معمر قذافی مردی که تا دیروز عنوان رهبر را در اختیار داشت و امروز همگان از او با عنوان دیکتاتور فراری یاد می‌کنند، همچنان مفقود الاثر است. انقلابیون تمام روزهای گذشته را به پیشروی گذراندند. انقلابیون تا تصرف شهر سرت هم فاصله چندانی ندارند. در این فاصله زمانی سازمان ملل به عنوان مرجعی قانونی شورای انتقالی لیبی را به رسمیت شناخت و مهر پایانی بر امیدواری قذافی و دوستدارانش برای بازگشت به قدرت کوبید. درباره آخرین تحولات لیبی با دکتر احمد بخشی، کارشناس مسائل افریقا، گفتگویی داریم که در زیر می‌خوانید:

نیروهای انقلابی در لیبی تا شهر سرت پیش رفتند، پیش‌بینی می‌کنید که بتوانند به زودی این شهر را به تصرف خود درآورند؟
آخرین تحولاتی که خبر آن رسیده است، این بوده انقلابیون تا بخش‌های مرکزی شهر سرت پیش رفتند و قسمت‌هایی از این شهر را نیز گرفتند. آقای قذافی انتظار می‌رفت که در سرت و یا همان شهر زادگاهش باشد، ظاهرا به مناطق جنوبی و مرکزی کشور رفته است. اما آنچه انتظار می‌رود این است که شهر سرت با توجه به اینکه حرکات انقلابیون با ناتو همراه شده است و شهر سرت نیز به زودی بدست انقلابیون بیفتد و تقریبا بخش شمالی از نیروهای باقی مانده قذافی تخلیه شود. در نهایت شاهد ایجاد جبهه جدید در مرکز و جنوب خواهیم بود، چراکه بسیاری از نیروها به بخش‌های مرکزی و جنوبی که سکنه کمتری دارند، نقل‌مکان کنند و جبهه جدید جنگ را در آنجا تشکیل دهند.
انقلابیون بیش از 500 متر تا شهر سرت فاصله نداشتند، در منطقه جنوب نیز بسیاری از بخش‌ها را تصرف کردند. موضوع مهم دیگر این است که در دو روز گذشته 145 نفر از انقلابیون در درگیری‌ها کشته شدند و این درگیری‌ها با حمایت ناتو بوده است.
در شهر تراگن در 120 کلیومتری جنوب سبعا است که جبهه جدید در آنجا ایجاد می‌شود و انقلابیون نیز اعلام کردند که قذافی میان شهر سبعا در حال نقل مکان است. به دلیل آنکه بیشتر تجمع ثروت و جمعیت در منطقه شمال و بخشی از مرکز که به صحرا نزدیک است، می‌باشد. همچنین منطقه کم جمعیتی هم که پیش‌تر انقلابیون از این منطقه شرق کشور بنغازی شروع کردند و نوار مرزی حاشیه مدیترانه را پیش بردند و کارکرد دوم آن ها این است که بخش جنوبی و مرکزی را نیز به تصرف خود درآورند.

آیا سخنان مصطفی عبدالجلیل در سازمان ملل نشان از تحول در رویکرد جامعه جهانی به تحولات لیبی است؟
بله، سخنرانی ‌رییس شورای انتقالی لیبی حاوی چندین پیام است. در هفته گذشته دو اتفاق افتاد که یکی به رسمیت شناختن نیروهای انتقالی و انقلابی توسط اتحادیه افریقا و دیگری بحث اعطای کرسی لیبی به شورای انتقالی و همزمان با آن سخنرانی آقای عبدالجلیل که نقطه عطفی است. بدین معنا که نظام بین‌الملل و کشورهای مختلف جهان شورای انتقالی را به عنوان نماینده می‌پذیرند و حتی اتحادیه افریقا نیز سوالاتی که داشت را آقای عبدالجلیل برطرف کرده است. زیرا دغدغه‌هایی که شورای امنیت داشت این بود؛ نیروها توسط ارتش قدرت را بدست گیرند که شاید بخشی از نیروهای کشور در قدرت و ثروت شریک نباشند و یا مباحث انتقام‌جویی و یا انتقام‌خواهی پیش آید، اما شورای انتقالی از طریق مذاکراتی که با اتحادیه افریقا داشتند، این وعده را به آن ها داده است که به طور حتم انتخابات در موعد مقرر برگزار می‌شود و ملاک، ملاک تقسیم قدرت بحث جنگ و یا مشارکت در جنگ نیست، بلکه باید تمامی گروه‌ها در آن شرکت داشته باشند. در نتیجه این امر نقطه عطفی و نشان قدرت شورای انتقالی است،‌ چراکه به طور حتم علاوه بر‌آنکه مشروعیت داخلی که استقبال مردم از انقلابیون بود، مشروعیت منطقه‌ای که بحث اتحادیه افریقا و مشروعیت بین‌المللی که عضویت در سازمان ملل و سخنرانی عبدالجلیل بود، این اطمینان خاطر را به دیگر واحدهای سیاسی مبنی بر اینکه موضوع انتقال و تقسیم قدرت به درستی انجام خواهد شد، داده است.
همانطور که می‌دانید اتحادیه افریقا، اصلی را در اساسنامه خود دارد که نباید تقسیم قدرت و ثروت و یا انتقال قدرت به نحوی باشد که در آینده سبب ناامنی شود. بدین معنا که میان گروه‌های اجتماعی اختلاف بوجود آید و سبب کودتا و ناامنی شود.
همچنین آراء جامعه جهانی و شورای امنیت به دولت انتقالی نشان می‌دهد که رویکرد جامعه جهانی نیز خوب بوده است. این رویکرد دوطرفه است، به این دلیل که هم شورای انتقالی قول داده و هم شورای امنیت این رای را داده است. هرچند که شاید در طول یک یا دو هفته آینده بحث شمال کشور لیبی مطرح باشد و اگر شهر سرت آزاد شود جبهه جنگ به جنوب و به منطقه سبعا منتقل خواهد شد.

وضعیت تحریم‌ها علیه لیبی هم کاهش پیدا کرده است؟
بله تحریم‌ها کاهش پیدا کرده است و همان اطمینان خاطر را باید کسب کنند. تقریبا جامعه بین‌الملل و اروپایی بر این باورند که بخشی از این تحریم‌ها کاهش پیدا کرده است، دلیل آنکه مشروعیت دولت انتقالی روشن شده است و از سوی دیگر غیر از تحریم‌ها بسیاری از کشورها و گروه‌های بزرگ یا سفرای خود را به لیبی بازمی‌گردانند و یا شرکت‌ها نفتی این کار را انجام می‌دهند.
آخرین خبر این است که شهر سرت در دست انقلابیون افتاده است و حملات تک‌تیراندازی نیروهای طرفدار قذافی وجود دارد. در عین حال سفارت آلمان پس از هفت ماه تعطیلی شروع به کار می‌کند و یا خبر دیگر این بود که شرکت توتال و شرکت های مختلف وارد لیبی شدند و به دنبال تقسیم قدرت و ثروت هستند. همانطور که می‌دانید آخرین خبر این است که شرکت توتال فرانسه به عنوان اولین شرکت خارجی فعال در عرصه نفت وارد این کشور شده است. از سوی دیگر روسیه هم به دلیل آنکه از این قافله جا نماند، شورای انتقالی را به رسمیت شناخت، وزیر امورخارجه روسیه در آخرین مواضعش اعلام کرده که ناتو فراتر از چارچوب اختیاراتش عمل کرده است. این موضع، موضع ایران و کشورهای افریقای جنوبی و یا بخشی از اتحادیه افریقا است که ناتو فراتر از توافقنامه‌ای که گرفتند تا به لیبی حمله کنند و یا منطقه پرواز ممنوع داشته باشند، عمل کردند. بنابراین می‌توان گفت این موضع را سایر کشورها به عنوان انتقاد به ناتو دارند.

منبع: دیپلماسی ایرانی