"مجتبي اماني" رئيس دفتر حافظ منافع ايران در قاهره به تشريح تحولات مصر، آينده اين تحولات، نقش مردم و نخبگان در انقلاب، وضعيت اخوان المسلمون و همچنين تحركات آمريكايي- اسرائيلي براي مصادره اين انقلاب پرداخت كه مشروح آن از نظر خوانندگان مي‌گذرد.
 

 با توجه به 2 انقلاب رخ داده در مصر، امروز فضاي سياسي اين كشور در دست كدام جريانات است؟

در يك انقلاب آن هم به وسعت مصر و به ويژه در وضعيت فعلي پاسخ به اينكه فضا دست كيست، مشكل است، اما در يك كلام دست مردم است كه مردم نيز ديدگاههاي مختلفي دارند.
البته اين موضوع از جوانب گوناگون قابل بررسي است مثلا فرق انقلاب اسلامي ايران با انقلاب مصر در اين است كه انقلاب ايران رهبر داشت و بسياري بر اساس دستور ديني و بسياري بر اساس شخصيت رهبري به رهنمودهاي وي عمل كردند؛ اما در مصر چنين نيست.

حركت مردم مصر در راستاي كسب استقلال و كرامت بوده و اسلامگرايي وجه غالب آن است

در مورد اينكه انقلاب مصر اسلامي است يا خير، بحثهاي زيادي وجود دارد. نظر شما در اين مورد چيست؟

در بين مردم مصر، اسلامگرايي و توجه به اسلام يك وجه غالب است. مسيحيان مصر نيز در كليت، تضاد، تقابل و جبهه گيري مشخصي عليه مسلمانان ندارند و بدنبال حفظ حقوق خود هستند، اما در مورد حكومت اسلامي نظرات مختلف است.
به علت آنكه ساليان دراز عليه حكومت اسلامي تبليغ شده و حكومت اسلامي به عنوان حكومتي متحجر با الگوي طالباني شناسانده شده، مسيحيان از آن ابراز نگراني مي‌كنند. مسيحيان حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد جمعيت مصر را تشكيل مي‌دهند. در بين مسلمانان هم در اين كه آيا حكومت ديني باشد و اينكه كدام برداشت از دين به عنوان الگوي حكومتي مطرح باشد، تفاوتهايي وجود دارد. اما در يك انقلاب مردم نظرشان در حال تغيير است. علاوه بر آن صداهايي كه در روزهاي اول انقلاب شنيده نمي شود به سرعت به فرياد تبديل مي‌شوند و برعكس.
جوهره اسلامي اين انقلاب اكنون بيش از هر زمان ديگر در حال بروز و درخشش است و اين موضوع در انتخابات مجلس كه در حال برگزاري است واضح مي‌باشد.

منطقه خاورميانه خواسته يا ناخواسته از انقلاب اسلامي ايران تأثير گرفته است

آيا ميتوان انقلاب مصر را الهام گرفته از انقلاب اسلامي ايران خواند؟

 نمي‌توان به ظاهر آن را به طور مستقيم الهام گرفته از انقلاب اسلامي ايران دانست. ممكن است جامعه مصر با توجه به سابقه تمدني كه دارد اين سخن را نپذيرد. اما آنچه در ايران اتفاق افتاد تمام تحولات منطقه را برهم زد و كل منطقه، خواسته و ناخواسته از آن تاثير پذيرفته است. فكر را كسي نمي تواند محدود كند.

انقلاب تونس آزمايشگاه انقلاب مصر بود

چرا مصر با تمدن كهن خود پس از كشوري مانند تونس دست به انقلاب و قيام عليه حاكم ديكتاتور خود زد؟

مصري ها از انقلاب تونس درس گرفته و انقلاب خود را شكل دادند و بطوريكه برخي انديشمندان مصري، تونس را آزمايشگاه انقلاب مصر مي‌دانند. اين انقلاب ها وقتي به مصر رسيد نشان داد كه يك پديده زودگذر نيست و جهان آن را جدي گرفت.
اما انقلاب در اين كشور ( مصر ) ناتمام مانده و ملت تلاش دارد تا نهادهاي انقلابي را شكل دهد. البته تونس در اينباره بر مصر پيشي گرفت و مردم مصر از اين عقب ماندگي در سر و سامان دادن به انقلاب خود و تشكيل موسسات قانوني نظام مورد نظر خود خرسند نيستند.

آيا اين موضوع گريبان ديگر انقلابهاي منطقه را نگرفته است؟

مسير انقلاب در كشورهاي ديگر انقلابي به گونه‌اي كه انتظار مي‌رفت، پيش نرفت و آنها نتوانستند نهادهاي انقلابي توليد كنند كه اين يك چالش براي رسيدن به اهداف انقلاب است.

 اين عدم نهادسازي به چه دليل است؟

اول بايد مشروعيتي بوجود آيد تا در پناه آن، نهاد و موسسه شكل گيرد. مشروعيت حكومت مصر بر مبناي دستور مبارك است كه در ۲۲ بهمن سال گذشته كناره گيري خود از رياست جمهوري را اعلام و دستور داد ارتش زمام امور را بدست گيرد. اين مشروعيت از طريق نهادهاي قانونگذار يا انتخابات يا از طريق تبعيت مردم از رهبر حاصل نشده است. در زمان اول انقلاب كه هيچ مؤسسه و نهادي نبود، امام (ره) با مشروعيت خود اين نهادها را شكل داد.

اخوان المسلمون اين مشروعيت را ندارد؟

 خير. اخوان المسلمون خود نيز چنين ادعايي را ندارد. اخوان با مجموعه ۱۳ حزب ائتلافي، ۴۰حدود درصد آراء را كسب كرده كه بايد در مجلس قانونگذاري حضور داشته باشد. اگر مصر داراي يك رهبر بود كه مردم از آن اطاعت مي‌كردند، مشروعيت شكل مي‌گرفت اما اكنون چنين نيست. هر انقلابي وضعيت خاص خود را دارد.

اكثر مردم مصر به دنبال آزادي و دموكراسي در سقف اسلام هستند

مردم مصر آزادي را چگونه تفسير مي‌كنند؟

آزادي در حدود شرع و دموكراسي در آن حد، از مواردي است كه تقريبا اكثر مردم به آن اعتقاد دارند.

يعني كدام آزادي مد نظر انقلابيون مصر است؟

آزادي در چارچوب قوانين شرع كه به معناي خروج از يوغ بيگانه و مكمل استقلال است و بيشتر در مباحث سياست خارجي معنا پيدا ميكند. مصر ساليان دراز از سياست خارجي مستقل بدور بوده و تبعيت بدون چون و چرا از سياستهاي آمريكا طي ساليان دراز از مسائلي است كه ملت مصر از آن رنج ميبردند.

چرا مردم مصر به حزب آزادي و عدالت اقبال نشان دادند، در حاليكه طي روزهاي گذشته موضع گيريهاي غير انقلابي را از اين گروه شاهد بوديم. از جمله اينكه انقلاب دوم مردم را محكوم كرده و با آنها همراه نشد؟

 وجهه اسلامي اين حزب عامل اصلي اقبال مردم به آن است. اقبال مردم به انواع طيف‌هاي اسلامي زياد است اما اخوان، تشكيلاتي مجرب و آزموده دارد كه ساليان دراز كار سياسي ميكند. اخوان هزينه زيادي در راه خود داده است.
سال گذشته تلويزيون مصر كه در كنترل مبارك بود، سريالي از اخوان المسلمون پخش كرد كه در آن قصد منكوبي اين جريان را داشت اما پخش همين سريال باعث جلب توجه مردم نسبت به اخوان شد.
اخوان معتقد است كه اسلام راه حل است اما تا به حال مجال حضور در ميدان سياست را نيافته بود كه مردم در فضاي جديد متمايل به اين جريان شدند.
اما درباره علت موضعگيري اخوان در باره تظاهرات اخير كه از آن به عنوان انقلاب دوم مصر تعبير شده بايد گفت صحنه بسيار پيچيده اي بر مصر حاكم است و اين نوع موضعگيري ها را بايد در يك فرآيند كلي ارزيابي كرد.

اخوان المسلمون داراي گرايشات مشخصي هستند، اما پس از انقلاب مصر و با توجه به پيروزي اين جريان در انتخابات، موضع گيري ضد آمريكايي را از اين جريان مشاهده نكرديم. دليل اين موضوع چيست؟

اين هم بخش ديگري از پيچيدگي هاي صحنه مصر است. كشوري كه سه دهه تحت سيطره آمريكا بوده و سفارت آمريكا در آن هزاران كارمند دارد و بسياري از مقدرات آن در اختيار آمريكا بوده به اين سادگي نمي تواند خود را از اين سيطره خارج كند.

 آينده نظام سياسي مصر را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟

مصر يك كشور در حال دور شدن از آمريكا و رژيم صهيونيستي است. در مقابل اين جهت، چيز ديگري جز اسلامگرايي قرار ندارد.
موضوع مهم اين است كه آمريكا و رژيم صهيونيستي بازنده اصلي تحولات مصر هستند، به همين دليل تلاش ميكنند تا آن را منحرف كنند.

مردم مصر در انقلاب ميدانستند چه نمي‌خواهند اما آيا مي‌دانستند چه چيزي را مي‌خواهند؟

آنها به اين سمت مي‌روند كه بگويند چه مي‌خواهند. خواسته هاي آن ها از طريق نتيجه انتخابات مشخص خواهد شد.

 تغيير سيستم حكومتي در مصر تا چه حد جدي است؟

مجلس مصر در حال تشكيل است. قرار است يك مجلس شبيه مجلس موسسان نيز تشكيل شود و قانون اساسي جديد را تدوين كند.

 چرا جوانان انقلابي مصر نمي‌توانند وارد عرصه قدرت شوند؟
 

"جوانان انقلاب مصر" يك جريان انقلابي است و هويت واضح تشكيلاتي ندارد. جواناني بوده اند كه در انقلاب نقش پررنگتري داشتند، اما تحركات آنها بايد در جريان فعاليت در گروهها و احزاب پخته شود تا وارد عرصه قدرت شوند. آن ها به تدريج در حال ورود به تشكيلات سياسي مي باشند.

مردم مصر به جمهوري اسلامي ايران علاقه زيادي دارند

جمهوري اسلامي ايران در مصر چه جايگاهي دارد؟

مردم عشق و علاقه زيادي به جمهوري اسلامي دارند و مسوولين آن دارند. رهبر معظم انقلاب مور احترام و تقدير تمامي نخبگان انقلابي مصر است. احمدي نژاد كه رياست جمهوري اسلامي را بر عهده دارد، در بين مردم مصر محبوبيت زيادي دارد. اين ها همه به علت آن است كه جمهوري اسلامي ايران در برابر آمريكا و رژيم صهيونيستي سال ها مقاومت كرده است. مردم مصر اين شجاعت و مقاومت را مي ستايند.

انقلاب مصر يكي از موارد تاثير گذار در تصميم آمريكا عليه ايران بود

فرصتهاي پيش آمده براي ايران در انقلاب مصر چيست؟

مجموع اين انقلاب ها از جهات مختلف براي جمهوري اسلامي ايران فرصتهاي خوبي را بدست آورده و باعث افزايش ظرفيت ضد آمريكايي در منطقه شد. جمهوري اسلامي ايران بنا بر رسالت الهي خود بدنبال استقلال هرچه بيشتر كشورهاي منطقه از سلطه بيگانگان و پايان دادن به هيمنه آنان است. همان چيزي كه يكي از اهداف مهم انقلاب هاي اخير است.
اما اگر بخواهم به يك موضوع عيني اشاره كنم بايد بگويم در بحث اخير حمله آمريكا و رژيم صهيونيستي به ايران كه به شدت رسانه اي شده بود، يكي از مواردي كه فكر حمله به ايران را از ذهن مقامات آمريكا بيرون كرد و يا لااقل بر آن تاثير جدي گذاشت، ترس از واكنش مردم مصر بود. به همين دليل آمريكا براي حمله به ايران از اين پس رفتار مصر را نيز بايد بررسي كند.

آمريكا و به تبع آن رژيم صهيونيستي ميدانند هرگونه اقدام ضد ايراني، به انفجار فضاي ضد آمريكايي در منطقه كمك ميكند. مصر از يك كشور همپيمان رژيم صهيونيستي و آمريكا به سمتي حركت مي كند كه سياست مستقلي را در پيش گيرد؛ آمريكا يكي از متحدين خود را از دست داده و رژيم صهيونيستي نيز يكي از منابع تامين امنيت خود را از دست داده است، بنابراين شرايط كنوني، تصميم گيري عليه ايران را براي آمريكا دشوارتر كرده است. آن ها اگر قبل از اين انقلاب ها صد عامل را بايد محاسبه مي كردن اكنون بايد صدها عامل را در هرگونه اقدام خود عليه ايران محاسبه كنند.
آمريكا و رژيم صهيونيستي بطور طبيعي و بر اساس منافع خود نبايد كاري كنند يا قدمي بردارند كه اين ظرفيت را هرچه بيشتر از قوه به فعل درآورد.

منبع: خبرگزاری فارس