تحولات مغرب عربی 43

وقایع مهم تونس از تاریخ 3/4/92 الی 17/4/92

• با اقدام چهار نماینده مجلس ملی مؤسسان تونس در پس گرفتن امضاهای خود در تایید لایحه سلب اعتماد از رئیس جمهور، حد نصاب لازم برای به رأی گذاشتن این لایحه فراهم نشد.
به گزارش پایگاه خبری الیوم السابع، چهار تن از نمایندگان مجلس ملی موسسان تونس امضای خود در تایید لایحه سلب اعتماد از رئیس جمهور را پس گرفتند و با این حساب حد قانونی برای قبول رای گیری فراهم نشده است.
"هشام حسنی" و "محمد الطاهر"، دو نماینده مجلس موسسان تونس در اظهاراتی به خبرگزاری رسمی این کشور درباره دلیل پس گرفتن امضای خود گفتند: کشور در این شرایط دشوار مرحله انتقالی به وحدت ملی نیاز دارد و برای مجلس موسسان نیز باید فضایی آرام مهیا باشد تا به بررسی لایحه قانون اساسی بپردازد.
این در حالی است که دفتر مجلس ملی موسسان نشست رای گیری برای سلب اعتماد از رئیس جمهور را چهارشنبه (92.04.05) تعیین کرده بود.
"محرزیه لعبیدی" معاون اول رئیس مجلس موسسان تونس گفت که بهتر بود این نمایندگان قبل از تعیین تاریخ جلسه رای گیری امضاهای خود را پس می‌گرفتند.
وی افزود: دفتر مجلس باید قانونی بودن این اقدام نمایندگان در پس گرفتن امضای خود و تاثیر آن بر تصمیم به برگزاری نشست را بررسی کند.
فراکسیون دموکراسی و برخی نمایندگان مستقل با بررسی این پیش نویس در نشست عمومی مجلس ملی موسسان موافق هستند اما فراکسیون ‌های کنگره برای جمهوری، النهضه، التکتل، آزادی و کرامت و دیگر نمایندگان حزب وفاداری و نمایندگان مستقل با این امر مخالف هستند.
• سرلشکر "رشید عما"ر رئیس ستاد مشترک تونس از منصب خود کناره گیری کرد.
به گزارش شبکه تلویزیونی روسیاالیوم، رشید عمار علت استعفای خود را بالا بودن سن خود از حد قانونی دانست. وی در عین حال از دیدار با "المرزوقی" رئیس جمهور تونس و دادن دست نوشته ای به وی برای موافقت با این استعفا خبر داد. به گفته رشید عمار، رئیس جمهور تقاضای وی را پذیرفته است. رشید عمار پس از آن استعفا کرد که رئیس جمهور نشان جمهوری را در بالاترین درجه به وی عطا کرد. همزمان "زیاد الهانی" از رهبران سندیکای روزنامه نگاران تونس گفت استعفای رشید عمار تصمیمی شخصی بوده و ارتش در آن نقشی نداشته است. با این حال برخی منابع از مخالفت چند سیاستمدار تونسی با ادامه ریاست وی بر ستاد مشترک ارتش خبر دادند.

• فعال حقوقی تونس با اشاره به اینکه اگر دستگاه قضائیه هر کشوری سیاسی شود، عدالت از کشور رخت می‌بندد،‌ تاکید کرد که رسیدگی به پرونده‌های فساد باید اولویت هر دولتی در تونس باشد.
بسیاری بر این باور بودند که پس از گذشت دو سال از آغاز انقلاب تونس عملیات و روند افشا و پیگیری پرونده‌های فساد در بخش‌های مختلف به ویژه در بخش ‌های مهم و حساس این کشور مانند دادگستری، رسانه‌ها، قانون و غیره به آسانی و راحتی صورت خواهد گرفت و این پرونده‌ها و قضایایی که سال ‌های سال است در این کشور مسکوت و بدون رسیدگی باقی مانده، دوباره رو خواهد شد و همه از کسانی‌که در این پرونده‌های فساد و رسوایی دست دارند، آگاه خواهند شد.
اما واقعیت امر این است که امروز و در سایه حکومت مشروع و منتخب مردم تونس هیچ یک از این خواسته‌ها و چشم داشت‌ها محقق نشدند و وضعیت "غفران جنیح"، فعال حقوقی تونسی و یکی از رهبران «سازمان آزادی و عدالت» غفران جنیح در تونس بهترین گواه بر این امر است.
غفران جنیح مدتی پیش مورد تعرض خشونت‌آمیز از سوی برخی افراد در یکی از دادگاه‌های استان «نابل» در 60 کیلومتری جنوب تونس پایتخت قرار گرفت و دلیل آن دفاع وی و سازمانش از قضیه افشای پرونده‌های فساد در این کشور بود.
• نخست وزیر تونس در راس هیئتی بلندپایه از مقامات این کشور وارد جده عربستان شد.
به گزارش پایگاه خبری الیوم السابع، "علی العریض"، نخست وزیر تونس در راس هیئتی بلند پایه وارد شهر جده عربستان شد.
"عثمان الجرندی"، وزیر خارجه، "الامین الدغری"، وزیر توسعه و همکاری بین المللی و "الشاذلی العیاری"، رئیس کل بانک مرکزی تونس از جمله شخصیت هایی هستند که العریض را در این سفر همراهی می کنند.
قرار است هیئت تونسی در این سفر دو روزه راه های توسعه روابط دوجانبه بین دو کشور در زمینه های مختلف سیاسی و اقتصادی و همچنین مسائل منطقه ای مورد اهتمام مشترک را بررسی کنند.
العریض در این دیدار با "سلمان بن عبدالعزیز" ولیعهد سعودی و مقاماتی از سازمان همکاری اسلامی و بانک توسعه اسلامی دیدار می کند.
این اولین سفر رسمی العریض به عربستان از زمان تصدی منصب خود در فوریه گذشته تاکنون است.
• نخست‌وزیر تونس در سفر به عربستان با ولیعهد این کشور به بررسی روابط دو کشور و تحولات منطقه پرداختند.
به گزارش پایگاه خبری الیوم السابع، "علی العریض"، نخست وزیر تونس که به عربستان سفر کرده است با شاهزاده "سلمان بن عبدالعزیز" ولیعهد سعودی دیدار و گفتگو کرد.
خبرگزاری رسمی عربستان واس اعلام کرد که دو طرف در این دیدار افق های همکاری بین دو کشور در زمینه های مختلف و راه های تحکیم این همکاری ها و همچنین تحولات در صحنه کشورهای عربی و منطقه ای را بررسی کردند.
نخست وزیر تونس در جریان این سفر فاش کرد که عربستان طی دو سال گذشته 500 میلیون دلار کمک از طریق صندوق توسعه به تونس ارائه داده است.
• نخست وزیر تونس تاکید کرد که وضعیت کنونی در کشور مصر هرگز در تونس روی نخواهد داد و در همین حال خواستار حل و فصل بحران سوریه از طریق گفتگو شد.
به گزارش پایگاه خبری الیوم السابع، "علی العریض"، نخست وزیر تونس تکرار اوضاع مصر در کشورش را محال دانست و گفت: وضعیت در تونس با مصر بسیار متفاوت است.
العریض این اظهارات را در ریاض به خبرگزاری عربستان بیان داشت و تاکید کرد: در تونس گفتگو و رایزنی و تعامل مثبت در قبال خواسته‌های جوانان وجود دارد.
وی افزود، تونس کشوری دموکراتیک است که از ظرفیت ها و امکانات خود آگاه است و در تعیین منافع عالی کشور بر آگاهی جوانان، جامعه مدنی و احزاب تکیه دارد.
نخست وزیر تونس درباره اوضاع در سوریه نیز خواستار حفظ وحدت ملی در این کشور شد و گفت: تونس نگران مداخلات نظامی خارجی در سوریه است زیرا در پس طرح های مداخله جویانه بلا ها و مصیبت های عظیم و ناپیدایی مخفی است.
العریض ابراز امیدواری کرد که با پایان یافتن جنگ در سوریه راه حلی غیر از مداخله نظامی برای بحران آن تدارک دیده شود که ثبات منطقه را بر هم نزند.
• جبهه مردمی تونس با هماهنگی برخی دیگر از احزاب به دنبال انحلال مجلس ملی موسسان هستند.
به گزارش پایگاه خبری الجزیره، "حمی الحمامی"، هماهنگ کننده کل جبهه مردمی تونس از آغاز رایزنی‌ها برای انحلال مجلس موسسان این کشور خبر داد.
وی افزود: این جبهه رایزنی‌هایی را با دیگر احزاب سیاسی، نهادها و جمعیت‌ها برای انحلال مجلس ملی موسسان آغاز کرده است تا هیئتی جایگزین ادامه تدوین قانون اساسی را عهده دار شود و دولت نجات ملی برای نظارت بر انتخابات آینده تشکیل شود.
الحمامی اظهار داشت: این جبهه با ائتلاف «اتحاد به خاطر تونس»، «ائتلاف دموکراسی» و «اتحادیه صنایع سنتی و تجارت» تماس برقرار کرده است و به زودی با اتحادیه عمومی مشاغل تونس نیز ارتباط برقرار خواهد کرد.
جبهه مردمی تونس با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که ائتلاف سه گانه حاکم در محقق کردن خواسته‌های ملت ناکام بوده و علیه ملت توطئه کرده است.
مجلس ملی مؤسسان تونس در روزهای آغازین بحث و بررسی پیش نویس قانون اساسی این کشور شاهد اعتراض‌ها و اختلافات شدیدی میان نمایندگان جنبش اسلام گرای النهضه با مخالفانی بود که نمایندگان این جنبش را به تقلب و دست بردن در مضمون و محتوای پیش نویس قانون اساسی تونس متهم می‌کردند که در اواسط ژوئن گذشته صادر شده بود و اظهار کردند که نسخه ارائه شده از پیش نویس قانون اساسی تونس مطابقتی با بحث و مناقشه‌ها و سرانجام توافق‌های صورت گرفته توسط کمیسیون مختلف مجلس ملی مؤسسان ندارد و به همین دلیل خواستار انجام بررسی‌های بیشتر در رابطه با توافق‌های به عمل آمده در کمیسیون‌های مجلس ملی مؤسسان شدند.
• کارشناس مسائل خاورمیانه با تاکید بر اینکه شکست جماعت اخوان المسلمین در مصر نتیجه انحصارطلبی و ناکارآمدی آن ها است، از احتمال تکرار سناریوی مصر این بار در تونس خبر داد.
"حسین رویوران" کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که آیا احتمال دارد این جریان و جنبش تمرد در مصر در سایر کشورهای عربی شاهد بیداری اسلامی نیز شکل بگیرد تصریح کرد: این سناریو در تونس قابل تکرار است؛ چرا که در آنجا نیز اسلام‌گراها از یک نوع ناکارآمدی و انحصارگرایی برخوردارند اما این ویژگی‌ها به اندازه‌ای نیست که بر مصر حاکم بود.
وی انحصارگرایی موجود در تونس را ضعیف‌تر از مصر خواند و اظهار داشت: تونس از انحصارگرایی ضعیف‌تری برخوردار است چرا که در تونس ائتلاف سه‌گانه‌ای متشکل از کنگره، رئیس جمهوری و تجمع برای دموکراسی موجود است با این تفاوت که ناکارآمدی در این کشور وجود دارد.
کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا آنچه که در مصر رخ داد کودتای نظامی به شمار می‌رود یا خیر تصریح کرد: بسیار سخت است که بگوییم وقایع رخ داده در کشور مصر یک کودتای نظامی صرف است. رویدادها و تحولات روزهای اخیر کشور مصر ممکن است از لحاظ شیوه‌ها کودتا به حساب بیاید اما از لحاظ ماهیت یک ضد کودتا به شمار می‌رود.
رویوران با بیان اینکه "محمد مرسی" بر اساس یک ائتلاف بالا آمد ولی به دلیل انحصارگرایی همه متحدان خود را کنار گذاشت و نیروهای انقلاب را از صحنه خارج کرد اظهار داشت: حضور ارتش مصر در صحنه تحولات مصر را می‌توان به اقدامی برای جلوگیری از مصادره انقلاب تعبیر کرد؛ به عبارت دیگر ارتش مصر وارد صحنه تحولات این کشور شده است تا اهداف انقلاب مصر را که همانا دموکراسی، مبارزه با انحصارگرایی و حل مشکلات اجتماعی است محقق سازد.
وی در ادامه به شرح تاثیر تحولات مصر بر تحولات کشورهای منطقه از جمله سوریه و ترکیه پرداخت و گفت: این مساله جماعت اخوان المسلمین منطقه را دچار ضعف و سرخوردگی خواهد کرد؛ زیرا زمانی که اخوان مادر و مهمترین محور تشکل اخوانی نتوانست حکومت‌داری کند قطعا در بقیه یک نوع احساس خودباختگی شکل خواهد گرفت و در مقابل این گروه، مخالفین اخوان که در مصر به قدرت رسیده‌اند احساس قدرت خواهند کرد و چنین مساله‌ای در منطقه نیز روی خواهد داد.
کارشناس مسائل خاورمیانه با بیان اینکه جماعت اخوان المسلمین مصر در عرصه حکومت‌داری یک یا دو ناکارآمدی را از خود نشان دادند و این مساله مقدمات حذف آنها از قدرت مصر را فراهم ساخت تاکید کرد: در نهایت احساس ضعف اخوان و احساس قدرت مخالفان معادله جدیدی را در سطح منطقه به وجود خواهد آورد که این معادله قطعا به نفع جماعت اخوان المسلمین نخواهد بود.
رویوران با تاکید بر اینکه این معادله در مورد اکثر کشورهای عربی به همین منوال خواهد بود تصریح کرد: در این میان ترکیه از وضعیت متفاوتی برخوردار است؛ چرا که اخوان ترکیه یا همان حزب اعتدال توسعه در مقایسه با اخوان مصر از یک نوع کارآمدی برخوردار است اما در انحصارگرایی با اخوان مصر شباهت دارد.
وی اعتراضات به وقوع پیوسته در ترکیه را عمدتا ناشی از انحصارگرایی دانست و اظهار داشت: این اعتراضات هر چند که بر ضد کارآمدی نیست اما تا حدودی می‌تواند اخوان را در ترکیه تضعیف کند.
کارشناس مسائل خاورمیانه در ادامه به پیامدهای تحولات مصر بر محاسبات آمریکا و رژیم صهیونیستی پرداخت و توضیح داد: وقوع بیداری اسلامی در منطقه به خودی خود آمریکا را غافلگیر کرده است از این رو این کشور استکباری تمام تلاش خود را به کار گرفت تا با آغاز گفت‌وگو با اخوانی‌ها بتواند شرایط را به شکل دلخواه مدیریت کند؛ اخوانی‌ها نیز در مقابل ضمانت‌های لازم در ارتباط با معاهده کمپ دیوید و برقراری رابطه با غرب را در اختیار آنها قرار داده‌اند. اخوانی‌ها هر چند که سعی می‌کردند تعامل مثبتی با غرب داشته باشند اما در نهایت ثابت کردند که قادر نخواهند بود به عنوان یک متحد کارآمد در راستای اهداف کشورهای استکباری گام بردارند.
رویوران با تاکید بر اینکه غرب در منطقه به دنبال یک متحد قدرتمند، کارآمد و دارای مدیریت میدانی است تصریح کرد: با وضعیتی که اخوانی‌ها دچارش شدند فرصت شرط‌‌‌بندی غرب روی جماعت اخوان المسلمین به عنوان یک متحد برای غربی‌ها را از دست داده‌اند و این مساله قطعا نگاه غرب را به سمت سایر نیروها معطوف خواهد کرد.
وی در ادامه به تاثیر کنار رفتن مرسی و اخوانی‌ها روی ائتلاف‌های منطقه‌ای اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال ائتلافی مانند مخالفین سوریه به شدت پراکنده است و در این میان اخوان سوریه که بخشی از این معارضه است و در جریان سال گذشته از حمایت بسیار بالای قطر برخوردار بود به واسطه تحولات مصر و تغییر سیاست‌های آمریکا در قبال قطر در نشست اخیر استانبول نتوانست اکثریت آرا را به دست بیاورد و ریاست معارضان به ائتلاف وابسته به عربستان سعودی رسید.
کارشناس مسائل خاورمیانه از "احمد عاصی الجربا" رئیس جدید ائتلاف مخالفان سوری به عنوان یک فرد سنتی و رئیس عشیره یاد کرد و اظهار داشت: انتخاب الجربا نشان می‌دهد که جریان عربستان سعودی برنده این معادله بوده است؛ چرا که عربستان سعودی معمولا با روسای عشایر و افراد سنتی کار می‌کند و این موضوع حکایت از آن دارد که تحولات مصر در مساله سوریه به زیان جماعتی تمام شده است که قطر طی دو سال گذشته به خاطر این جماعت هزینه‌های بسیاری را متحمل شده است.
رویوران همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توانیم نتیجه بگیریم که با کنار رفتن اخوانی‌ها، سوریه روزبه‌روز قوی‌تر و معارضان ضعیف‌تر می‌شوند، تصریح کرد: اجلاس مخالفان سوریه که قرار بود به مدت دو روز برگزار شود چهار روز به طول انجامید و شرکت‌کنندگان باز هم به نتیجه مطلوبی نرسیدند؛ این مساله از پراکندگی شدید مخالفان حکایت دارد و این پراکندگی عمدتا به دلیل ناتوانی و ناکارآمدی مخالفان در براندازی نظام سوریه است.

وقایع مهم الجزایر از تاریخ 3/4/92 الی 17/4/92

• ارزش صادرات نفت از الجزایر در پنج ماه گذشته در مقایسه با مدت مشابه پارسال حدود ده درصد کاهش یافت. مسئولان، کاهش بهای نفت و گاز در بازارهای جهانی را علت اصلی کاهش درآمدهای نفتی و گازی الجزایر دانستند. مازاد تجاری الجزایر هم به شش میلیارد و ششصد و بیست میلیون دلار در این مدت کاهش یافت. مازاد تجاری الجزایر در مدت مشابه پارسال دوازده میلیارد و چهارصد و هفتاد میلیون دلار بود. نفت و گاز نود و هفت درصد از صادرات الجزایر را تشکیل می دهند.
• شرکت کنندگان در یک کنفرانس بین المللی که برای بررسی راههای مقابله با جرایم اینترنتی در الجزیره تشکیل شده بود، هشدار دادند اگر دولت الجزایر قوانین و مقررات حقوقی خود را برای مقابله هکرها و سارقان اینترنتی تقویت نکند، ممکن است این کشور آفریقایی در آینده به « بهشت جرایم سایبری» تبدیل شود. هند بن مولود وکیل مدافعی که در کنفرانس الجزیره شرکت کرده بود، تاکید کرد دولت الجزایر باید قوانین حقوقی خود را در زمینه مبارزه با جرایم سایبری تقویت کند تا این کشور به مرکز فعالیت هکرها و سارقان اینترنتی تبدیل نشود. محمد تیباوی، مدیر مرکز تجارت جهانی الجزایر، نیز هشدار داد در میان کشورهای آفریقایی الجزایر پنجمین کشوری است که در برابر سرقت داده ها و اطلاعات اینترنتی بیشترین آسیب پذیری را دارد. بن مولود تصریح کرد الجزایر در سال 2009 قانونی را برای جلوگیری و مبارزه با تخلفات مربوط به فناوری های رایانه ای و مخابراتی از جمله ارتباطات اینترنتی تصویب کرد اما این قانون برای محفوظ نگهداشتن الجزایر از حملات هکرها چندان کافی نیست. بن مولود افزود این قانون به پلیس قضایی الجزایر اجازه می دهد در چارچوب تحقیق درباره حملات و سرقت های اینترنتی، دستور عملیات نظارت بر ارتباطات الکترونیکی را صادر کند. به گفته این وکیل مدافع در قانون یادشده، تشکیل نهاد پیشگیری از جرایم سایبری پیش بینی شده است اما هنوز این نهاد تشکیل نشده است.
• وزارت خارجه الجزایر در بیانیه ای اعلام کرد: مراد مدلسی به دعوت رسمی سرگئی لاوروف همتای روس خود به این کشور سفر می کند. مدلسی در این سفر با مقامات روسیه درباره گسترش روابط اقتصادی و بازرگانی دو کشور و برخی مسایل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی مورد علاقه دو کشور از جمله بحران سوریه، روند صلح خاور میانه و اوضاع مناطق شمال آفریقا گفت‌وگو خواهد کرد.
• علی بلحاج، نائب رئیس جبهه نجات اسلامی الجزایر در پس تظاهراتی که دیروز در اعتراض به برکناری دولت مشروع محمد مرسی در مصر در پایتخت الجزایر برگزار کرده بود، دستگیر شد. در بيانيه جبهه نجات اسلامی آمده: مرد شماره دو این جبهه به همراه عده اي از تظاهرات کنندگان بازداشت شد و نیروهای امنیتی الجزایر بلحاج را هنگام دستگیری مورد ضرب و شتم قرار داده و وی را به زمین پرت و لگدمال کردند. مقامات الجزایر از سال 2001 برگزاری تظاهرات و راهپیمایی‌ها در این کشور را ممنوع کرده است.
• منابع خبری از بازگشت رئیس جمهور الجزایر به کشورش طی ساعات آتی و پس از طی 70 روز دوره درمان در فرانسه خبر می‌دهند. این منبع به این موضوع اشاره نکرد که بوتفلیقه با بازگشت به الجزایر تصدی مسئولیت خود را از سر خواهد گرفت و یا همچنان دوران نقاهت را سپری می‌کند.
• بالگردهای ارتش الجزائر روز شنبه یکی از مراکز افراد مسلح در منطقه الشریعه در شهرک العجیعه واقع در ایالت البویره در 120 کیلومتری شرق الجزایر را بمباران کردند. در حمله ارتش الجزایر دستکم هفت فرد مسلح کشته شدند. کوهستان های منطقه الشریعه در ایالت البویره یکی از پایگاه های اصلی عناصر مسلح وابسته به القاعده در کشورهای مغرب عربی است.

وقایع مهم مراکش از تاریخ 3/4/92 الی 17/4/92

• وزیر امور خارجه مغرب با حمایت از نشست ژنو ۲ برای حل بحران سوریه تاکید کرد رباط مخالف هرگونه دخالت خارجی در سوریه است.
به گزارش المیادین، "سعد الدین عثمانی" وزیر امور خارجه مغرب در نشست خبری مشترک با "سرگئی لاوروف" همتای روسیه‌اش تصریح کرد که رباط مخالف هرگونه دخالت نظامی در سوریه است.
وی در این نشست خبری که در پایتخت مغرب برگزار شده بود، تاکید کرد که مسکو و رباط در نگاه کلی درباره بحران سوریه اختلاف نظر دارند.
سعد الدین عثمانی درباره سیاست مغرب در قبال بحران سوریه گفت: سیاست ما در وهله اول، حفظ وحدت سوریه است؛ در وهله دوم عدم دخالت نظامی خارجی و در مرحله سوم ما از هر راه حلی که شرایط انتقال سیاسی را فراهم کند و به خونریزی‌ها پایان دهد، حمایت می‌کنیم.
وزیر امور خارجه مغرب افزود: ما اینجا اعلام می‌کنیم که از ایده مشترک آمریکا- روسیه برای برگزاری ژنو-2 حمایت می‌کنیم.
وزیر امور خارجه روسیه نیز در این نشست خبری اظهار داشت: ارسال سلاح برای مخالفان سوری بدان معناست که شرایط میدان نبرد قبل از مذاکرات برای غربی‌ها مهم است و این با مفهوم کنفرانس ژنو-2 در تعارض است.