يكي از جالب‌ترين آداب و رسوم مردمان اين قبيله سنت ازدواج است. معمولا افراد قبيله اندبله در بين خود ازدواج مي‌كنند و در صورت امكان ترجيح مي‌دهند شريك زندگي خود را از تيره‌هاي مختلف اين قبيله انتخاب كنند. در اين ميان مراسم عروسي آنان با تشريفات و سلسله مراتب خاصي انجام مي‌شود كه نشان از عمق توجه آنان به فرهنگ ريشه‌دار قبيله اندبله دارد. در اين مقاله اين سنت به گونه‌اي اجمالي و در عين حال با ذكر جزئيات اين مراسم جالب مورد بررسي قرار گرفته است.

محققان علوم اجتماعي زيمبابوه يكي از جالب‌ترين مراسم مردمان اندبله را ازدواج دانسته‌اند. در واقع بر طبق سنت‌هاي قديمي اندبله ازدواج صرفاً پيوند بين دو فرد محسوب نمي‌شود بلكه نوعي ارتباط محكم بين دو خانواده است. اقوام اندبله خانواده‌هاي متعددي دارند كه عروس و دامادهاي جوان نقش خاصي در تحكيم اين خانواده‌اي بزرگتر به شمار مي‌رود و ازدواج موجب تحكيم ارتباطات دو خانواده بزرگ مي‌شود.  براساس فرهنگ قبيله اندبله دختر جواني كه قصد ازدواج دارد پس از موافقت والدينش براي هميشه از خانواده خويش جدا مي‌شود لذا در هنگام برگزاري مراسم ازدواج تمامي خانواده عروس حتي مردگان بايد در جريان روند اين پيوند زناشويي قرار گيرند از اين روي معمولا مراسم ازدواج براي خانواده عروس نوعي جدايي توام با آغاز زندگاني نوين به شمار مي‌رود. در مقابل خانواده داماد نيز طي مراسمي خود را آماده پذيرش عضو جديدي مي‌نمايند كه از اين پس در شمار اعضا خانواده بزرگ آنان به شمار مي‌رود. اين امر البته بايد مورد قبول تمامي خانواده بزرگ داماد نيز قرار گيرد و در اين ميان مردگان خانواده داماد نيز همانند خانواده عروس بايد در جريان وقايع و حوادث قرار گيرند.

در فرهنگ اندبله براي ازدواج تشريفات خاصي وجود دارد كه از اين نظر بين قبائل زيمبابوه منحصر به فرد به شمار مي‌رود. دختراني كه براي ازدواج آماده مي‌شوند تحت مراقبت ارواح قبيله و درگذشتگان خويش قرار مي‌گيرند و بزرگان خانواده به آنها تاكيد مي‌كنند كه ازدواج خوشبختي، زندگاني طولاني و بركت براي آنان به ارمغان مي‌آورد. در واقع در قبيله اندبله ازدواج بعنوان مركزي در نظر گرفته مي‌شود كه مردگان، زندگان و افرادي كه هنوز به دنيا نيامده‌اند در آن با يكديگر ملاقات مي‌نمايند لذا تاريخ نمايشنامه‌اي واقعي را براي آنان به نمايش مي‌گذارد كه سرشار از تحرك، پويايي و نوآوري است.

داستان خواستگاري قبيله اندبله بدين صورت است كه پس از ظهور علايم بلوغ در دختران اندبله جوانان خواستگار كه به آنها «ايندانگه» گفته مي‌شود به خواستگاري دختران مورد علاقه خويش مي‌روند. اين جوانان ابتدا به ملاقات پدر دختر مورد نظر خويش رفته و درخواست خود را رسما با وي مطرح مي‌نمايند. پدر دختر پس از اينكه از شغل و ميزان درآمد مرد جوان جويا مي‌شود در صورت رضايت به وي اجازه مي‌دهد با زن آينده خويش ملاقات نمايد و در غير اين صورت به خواستگار جواب منفي مي‌دهد.

بعد از آن كه پدر دختر با اصل ازدواج موافقت مي‌كند مرد جوان اجازه مي‌يابد با همسر مورد نظر خود در كلبه‌اي كه محل زندگي دختر جوان است موسوم به «آماكسي هيبا» ملاقات نمايد. گفتگوي دختر و پسر جوان مي‌تواند در كنار چاه آب كه معمولاً دختران جوان در آنجا گرد هم مي‌آيند نيز صورت پذيرد. دختران عمدتا گفتگوهاي خود با خواستگارانشان را بدرازا مي‌كشانند بگونه‌اي كه در بعضي موارد اين مذاكرات 2 تا 3 سال بطول مي‌انجامد. پس از موافقت دختر جوان با ازدواج، خواهر وي خبر آن را به خانواده داماد برده و عروس آينده نيز كمربند خود را به نشانه موافقت قطعي بر گردن داماد مي‌اندازد. داماد نيز هديه‌اي براي دختر فرستاده و منتظر اعلام تاريخ مراسم عروسي از سوي خانواده عروس مي‌شود. معمولا اعلام قطعي تاريخ ازدواج از سوي دختر يك سال بدرازا مي كشد و در اين مدت آنان هر چه بيشتر در مورد خانواده داماد تحقيق مي‌كنند. پس از آن مرد جوان رسماً توسط پدر دختر احضار مي‌شود و به همراه برادر بزرگتر و يا پسر عموي خود رهسپار خانه پدرزن آينده خود مي‌شود. بعد از انجام مذاكره پدر عروس با داماد آينده و برادر وي كه معمولاً تنها و بدون حضور ساير خانواده زن صورت مي‌گيرد قرار ملاقات بعدي بين اعضا دو خانواده گذاشته مي‌شود.

در صورتي كه جريان اين گفتگوها بخوبي و خوشي ادامه يابد خانواده پسر از عروس آينده خود دعوت مي‌كند تا ديداري از خانه آنها بعمل آورد. اين دعوت معمولاً مورد موافقت قرار مي گيرد و دختر جوان به همراه يكي از خويشاوندان نزديك از منزل پدر شوهر آينده خويش بازديد مي‌نمايد. زمان ورود آنها حتماً بايد غروب باشد و مادر شوهر با لباس مخصوص به استقبال عروس خويش مي‌شتابد. براساس آداب و رسوم قبيله اندبله در زمان ورود عروس تمام خانواده داماد بايد بيرون از خانه به استقبال آنها بروند و تنها مادربزرگ داماد مي‌تواند در داخل خانه به آنها خوشامد بگويد. به محض ورود عروس آينده‌ بزي نيز به عنوان خوش‌يمن بودن اين وصلت قرباني مي شود. پس از آن پدر داماد شخصي را به عنوان نماينده خود نزد پدر عروس مي‌فرستد. تا اين زمان هنوز پدران عروس و داماد همديگر را ملاقات ننموده‌اند. نماينده پدر داماد پس از گفتگو با پدر عروس از وي رسماً خواهش مي‌كند با اين ازدواج موافقت نمايد و پس از كمي طفره رفتن و تظاهر به بي‌ميلي سرانجام پدر عروس با اين وصلت موافقت مي‌كند و زمان رسمي ازدواج مشخص مي‌گردد.

در روز موعود دختر جوان كه هنوز لفظ عروس به وي اطلاق نمي‌گردد داخل كلبه خود رفته و منتظر مي‌ماند. پس از آن كه گوسفند يا بزي به ميمنت و خجستگي اين ازدواج قرباني مي‌گردد خانواده داماد به استقبال او آمده و هدايايي به وي تقديم مي‌كنند كه در كلبه پدر دختر نگهداري مي‌شود. پس از آن دختر آماده ترك خانه پدري خود مي‌شود. در اين زمان خويشاوندان نزديك دور او جمع شده و سفارشات لازم به وي گوشزد مي‌شود اعم از اينكه او بايد معناي واقعي تفاهم در زندگي مشترك را درك نموده و بداند وارد راهي مي‌شود كه بدون بازگشت است و بايد همه گونه سختي و ناملايمات را براي حفظ زندگي مشترك تحمل نمايد.

مادر و مادربزرگ دختر از جمله به او يادآور مي‌شوند كه بايد به اقوام و خويشاوندان جديد خود بويژه مادرشوهر و خواهرشوهر احترام گذاشته و بداند كه انجام كليه كارهاي منزل نظير آوردن آب آشاميدني از چشمه، جارو كردن كلبه، پخت و پز و… وظيفه اوست. همچنين رعايت نكاتي همچون اطاعت از قوانين محلي، فرمانبرداري از شوهر و پدرشوهر، عدم اعتماد به غريبه‌ها و اندرزهاي بظاهر دلسوزانه آنان، پرهيز از غيبت و خبرچيني و… و نيز به او گوشزد مي‌شود. سپس عروس جوان براي ترك خانه پدري خود آماده مي‌شود. او در اين حال بشدت اشك مي‌ريزد و از اينكه خانه پدري خود را براي هميشه ترك مي‌نمايد غمگين و اندوهناك است. وي در اين زمان حق ندارد به پشت سر خود نگاه كند چرا كه ممكن است خدشه‌اي در زندگي آينده‌اش بوجود آيد. در اين ميان و پيش از خروج عروس از خانه‌ پدر و مادرش لحظاتي در كلبه‌اي كه او هميشه زندگي كرده است رفته و مدتي بر بستر او مي‌نشيند. مردمان اندبله معتقدند اين امر موجب تثبيت سنگ بناي زندگي زوج جديد مي‌شود. پيش از حركت دختر به سوي منزل جديد خود نيز پدر عروس كه در واقع حلقه رابط بين او و مردگان به شمار مي‌رود عروس را به طويله‌ برده و در حالي كه دختر جوان زانو زده است پدر كمي آب زرد رنگ بر وي مي‌پاشد و به آهستگي پيشينيان خويش را از ازدواج دخترش مطلع مي سازد. پس از آن نيز مقداري علف به نشانه خوشبختي روي سر دختر گذاشته و آن را براي مدت كوتاهي نگاه مي‌دارد. سپس به پدر عروس طي آوازي محلي خطاب به ارواح پيشينيان از آنان خواهش مي‌كند مراقب دخترش بوده و زندگي او را قرين محبت سازند. در اين حين و در حالي كه پدر آواز مي خواند و ارواح مردگان خود را خطاب قرار مي‌دهد گروه همراه عروس نيز آواز محلي را سر مي‌دهند. بعد از آن پدر عروس قطعاتي كوچك از شش گاوي را كه به مناسبت عروسي دخترش قرباني كرده است بر روي شانه، كمر و پاي دخترش قرار مي‌دهد.

سپس عروس توسط برادر كوچكترش به خروج از طويله دعوت مي‌شود. در اين زمان ممكن است دختر جوان با احساسي شديد مملو از دلتنگي از اينكه بايد براي هميشه از بستگان نزديك خود دل بكند از ازدواج خود احساس پشيماني نمايد ولي مادر و ساير افراد خانواده به او تذكر مي‌دهند كه او خود با اين ازدواج موافقت كرده است و بايد بر اين احساس كه موقتي است غلبه كند.

سپس پدر دختر خود نيزه‌اي داده و خواهش مي‌كند كه هميشه از آن محافظت كند. بعد از آن پدر دست عروس را بالا گرفته و اشعار محلي مي‌خواند و به محض اينكه دست او را رها مي‌كند دختر جوان عروس خانواده داماد محسوب شده و رسماً به اين عنوان نائل مي‌گردد. و سپس رهسپار خانه شوهر شده و گروهي از خويشاوندانش او را تبعيت مي‌كنند. آنان در طول راه با صداي بلند آواز خوانده و به رقص و پايكوبي مي‌پردازند. رهبري اين گروه را دو زن مسن بر عهده دارند و چند مرد نيز از اين گروه و بويژه عروس محافظت مي‌كنند؛ علي‌الخصوص كه ممكن است خواستگاران قبلي دختر سعي كنند او را در طول راه بربايند. چند تن از دختران جوان خانواده عروس نيز اين كاروان را همراهي مي‌كنند. آنان بهترين لباس‌هاي عروس و مقداري خوراكي همچون گوشت سرد را نيز با خود حمل مي‌كنند. در مواردي كه عروس مجبور باشد مسافتي طولاني را تا رسيدن به دهكده شوهر خود طي كند آنها در طول راه مدتي نيز به استراحت مي‌پردازند. پس از رسيدن به منزل داماد، عروس عمداً ورود خود را به منزل شوهر تاخير انداخته و تمام بدن خود را با پارچه‌اي بلند مي‌پوشاند.

پس از ورود كاروان كوچك به منزل داماد اشعاري محلي از سوي دو طرف خوانده مي‌شود و سپس گروه حامل عروس با هل دادن هيزمي كه پشت در گذاشته شده است وارد محوطه خانه مي‌شوند. متعاقب ورود آنها به محوطه خانه گاو يا گوسفندي كه “INKAME” ناميده مي‌شود و قرار است فرداي آن روز قرباني شود به استقبال عروس آورده مي‌شود و همراهان عروس نيز بزي را كه به همراه آورده‌اند به خانواده داماد پيشكش مي‌كنند. فرداي آن روز گاو يا گوسفندي به افتخار عروس جديد قرباني مي‌شود ولي عروس اجازه خوردن اين گوشت را ندارد. در روز سوم همراهان عروس به اتفاق خانواده داماد وارد طويله پدرشوهر مي‌شوند و با انتخاب عروس حيواني براي ذبح در نظر گرفته مي شود. مراسم ذبح حيوان اعم از گاو و يا گوسفند با تشريفات خاصي صورت مي‌گيرد و در اين ميان دو گروه مراسم جالبي را انجام مي‌دهند كه نشات گرفته از آداب و رسوم آنها است. پس از تقسيم گوشت گاو و امعاء و احشاء آن، بدن عروس با چربي اين گوشت روغن مالي شده و آنان براي مراسم مخصوص عروسي آماده مي‌شوند. سپس چند تن از خويشاوندان عروس وي را در مكاني مخفي مي سازند و خانواده داماد موظف مي گردند عروس را پيدا كنند. صبح فرداي آن روز عروس و همراهان وي گوشت سرد حيوان ديروز را در رودخانه كنار دهكده ميل نموده و در رودخانه استحمام مي‌كنند و بهترين لباس‌هاي خود را نيز بر تن مي‌كنند. در اين ميان عروس به بهترين وجه آراسته مي‌شود و با در دست گرفتن نيزه‌اي بلند در دست راست و چاقويي در دست چپ در حالي كه بال‌هاي زاغ ابي به روي سرش چسبيده شده است خود را براي اصلي‌ترين بخش مراسم عروسي كه موسوم به رقص عروس است آماده مي‌كند. در بعدازظهر آن روز رقص عروس با آواز خاص آن آغاز مي‌گردد. وي آوازي را آغاز مي‌كند و سپس داماد نيز به وسط ميدان آمده و دو نفري با يكديگر اقدام به حركات موزون نمايشي جالبي مي‌نمايند. پس از مدتي عروس مجلس را ترك مي‌كند در حالي كه ديگران همچنان مشغول رقص و پايكوبي هستند.

در پايان اين مراسم عروس و داماد هدايايي از خويشاوندان خود دريافت مي‌كنند و پس از آن كه عروس كدويي را كه به وي هديه داده شده است مي‌شكند شروع زندگي رسمي زوج جوان آغاز مي‌شود. صبح فرداي آن روز باكره بودن زن جوان به همگان اعلام مي‌شود و همراهان عروس با اعلام اين خبر بمدت كوتاهي به رقص و پايكوبي مي‌پردازند (دوشيزگي دختران در زمان ازدواج اهميت زيادي دارد و در صورتي كه وي باكره نباشد فرزندان او هيچ‌گاه نمي‌تواند به رئيسي قبيله خود نائل آيند.)

براي مشاهده منبع اصلي بر روي آدرس كليك كنيد