، در ديگر کشورهاي عربي به خصوص در کشورهاي حاشيه خليج فارس به کار گرفته شود. سقوط نظام قذافي به نحوي پيروزي براي ناتو و به طور کلي براي غرب محسوب مي‌شود که اين مسئله مي‌تواند انگيزه‌اي براي آن‌ها به منظور ورود مستقيم به ديگر کشورهاي اسلامي منطقه شود، از اين رو بعيد به نظر نمي‌رسد که غرب به دنبال دخالت در ديگر کشورهاي منطقه باشد که اين نکته در تحولات بعدي منطقه بسيارتاثيرگذار خواهد بود.

اين كارشناس مسايل آفريقا درباره آينده تحولات ليبي اضافه كرد: در حال حاضر اصلي‌ترين مسئله در آينده ليبي، تشکيل دولت انتقالي و ائتلافي به منظور ايجاد ثبات در کشور است، اما تشکيل چنين دولتي با توجه به شرايط موجود در ليبي، با چالش‌هاي فراواني روبرو است که مي‌توان به مسايلي مانند ايجاد امنيت، وجود اختلاف در ميان انقلابيون، سهم‌خواهي غرب دستگيري قذافي و مهره‌هاي اصلي او اشاره كرد.

وي با اشاره به مسايل امنيتي در ليبي گفت: مهم‌ترين مسئله امروز ليبي، ايجاد امنيت در کشور در دوره پس از قذافي است، مسئله‌اي که حدود شش ماه از اين کشور رخت بر بسته و همه نگاه‌ها را به خود جلب کرده است. در واقع مي‌توان گفت که ايجاد امنيت در ليبي در حال حاضر حتي از سر و سامان دادن به اقتصاد ويران شده کشور نيز مهم‌تر است؛ چراکه در صورت نبود توجه کافي به مسئله امنيت، شاهد بروز تبعات بسيار منفي در ميان مردم ليبي و ديگر کشورهاي منطقه خواهيم بود و انقلاب مردم ليبي به ثمر نخواهد نشست.

زياد زاده ادامه داد: به نظر مي‌رسد براي رسيدن به امنيت مناسب در ليبي، شوراي انتقالي مي‌بايست هرچه سريع‌تر نيروي ارتش و پليس خود را به منظور ساماندهي به اوضاع آشوب زده کشور سازمان دهد تا بتواند امنيت لازم را در منطقه ايجاد كند.

وي يكي از چالش‌هاي پيش روي ليبي را وجود اختلاف در ميان انقلابيون برشمرد و اضافه كرد: از ابتداي تشکيل شوراي انتقالي شاهد بروز اختلاف ميان اعضاي اين شورا و ديگر انقلابيون ليبي از شرق تا غرب کشور هستيم. شوراي انتقالي و مصطفي عبدالجليل به عنوان رئيس اين شورا سعي كرد تا با شرکت دادن نمايندگاني از طيف‌هاي مختلف از قبيل اسلام‌گراها و ليبرال‌ها، به نحوي اتحاد را در ميان انقلابيون به نمايش گذارد، اما در طول جنگ شاهد بوديم که اين اختلافات ميان اسلام‌گراها و سکولارها از طرفي و ميان سران شرق و غرب کشور از سوي ديگر افزايش يافت تا جايي که باعث انحلال دفتر اجرايي شوراي انتقالي به رياست محمود جبرئيل شد.

اين كارشناس مركز مطالعاتي آفران در ادامه اظهاراتش افزود: در آينده‌اي بسيار نزديک شاهد سهم‌خواهي سران قبايل مختلف ليبي از جمله قبايل غرب کشور خواهيم بود؛ چراکه قبايل غربي تا به امروز نقش اساسي در ليبي به عهده داشتند، از اين رو به هيچ عنوان نمي‌پذيرند که نقشي کمتر از قبايل شرقي در آينده داشته باشند و اين به معناي بروز اختلاف در ميان انقلابيون خواهد بود. همچنين اين سوال نيز مطرح مي‌شود که آيا قبايل موجود در غرب ليبي با حضور گسترده قبايل شرقي در غرب کشور کنار مي‌آيند؟ آيا اتحاد و همدلي ميان آن‌ها برقرار خواهد شد؟

وي درباره سهم‌خواهي غرب در تحولات ليبي گفت: مشکل ديگري که دولت انتقالي و حتي دولت آينده با آن روبرو بوده، سهم‌خواهي غرب از آينده ليبي است؛ چراکه به هر حال غرب و در راس آن ناتو خود را در اين پيروزي مردم شريک مي‌داند و اين مسئله مي‌تواند با استقلال مردم ليبي در تضاد باشد. غرب با بهانه‌هاي مختلف از جمله ايجاد امنيت در ليبي، تحت عناويني همچون نيروهاي حافظ صلح سازمان ملل به دنبال آوردن نيروي نظامي در اين کشور است تا از اين طريق بتواند تاثيري مستقيم بر دولت انتقالي و به تبع آن، دولت آينده ليبي داشته باشد.

زيادزاده ادامه داد: اين مسئله در ابتداي امر از سوي مردم مورد پذيرش قرار نخواهد گرفت، ولي در صورت تشديد ناامني در کشور و ناتواني دولت انتقالي در ايجاد امنيت، مردم ليبي چاره‌اي جز پذيرش ورود نيروي خارجي به کشور خود نداشته و از اين رو بعيد به نظر نمي‌رسد که غرب به دنبال تشديد ناامني در ليبي و ايجاد اختلاف در ميان انقلابيون و مردم باشد.

وي درباره دستگيري قذافي و مهره‌هاي اصلي وي افزود: تا زماني که شخص قذافي و مهره‌هاي اصلي او همچون سيف‌الاسلام دستگير و يا حتي کشته نشده‌اند، تصور ايجاد آرامش در ليبي تصوري اشتباه است؛ از اين رو انقلابيون، دولت انتقالي، مردم و سازمان‌هاي اطلاعاتي غرب، همه به دنبال دستگيري و يا حداقل کشتن قذافي خواهند بود.

اين كارشناس مسايل آفريقا گفت: همچنين امروز هر شخص و گروهي که بتواند موفق به انجام چنين عملي شود به عنوان يک قهرمان در ذهن بسياري از مردم ليبي جاي خواهد گرفت. اين نکته به معناي رقابت همه گروه‌ها از جمله غرب براي رسيدن به اين هدف است؛ چراکه غرب با چنين عملي مي‌تواند چهره خود در منطقه را بهبود بخشيده و تا حدي از تبعات جنگ‌هاي افغانستان و عراق بکاهد. از اين رو بعيد به نظر نمي‌رسد که غرب با ورود نيروهاي کماندويي مخصوص به دنبال دستگيري و کشتن قذافي باشد همان طور که زمزمه‌هايي از اين تصميم غرب به گوش مي‌رسد.

وي درباره نقش قذافي در آينده ليبي ادامه داد: بهترين گزينه براي مردم ليبي در حال حاضر اين است که قذافي و اطرافيان وي يا به سرعت دستگير و يا کشته شوند، اما اگر اين اتفاق نيفتد و يا زمان زيادي صرف اين کار شود، شاهد بروز تحولاتي متفاوت در ليبي خواهيم بود.

زياد زاده در ادامه اظهاراتش اضافه كرد: بايد دانست که قذافي هنوز در ليبي و منطقه داراي نفوذ است چراکه ثروت فراواني به همراه خود دارد. به گفته فرحات عم بن قدارة، رييس سابق بانک مرکزي ليبي ميزان ذخاير طلايي که قذافي امروز در اختيار دارد بيش از 10 ميليارد دلار است و اين به معناي توانايي قذافي براي ايجاد آشوب و ناامني در کشور است. هم چنين قذافي براي انتقام‌گيري از مردم و انقلابيون به دنبال استفاده از سلاح‌هاي نامتعارف همچون سلاح‌هاي شيميايي برآيد که در صورت انجام چنين عملي از سوي وي، شرايطي متفاوت با شرايط امروز ليبي به وجود خواهد آمد.

وي ادامه داد: هنوز انقلابيون نتوانسته‌اند تمام کشور را از زير سلطه قذافي و نيروهاي وي خارج نمايند و درگيري در شهرهايي همچون سرت و سبها ادامه دارد و اين به معناي ادامه آشوب در کشور و فعاليت دوباره قذافي است. علاوه بر اين قذافي با کشاندن ناامني به خارج از ليبي مي‌تواند ناامني در ليبي را به عنوان يک مسئله منطقه‌اي مطرح كند که اين مسئله نيز تبعات خاص خود را دارد.

اين كارشناس مسايل آفريقا در پايان اظهاراتش گفت: حفظ وضع موجود توسط انقلابيون بسيار سخت‌تر از رسيدن آنان به اين مرحله است، چراکه در شش ماه گذشته هدف همه يک چيز و آن سقوط قذافي بود و با رسيدن به اين هدف، تعيين هدفي به منظور ايجاد اتحاد مشکل خواهد بود. همچنين غرب همه توان خود را براي سرنگوني قذافي و نظام وي به کار بست تا جايي که شاهد فروپاشي نظام قذافي از درون بوديم و اين نکته يکي از کليدهاي سقوط نظام قذافي، سقوط طرابلس در عرض چند روز و دليل سهم خواهي غرب در آينده ليبي است.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)