تحولات کشور مصر 22

وقایع مهم مصر از تاریخ 2/11/91 تا 08/11/91

• گزارش‌ها از کشته شدن 5 نفر و زخمی شدن بیش از 250 نفر در ناآرامی‌های قاهره حکایت دارد.
5 تظاهرات کننده در درگیری مقابل استانداری سوئز کشته شدند. همچنین منابع خبری گزارش دادند که در اين درگیری‌های در استان ‌های مختلف 250 نفر زخمی شده‌اند.

• 20 نفر در حمله افراد ناشناس به فرمانداری شهر اسماعیلیه در جنوب قاهره زخمی شدند.
به گزارش الجزیره، معترضان با سنگ ساختمان فرمانداری را هدف قراردادند و نمای بیرونی آن را تخریب کردند. افراد ناشناس با ورود به داخل ساختمان دوربین ‌ها را از بین بردند و کامپیوترها را به خارج ساختمان انتقال دادند.
همچنین در اطراف یک پایگاه پلیس هم درگیری بین معترضان با نیروهای امنیتی زمانی روی داد که برخی از این افراد قصد ورود به ساختمان این مرکز را داشتند. نیروهای امنیتی از گاز اشک آور برای متفرق کردن معترضان استفاده کردند.

• گزارش‌ها حاکی از حمله تظاهرات کنندگان مصری به سفارت آمریکا در قاهره است.
به گزارش شبکه خبری المنار در خبری فوری از حمله تظاهرات کنندگان مصری به سفارت آمریکا در قاهره خبر داد. بر اساس این گزارش، تظاهرات‌کنندگان برای ورود به سفارت آمریکا وارد محوطه پارگینگ آن شدند‬.
این شبکه همچنین گزارش داد که در جریان این حمله، تظاهرات کنندگان با نیروهای امنیتی درگیر شدند که پلیس برای جلوگیری از ورود آن ها به سفارت از گاز اشک آور استفاده کرد. این شبکه به جزئیات بیشتر این خبر اشاره‌ای نکرد.

• تعدادی از تظاهرات‌کنندگان مصری با حمله به مقر جماعت اخوان‌المسلمین در شهر اسماعیلیه آن را به آتش کشیدند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، تظاهرات‌کنندگان مصری به مقر اخوان‌المسلمین در خیابان الثلاثینی حمله کرده و شیشه‌های آن را شکسته و از پنجره وارد ساختمان شده و محتویات آن را به بیرون پرتاب کردند. بنابر این گزارش تظاهرات‌کنندگان مصری همچنین مقر حزب آزادی و عدالت شاخه سیاسی اخوان‌المسلمین را به آتش کشیدند.
بر پایه این گزارش هیچ نیروی پلیس و یا اعضای اخوان‌المسلمین در ساختمان حضور ندارند.

• نامزد ناکام ریاست جمهوری و رئیس حزب کنگره مصر همه تظاهرات‌کنندگان را به پایبندی به مسالمت‌آمیز بودن تظاهرات در دومین سالروز انقلاب 25 ژانویه فراخواند.
به گزارش پایگاه الشروق، "عمرو موسی" از تظاهرات‌کنندگان مصری خواست تا در دومین سالگرد انقلاب 25 ژانویه از تمامی اشکال خشونت پرهیز کرده و به مسالمت‌آمیز بودن تظاهرات پایبند باشند.
وی همچنین گفت که ملت مصر خواسته‌های خود را با آزادی بیان می‌کنند و صحیح نیست که مانع آن شد و یا این ملت را مورد تعرض قرار داد. "موسی" در بیانیه‌ای كه از حزب کنگره صادر شد، تصریح کرد: جوانان حزب کنگره در همه تظاهرات‌ها و تجمع ‌ها در میادین و استان‌های مصر شرکت کرده و تداوم انقلاب و ایمان را مورد تاکید قرار می‌دهند.
از سوی دیگر "هشام قندیل" نخست‌ وزیر مصر با سرلشگر "محمد ابراهیم" وزیر کشور دیدار و اوضاع امنیتی و مواضع مربوط به بازداشت افراد در جریان حوادث را با وی مورد بررسی قرار داد.
قندیل از رؤسای احزاب و گروه ‌های سیاسی خواست تا به مسئولیت ملی خود عمل کرده و محکومیت صریح ایجاد آشوب و به آتش کشیدن تاسیسات را اعلام و بر پایبندی بر تظاهرات مسالمت‌آمیز، قانون و دموکراسی تاکید کرد.

• کمیته یهودیان آمریکا به عنوان یکی از بازوان دیپلماتیک صهیونیسم بین‌الملل، از انتشار سرمقاله نیویورک تایمز در مورد "محمد مرسی" قدردانی و بر همراهی خود با موضع این مقاله تأکید کرد.
خشم شدید سازمان‌ها و گروه‌های صهیونیستی از اظهارات محمد مرسی بر ضد رژیم صهیونیستی که در ماه گذشته از سوی وی ابراز شد، همچنان ادامه دارد. سازمان های مختلف صهیونیستی ادعا می کنند که اظهارات مرسی تهدیدی برای رژیم صهیونیستی از سوی گروه اخوان المسلمین است. در واقع آنان در تلاشند تا اخوان را گروهی تروریستی با احساسات ضدیهودی معرفی کرده و دولت مرسی را بخش لاینفک اخوان بنامند.
از این رو اظهارات مرسی در مورد رژیم صهیونیستی را به اخوان المسلمین نسبت داده و وی را به این جهت، فاقد توانایی لازم برای اداره مصر می خوانند. کمیته یهودیان آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین و فعالترین سازمان های صهیونیستی جهان، اشتراک موضع خود با سرمقاله نیورک تایمز را اعلام و بر آن تأکید کرد. در این سرمقاله، سخنان محمد مرسی در مورد رژیم صهیونیستی دلیلی برای عدم توانایی وی در اداره مصر تلقی شده و آمده است: «عقاید و اظهارات مرسی در مورد یهودیان و رژیم صهیونیستی موجب شک و تردید بسیار در توانایی وی برای اداره مصر شده است و این سؤال را به ذهن متبادر می کند که آیا مرسی را می توان به عنوان نقطه تعادل و ثبات مصر تلقی کرد؟» این مقاله می افزاید: «سخنان مرسی در مورد رژيم صهيونيستي و یهودیان باید به صراحت محکوم شود زیرا برای کسی قابل قبول نیست که این اظهارات را از زبان رئیس جمهور یک کشور بزرگ بشنود.»
"دیوید هریس" مدیر امور اجرایی سازمان صهیونیستی کمیته یهودیان آمریکا در این باره ادعا کرد: سرمقاله تایمز مطلبی بسیار ضروری در برابر عقاید و اظهارات ننگین مرسی است. هیچ کس نباید از اظهارات مرسی که بر مبنای تعصب خالص گفته می شود، چشم پوشی کرده یا آن را کوچک بشمارد.» وی افزود: «مرسی در حال حاضر رئیس جمهور پرجمعیت ترین کشور عرب است، کشوری که دریافت کننده کمک های مالی و نظامی آمریکا است اما با این حال اوباما را «دروغگو» می نامد و کلمات ناشایستی مانند «فرزند خوک و میمون» را برای توصیف یهودیان به کار می برد. واژه هایی که مسلمانان از آن‌ها برای ابراز دشمنی خود با قوم یهود استفاده می کنند.» رئیس این سازمان صهیونیستی همچنین ادعا کرد: «آنچه این سرمقاله از ما می خواهد تأمل در مورد سخنان مرسی است. آیا ما باید واقعاً باور کنیم که وی از اخوان المسلمین استعفا داده است؛ در حالیکه اظهاراتش آیینه تمام نمای احساسات این گروه ضدیهودی است؟»
سازمان صهیونیستی کمیته یهودیان آمریکا در آخر این گزارش، توجه دستگاه‌های دیپلماتیک و رسانه ای را به احساسات آنتی سمیتیستی (یهودستیزانه) در جهان عرب که در مدارس، مساجد، رسانه ها و سخنرانی ها تبلیغ می شود، خواستار شد و نوشت: «نباید این مشکل را نادیده گرفت. ناظران باید این امر را همواره مورد توجه قرار دهند زیرا در غیر این صورت مشکلات همچنان به قوت خود باقی می ماند و هیچ راهی برای سازش و مذاکره در یک محیط امن وجود نخواهد داشت.»

• تظاهرات کنندگان معترض مصری در جریان درگیری با نیروهای امنیتی با پرتاب کوکتل مولوتوف به داخل فرهنگستان قاهره آنجا را به آتش کشیدند اما این آتش سوزی مهار شد.
به گزارش پایگاه خبری «اخبار مصر»، نیروهای دفاع مدنی قاهره آتش سوزی امشب در ساختمان فرهنگستان در خیابان قصر العینی این شهر را مهار کردند. تظاهرات کنندگان در قاهره در جریان درگیری خود با نیروهای امنیتی که مانع ورود آن ها به خیابان القصر العینی می‌شدند به داخل حیاط این فرهنگستان کوکتل مولوتوف پرتاب کرده بودند. درگیری بین تظاهرات کنندگان با نیروهای امنیتی در برابر مجلس شورای مصر در خیابان القصر العینی قاهره پس از مدتی توقف بار دیگر از سر گرفته شد.
نیروهای امنیتی نیز برای پراکنده کردن تظاهرات کنندگان معترض که کوکتل مولوتوف و سنگ پرتاب می‌کردند گاز اشک آور شلیک کردند.

• رئیس دانشکده اصول دانشگاه الازهر، 25 ژانویه دومین سال پیروزی انقلاب مصر را یک روز ملی برای تمامی مصری ها دانست و گفت: اوضاع سیاسی مصر در حال رسیدن به ثبات است.
در سایه فضاهای پر التهاب سیاسی در مصر و دومین سالروز انقلاب مصر در پرتو حکومت نخستین رئیس جمهور منتخب کشور و همچنین در سایه نابسامانی اوضاع اقتصادی و هجمه معارضین علیه نظام کنونی خبرنگار خبرگزاری فارس در قاهره به سراغ یکی از رهبران برجسته جماعت اخوان المسلمین و یکی از علمای ارشد این جماعت به نام دکتر "عبدالرحمن البر" رئیس دانشکده اصول دین دانشگاه الازهر در المنصوره رفته و با وی درباره اوضاعی سیاسی و اقتصادی کنونی و آینده مصر در سایه حکومت "محمد مرسی" که یکی از اعضای جماعت اخوان المسلمین است، گفتگو کرده است.
دکتر عبدالرحمن تاکید کرد که اوضاع سیاسی پس از تصویب قانون اساسی با اکثریت آراء در همه‌پرسی آزاد در حال رسیدن به ثبات است و پس از انتخابات بهتر خواهد شد. وی اظهار داشت که دعوت برای سلب مشروعیت رئیس جمهور خلاف قاعده است و همه رهبران گروه‌های ملی از آن مبرا هستند و آن را رد می‌کنند.
وی افزود: شکی نیست که احیای نقش منطقه‌ای و جهانی مصر خیلی‌ها خواه کشورهای همسایه و یا برخی کشورهای منطقه‌ای را نگران کرده است و ثبات اوضاع داخلی مصر به مذاق این طرف‌ها خوش نمی‌آید.
دکتر عبدالرحمن تصریح کرد: پیش‌بینی می‌کنم که سالروز 25 ژانویه یک روز ملی باشد و اخوان‌المسلمین نیز با همکاری گروه‌های ملی سعی دارد با برنامه‌های ویژه این مناسبت، سالروز انقلاب را به نحو خاصی احیا کند.

• جمعیت اسلامی مصر با انتقاد شدید از اقدامات اخوان المسلمین، آن را مسئول کاهش محبوبیت در صحنه سیاسی و در نتیجه تاثیر منفی بر کسب اکثریت پارلمانی آینده دانست.
جمعیت اسلامی مصر اقدامات اخیر اخوان المسلمین را به شدت مودر انتقاد قرار داده و آن را عامل کاهش محبوبیت در صحنه سیاسی و در نتیجه تاثیر منفی بر کسب اکثریت پارلمانی آینده دانست و تاکید کرد: در صورت دعوت به انتخابات ریاست جمهوری، اخوانی ها حتی کرسی ریاست جمهوری را از دست خواهند داد.
در همین ارتباط "شیخ عبود الزمر" عضو جمعیت اسلامی مصر اظهار داشت: یکه تازی اخوانی ها در تصمیم گیری وعدم تعامل با دیگران و نیز اظهارات ناامید کننده برخی سران آن موجب خشم و نارضایتی سیاستمداران مصری شده و بر وجهه این گروه در افکار عمومی تاثیر منفی داشته است.
وی عملکرد گروه اخوان المسلیمن و رهبران آن در گذشته را باری بر دوش نهاد ریاست جمهوری دانسته و تصریح کرد: آنان حامی رئیس جمهور نبوده بلکه کاملا برعکس برای رئیس جمهور و جایگاه او دشمن تراشی کردند.
الزمر تصریح کرد: علاوه براین، اخوانی ها پس از به قدرت رسیدن، هیچ توجهی به اقشار کم در آمد و فقرا نداشته و برای برطرف کردن ظلم و ستمی که در حق مردم اعمال می شد کاری نکرده اند و وزیران آنان نیز خدمتی که پاسخگوی خواسته های معیشتی مردم باشد ارائه نکرده اند و نتوانستند آزادی و عدالت اجتماعی را تحقق بخشند.
این عضو جمعیت اسلامی با اشاره به تحولات صحنه سیاسی مصر و واکنش افکار عمومی گفت: اوضاع موجود این باور را به وجود آورده است که اخوانی ها در پارلمان، اکثریت را از آن خود نخواهند کرد بلکه عملکرد آنان حتی حفظ کرسی ریاست جمهوری را نیز بسیار دشوار خواهد کرد و چه بسا به طور کلی باعث از دست رفتن آن شود به ویژه اینکه اخوان المسلمین دیدگاه های دیگران را نادیده گرفته و به توصیه های آنان توجهی ندارد و هرگونه پیشنهاد از سوی گروه های ملی با بی توجهی روبه رو شده است.
الزمر یادآور شد که شکست طرح اخوانی ها به هیچ وجه به معنی شکست طرح اسلامگراها نبوده و فقط به داخل گروه اخوان المسلمین و ناکامی آنان در اداره کشور در این مرحله محدود خواهد ماند.
وی اظهار داشت: اخوانی ها یکی از گروه های جنبش اسلامی مصر هستند و ناکامی آنان به معنی شکست طرح ودیدگاه اسلامی نیست به ویژه اینکه سایر گروه های اسلامی پیشنهاداتی داشته که چه بسا قوی تر و کارآمد تر بوده و جایگزین قابل قبولی برای دیدگاه های اخوانی ها باشد.
الزمر به شدت از اظهارات وزیر خواربار مصر مبنی بر اینکه هر شهروند مصری روزانه سه قرص نان دریافت می کند گفت: این رویکردی است که نظام جنایتکار مبارک هم جرأت نکرد آن را در پیش بگیرد و همین اقدامات موجب می شود محبوبیت وجایگاه اخوانی ها در مصر به شدت متزلزل شود.
وی تاکید کرد: اخوان المسلمین خود گزینه های مورد نظررا برای شرکت در انتخابات مجلس نمایندگان در چارچوب فهرست ویژه ای نهایی کرد و راه را به روی هرگونه تلاش برای وحدت اسلامگرها سد کرد و به اصل هماهنگی با سایر نیروهای اسلامی توجهی نکرد.
الزمر تصریح کرد: جمعیت اسلامی مصر اکنون سرگرم بررسی نهایی فهرست گسترده انتخاباتی شامل تعدادی از گروههای اسلامگرا و انقلابی و تعیین شکل فهرست ها و ساختار نهایی آن است بدون اینکه امکان هماهنگی با سایر گروه ها را سلب کند.

• واشنگتن در راستای تقویت همکاری نظامی خود با مصر، 4 فروند هواپیمای جنگی اف16 را تحویل قاهره می‌دهد.
منابع آگاه مصری گزارش دادند که آمریکا و مصر قراردادی را در خصوص ارائه 16 فروند هواپیمای اف 16 به قاهره امضا کرده‌اند که 4 فروند آن در مرحله اول تحویل نیروهای مسلح می‌شود.
تقویت همکاری واشنگتن با حکومت اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین و تحویل این جنگنده‌ها به قاهره با توجه به شرایط سیاسی مصر سوالاتی را درباره علل و انگیزه‌های واشنگتن از این اقدام مطرح می‌سازد.
در همین رابطه روزنامه «الاهرام» در مقاله‌ای به بررسی علل و انگیزه‌های دولت "باراک اوباما" از عقد چنین قراردادی با دولت نوپای "محمد مرسی" نخستین رئیس جمهور مدنی منتخب مردم مصر پرداخته است.
الاهرام نوشت: کارشناسان نظامی معتقدند که ارسال جنگنده‌های اف-16 به قاهره بیانگر میزان حمایت کاخ سفید از رئیس جمهور مرسی و جماعت اخوان المسلمین است که وی نمایندگی آن را برعهده دارد.
تحویل جنگنده‌های اف-16 به قاهره فضای ناآرام سیاسی مصر را به التهاب کشانده است. به اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی، این توافق کاملاً سیاسی است و تحویل هواپیماهای جنگنده به مصر تاثیر چندانی بر موازنه راهبردی قوا در منطقه نخواهد داشت.
بعید است که قراردادهای تسلیحاتی مشابه در دوران حکومت "حسنی مبارک" نیز چنین مباحث و مجادلاتی را مطرح کرده باشد. اما فاکتور جدید و مهم در این بحث به قدرت رسیدن جماعت اخوان المسلمین است که نگرانی‌های متعددی را در محافل سیاسی قاهره و واشنگتن بوجود آورده است.
احزاب فعال در خارج از کشور و دشمنان داخلی جماعت اخوان المسلمین و شاخه سیاسی آن یعنی حزب آزادی و عدالت ترجیح می‌دهند روابط استراتژیک بین دو کشور تضعیف شود.
با وجود این، یک منبع آگاه آمریکایی تاکید کرد که واشنگتن از دولت فعلی در قاهره حمایت می‌کند البته تا زمانیکه به ترویج دموکراسی در مصر متعهد بماند. از نگاه مقامات واشنگتن، این توافق یک مسئله دفاعی است تا سیاسی حتی اگر این قرارداد تسلیحاتی مباحث سیاسی را در محافل گوناگون بوجود آورد.
این منبع که خواست نامش فاش نشود، افزود: این توافق به الزامات امنیتی مرتبط با شرایط کنونی در مصر یا شبه جزیره سینا هیچ ارتباطی ندارد.
این قرارداد حاصل مذاکرات کمیته دفاعی مشترک آمریکا و مصر است که چند هفته قبل در قاهره برگزار شد و در بیست و هشتمین دور از این جلسات منظم بر ضرورت حفظ همکاری بین دو کشور طی سه دهه اخیر تاکید شد.
در همین رابطه "حسین حریدی" معاون سابق وزیر خارجه مصر زمانیکه به قرارداد تسلیحاتی اشاره می‌کند، ترجیح می‌دهد از عبارت «قواعد بازی» استفاده نماید. وی تصریح می‌کند: ظواهر امر نشان می‌دهد که جماعت اخوان المسلمین این قواعد را به خوبی می‌شناسد.
برخی از کارشناسان امور نظامی بیشتر تمایل دارند تا این مسئله را از زاویه کاملاً نظامی و نیازهای تسلیحاتی نگاه کنند و دلایل اندکی برای جنبه سیاسی این توافق قائل هستند. در این رابطه، سخنگوی ارتش مصر به نمونه‌های بسیاری از همکاری نزدیک نظامی بین آمریکا و مصر اشاره می‌کند.
اما یکی دیگر از کارشناسان نظامی معتقد است که جدا کردن سیاست از مسائل نظامی مصر غیرممکن است. وی می‌گوید: برای مثال، در تقابل کنونی رئیس جمهور باراک اوباما و کنگره آمریکا نمی‌توان این حقیقت را نادیده گرفت که در خصوص مدیریت روابط قاهره و واشنگتن با تاکید بر کمک نظامی به مصر اجماع کلی وجود دارد.
جنگنده‌های اف- 16 که تحویل قاهره می‌شوند، از مدل block 52/50 هستند و این در حالی است که جنگنده‌های اف-16 که هم اکنون در اختیار مصر قرار دارند از نوع مدل A ، B و C blocks 30/32 و 40/42 هستند. این جنگنده‌ها از دهه 1980 در خدمت ارتش مصر بوده‌اند. اهمیت تحویل مدل‌های جدیدتر شاید از آن جهت است که آن ها به مراتب پیشرفته‌تر هستند. این در حالی است که سایر کشورهای عربی مدل‌های بعدی و با امکانات بیشتر این جنگنده را در اختیار دارند. برای مثال، امارات عربی متحده جنگنده های اف- 16 مدل block 60/62 را در اختیار دارد. عربستان سعودی نیز گرانترین قراردادهای تسلیحاتی در تاریخ فروش تسلیحات آمریکا را منعقد می‌سازد که برآورد می‌شود طی 10 سال اخیر بالغ بر 60 میلیارد دلار بوده است.
قاهره حدود 200 فروند جنگنده اف-16 در اختیار دارد اما تصمیم گرفته است تعداد 20 فروند مدل جدید و ارتقا یافته این جنگنده را نیز به خدمت بگیرد. این جنگنده‌های چندمنظوره نسل پنجم با هدف انجام حملات زمینی، عملیات شناسایی و ماموریت‌های پدافند هوایی با قابلیت رادار گریزی طراحی شده است.
در این رابطه، سرلشگر بازنشسته "صفوت الزیات" در مصاحبه تلفنی گفت: در بازی بین کاخ سفید و کنگره، لابی صهیونیسم هنوز در تلاش است تا در مسیر این معامله سنگ‌اندازی نماید. حتی اگر آن ها به این نتیجه برسند که خرید این هواپیماها تغییر فاحشی در توازن نظامی منطقه ایجاد نمی‌کند اما آن ها معتقدند این مسئله تحولات سیاسی را رقم می‌زند که به نفع محمد مرسی و جماعت اخوان المسلمین خواهد بود.
وی افزود، بدیهی است که نهایی شدن این قرارداد در روز 11 دسامبر که در اوج تظاهرات مردمی در میدان التحریر علیه مرسی به وقوع پیوست، یک پیام سیاسی را به همراه داشت. واشنگتن با عقد این قرارداد برای سه گروه هدف پیام داشت. گروه اول مرسی بود که به او گفت: ما از تو حمایت می‌کنیم. به راهت ادامه بده.
گروه دوم ارتش مصر بود که به آن ها فهماند: ما مرسی را تشویق می‌کنیم.
گروه سوم نیروها و احزاب مخالف بودند که برای آن ها نیز چنین پیامی داشت.
"حریدی" معاون سابق وزیر خارجه مصر نیز با این دیدگاه موافق است که عقد قرارداد تحویل جنگنده‌‌های اف-16 بیانگر حمایت بی‌سابقه واشنگتن از مرسی و جماعت اخوان المسلمین است.

• نخست وزیر دولت منتخب فلسطین در گفتگوهای جداگانه با مقامات مصری در رابطه با پرونده اسرای اعتصاب‌کننده غذا در زندان‌های رژیم صهیونیستی، آخرین نتایج تلاش ‌های مصر در این زمینه را مورد بحث‌و‌ بررسی قرار داد.
بر اساس بیانیه صادره از دفتر "اسماعیل هنیه" مقامات مصری در گفتگوی تلفنی با هنیه پیش بینی کردند که در مرحله آتی پاسخ هایی را در رابطه با این مسئله از طرف رژیم صهیونیستی دریافت کنند.
مسئولان مصری بر ادامه تلاش های خود در راستای تضمین عدم نقض بنود قرارداد مبادله اسرا و توافقنامه توقف اعتصاب غذای اسرای فلسطینی که چند ماه پیش میان رهبران اسرا و اداره زندان صهیونیستی به امضا رسید، تاکید کردند.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، هنیه همچنین در گفتگوی تلفنی با خواهر اسیر "سامر عیساوی" وی را در جریان گفتگوها و رایزنی ها با مقامات مصری قرار داده و ثبات و پایداری وی و خانواده اش را ستود و تاکید کرد که مسئله آنان و دیگر اسرای فلسطینی، مساله‌ای ملی و در راس اولویت‌های دولت فلسطین قرار دارد.