تحولات مغرب عربی 58

وقایع مهم تونس از تاریخ 22/7/92 الی 29/7/92
• فقدان سیطره دولت بر گفتمان دینی در تونس و رشد سریع افکار تکفیری، این کشور را به سمت چند دستگی بیشتر سوق می دهد. به گزارش شبکه تلویزیونی المیادین، تونس بعد از انقلاب سال 2011 شاهد تغییر در گفتمان دینی بود و موج تکفیر، در موارد زیادی صحنه سیاسی و اجتماعی این کشور را فراگرفت و جامعه را به گروگان کشمکش ها بین اسلام خواهان و تکفیری ها تبدیل کرد. این کشمکش، ممکن است تونس را به سمت چند دستگی های بیشتر دینی و طایفه ای سوق دهد. "سمیحه بوغانمی" گزارشگر المیادین در این باره گزارش داد: گفتمان دینی در تونس بعد از انقلاب این کشور نسبت به پیش از آن تفاوت پیدا کرد. تا پیش از انقلاب تونس، خطبای مساجد بر وفاداری و اطاعت از حاکم تاکید داشتند ولی بعد از انقلاب، دولت تونس کنترل خود را بر مساجد و محتوای خطبه هایی که بر منابر ایراد می شد از دست داد و تفکرات سلفی به سرعت در این کشور گسترش یافت. به قدرت رسیدن حزب اسلام گرای النهضه، بحث و جدل هایی را درباره نقش سیاسی جنبش های اسلامی و تاثیر آن بر جامعه -قبل از حکومت- به همراه داشت.
اداره نظارت بر مساجد در تونس می گوید، بعد از انقلاب تونس، اصل بر آزادی بیان است. "الصادق العرفاوی" مشاور وزیر امور دینی تونس می گوید:"انقلاب تونس موجب شد فضایی آزاد ایجاد شود و مبلغان اسلامی فرصت پیدا کنند برای اسلام تبلیغ کنند و مردم را به پایبندی به مسائل دینی فرابخوانند." برخی معتقدند گسترش افکار تکفیری در تونس و آشوب در گفتمان دینی،
نتیجه اوضاع سیاسی شکننده حاکم بر این کشور است و برخی دیگر این وضع را واکنشی طبیعی به دوره سرکوب آزادی های دینی در رژیم سابق می دانند. با این حال برخی ناظران، فقدان سیطره دولت بر گفتمان دینی در تونس را خطری برای ثبات کشور و انسجام جامعه تلقی می کنند.

• منابع بسیار آگاه در تونس گفتند: دو تن از سرکرده‌های گروه تندرو انصار الشریعه به گروه‌های مسلح در سوریه پیوسته‌اند که با نظام بشار اسد جنگ می‌کنند. این منابع گفتند: "سلیم القنیطرى"، معروف به "ابو أیوب" و "ونّاس الفقیه"، به گروه‌های تندرو در سوریه پیوسته‌اند که با نظام بشار اسد جنگ می‌کنند. منابع مذکور که خواستند هویتشان فاش نشود گفتند که از دو روز پیش این دو سرکرده انصار الشریعه خود را به خاک سوریه رسانده و به گروه‌های جنگجو پیوسته‌اند. "علی العریض"، نخست وزیر تونس در بیست و هفتم آگوست گذشته اعلام کرد که انصار الشریعه گروهی تروریستی است. گروه انصار الشریعه در آوریل 2011 توسط "سیف الله بن حسین"، در پی انقلاب تونس که به سرنگونی "زین العابدین بن علی" در آغاز سال 2011 منجر شد تاسیس شد.

• جبهه نجات ملي تهديد كرد كه به علت كندي گفت‌و‌گوهاي مقدماتي براي حل بحران سياسي، از گفت‌و‌گوهاي ملي عقب نشيني مي‌كند. مخالفان تونسي عليه دولت تظاهرات مي‌كنند . "جبهه نجات ملي" در تونس از مردم اين كشور خواست در اعتراض به ادامه بحران در اين كشور، تظاهرات كنند. روسيا اليوم گزارش داد، اين جبهه در بيانيه‌اي از مردم تونس خواست كه ۲۳ ماه جاري ميلادي در اعتراض به ادامه بحران عليه دولت تظاهرات كنند. در اين بيانيه جبهه نجات ملي تهديد كرد كه به علت كندي گفت‌و‌گوهاي مقدماتي براي حل بحران سياسي، از گفت‌و‌گوهاي ملي عقب نشيني مي‌كند. در اين بيانيه، جبهه نجات ملي از ميانجيگران ميان مخالفان و دولت خواست كه زمان آغاز عملي گفت‌و‌گوهاي ملي را در هفته جاري تعيين كنند. اين جبهه، جنبش «النهضه» حاكم بر تونس را به وقت كشي در گفت‌و‌گو‌هاي ملي و بسترسازي براي تقلب در انتخابات آينده از طريق تعيين هواداران خود در پست‌هاي اداري حساس متهم كرد.

• رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر تونس از مراسم تشییع دو نظامی کشته‌شده توسط سلفی‌ها، اخراج شدند. به گزارش شبکه المیادین، تشییع کنندگان دو نظامی تونسی که توسط سلفی‌های تکفیری کشته شده بودند به "منصف المرزوقی" رئیس جمهور و "علی العریض" نخست وزیر این کشور اجازه ندادند در این مراسم شرکت کنند، هرچند معترضان خشمگین به "لطفی بن جدو" وزیر کشور اجازه حضور در این مراسم را دادند. مراسم تشییع نظامیان کشته شده که توسط اتحادیه‌ نیروهای مسلح تونسی برگزار شده بود پس از ورود مقامات سیاسی این کشور به صحنه اعتراضات ضد دولتی تبدیل شد و حاضران با سر دادن شعار «ارحل؛ ارحل» خواستار کناره گیری حزب حاکم از قدرت شدند. مخالفان دولت اخوان المسلمین در تونس، مماشات دولت این کشور با گروه‌های سلفی و همکاری با آن ها در راستای اعزام نیرو به سوریه را دلیل تقویت این گروه‌ها در تونس می‌دانند. هرچند دولت تونس در حال مقابله با افراد سلفی در این کشور است ولی تونسی‌ها همچنان انتقادات تندی را نسبت به رویکرد دولت این کشور در حمایت از مخالفان مسلح سوری مطرح می کنند.

• وزیر کشور تونس در پی ترور دو تن از نیروهای گارد ملی این کشور به دست عناصر مسلح تاکید کرد: انصار الشریعه عامل ترورهای اخیر در تونس است و نیروهای امنیتی در مناطق غربی تا مرز الجزایر در آماده باش به سر می برند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، لطفی بن جدو، وزیر کشور تونس گفت که گروه انصار الشریعه در پس اقدامات عناصر تروریستی است که پنجشنبه (92.07.25) علیه نیروهای امنیتی مرتکب شدند و به کشته شدن دو تن از نیروهای گارد ملی منجر شد. وزارت کشور تونس در بیانیه ای تاکید کرد: بر اثر تیراندازی شدید از سوی عناصر تروریستی مسلح در جریان گشتی امنیتی در شهر قبلاط در استان باجه در غرب این کشور دو تن از نیروهای گارد ملی کشته شدند و یک تن دیگر زخمی شد. وزارت کشور تونس گفت که عملیات امنیتی و نظامی برای دستگیری این گروه ادامه دارد. "بن جدو" در ملاقات با مامور پلیسی که در عملیات گروه تروریستی زخمی شده بود گفت: سازمانی که وزارت کشور تونس با برگزاری سومین کنفرانس سالیانه آن ها مخالفت کرد در پس این حمله هستند. منظور وزیر کشور گروه انصار الشریعه بود که تونس آن را تروریستی خوانده و سرکردگی آن را ابوعیاض شخصی فراری به خارج از کشور برعهده دارد. وی افزود: نیروهای امنیتی به منزلی در قبلاط حمله کردند که تروریست ها در آنجا مخفی شده بودند و مقادیر زیادی مواد منفجره در آنجا نگهداری شده بود. نیروهای امنیتی تونس همچنان در شهر قبلاط و مناطق همجوار در تعقیب عناصر تروریستی فراری هستند. نیروهای امنیتی الجزایر نیز تدابیر امنیتی در گذرگاه مرزی اولاد مومن با تونس را تشدید کرده تا مانع نفوذ این تروریست ها به خاک الجزایر شود. وزیر کشور تونس شمار تروریست هایی که در کوهستان های نزدیک به این منطقه مخفی شده اند بین 20 تا 25 تن هستند که از سوی یگان های ارتش و امنیت تونس در محاصره هستند.

• جنگنده‌های ارتش تونس مواضع گروه‌های تروریستی مسلح در غرب این کشور را بمباران کردند و نیروهای امنیتی این کشور نیز چندین مقر گروه‌های تکفیری را کشف کردند. ارتش تونس عملیات گسترده‌ای را برای مقابله با افراد مسلح در مناطق مرزی این کشور با الجزایر آغاز کرده است و جنگنده‌های این کشور منطقه کوهستانی الطله در منطقه قبلات که تندروهای مسلح در آنجا حضور دارند را به شدت بمباران کردند. پس از این عملیات "لطفی بن جدو وزیر" کشور تونس به خبرگزاری فرانسه گفت که تعداد زیادی از تروریست‌ها در حملات ارتش کشته شدند. المیادین در گزارشی با اشاره به افزایش حملات گروه‌های تندرو سلفی به نیروهای امنیتی تونس تاکید کرد که این اقدامات باعث امنیتی شدن فضای جامعه تونس شده است.

• "عامر العریض"، رئیس دفتر سیاسی حزب النهضه در نشستی خبری با بیان موضع حزب النهضه در قبال تحولات سیاسی گفت: به حاشیه راندن هیچ یک از طرف ها در گفتگوهای ملی امکان پذیر نخواهد بود و منجر به تشدید تنش ها خواهد شد و به روند گفتگوها آسیب وارد خواهد کرد. وی افزود: هدف نهایی ما تکمیل کردن روند انتقالی در تونس است و این امر ایجاب می کند که نقشه راهی روشن داشته باشیم. العریض تاکید کرد، پس از پایان یافتن کارهای کمیسیون عالی انتخابات باید موعدی برای برگزاری انتخابات مشخص کرد زیرا قانون انتخابات یکی از ابزارهای تضمین کننده دموکراسی خواهد بود.

• همزمان با بحران سیاسی حاد در تونس دو عضو گارد ملی این کشور توسط گروهی تروریستی در استان باجه کشته شدند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، دو نیروی گارد ملی تونس پنجشنبه (92.07.25) در درگیری با گروه تروریستی مسلح در استان باجه در 70 کیلومتری غرب پایتخت کشته شدند. وزارت کشور تونس در بیانیه‌ای اعلام کرد، در جریان این درگیری ها با گروهی تروریستی دو عضو گارد ملی کشته شدند و یک نفر دیگر زخمی شد. نیروهای ارتش و نیروهای امنیتی تونس از ژانویه 2012 همچنین عملیاتی را در جبل الشعانبی در جستجوی افراد مسلحی که در همان ماه یک نیروی دستگاه گارد ملی تونس را در روستای درنایه کشته بودند آغاز کرده‌اند. افراد مسلح تروریست در تونس احتمالا عضو سازمان القاعده در مغرب اسلامی هستند.

• رهبر جنبش النهضة تونس طی مصاحبه‌ای گفت که این جنبش نقشی در رفتن جنگجویان تونسی به سوریه ندارد و ادبیات این جنبش ممانعت از کشتارها در سوریه است. "راشد الغنوشی" در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه الحیات درباره بروز اختلاف در جنبش النهضة گفت که النهضة جنبش بزرگی است و این جنبش انعکاس تنوع موجود در این کشور است. النهضة قالب جامدی نبوده و طی 40 سال گذشته توانسته گروه‌های مختلفی در تونس را با خود همراه کند اما همگی گرد گزینه ملی و گزینه اسلامی جمع شده‌اند. روزنامه الحیات از الغنوشی پرسید پس از آنکه دو سال در قدرت بودید چه چیزهایی را از دست دادید؟ وی پاسخ داد: بخشی از عمر خود را از دست دادیم و گفته می‌شود شاید بخشی از طرفداران خود را از دست داده باشیم اما ما مطمئن هستیم که تقریبا یک سوم از مردم تونس طرفدار النهضة هستند و این تعداد در طول عمر 40 ساله این جنبش کم و زیاد شده‌اند اما امروزه حکومت بدون وجود النهضة امکان پذیر نیست و این شرط اساسی برای استقرار اوضاع در تونس است. در ادامه از الغنوشی سوال شد که خطای اسلامگراها در دوران حکومت در تونس چه بوده است که وی گفت: چرا درباره پیروزی‌ها چیزی از من نمی پرسی. ما از آزادی‌ها و آزادی بیان و مطبوعات و تظاهرات و اعتصابات حفاظت کردیم. حتی از آزادی شخصی و زندگی نوین تونسی‌ها نیز حفاظت کردیم به گونه‌ای که گفته می‌شد وجود حزب اسلامی در قدرت باعث اجباری شدن حجاب و منع مشروبات الکلی می‌شود اما امروز شاهد آن هستیم که زن‌ها از آزادی خود بهره می‌برند و دولت نیز کاری به امور شخصی شهروندان ندارد از سوی دیگر اوضاع اقتصادی بهبود یافته و رشد اقتصادی به 3.6 درصد رسیده این در حالی است که پیش از انتخابات رشد اقتصادی منفی بوده است. همچنین توانستیم که بیش از 100 هزار شغل ایجاد کنیم که این به اضافه حمایت از کالاهای اساسی بوده است. خبرنگار الحیات در ادامه از نقش جنبش النهضة در ارسال جنگجو به سوریه سوال کرد که وی پاسخ داد: ما هیچ نقشی در این موضوع نداریم و این اقدام در چندین کشور روی داده است و در دوران گذشته نیز جنگجویان به عراق رفتند و جوانان در دهه هفتاد نیز برای جنگ در کنار فلسطینی‌ها به لبنان رفتند اما چیزی که من تاکید دارم آن است که النهضة هیچ فردی را به سوریه ارسال نکرده است الحیات پرسید اما در دوران حکومت شما هزاران تونسی به سوریه رفتند که وی پاسخ داد: وزیر کشور کنونی مانع از مسافرت 6 هزار جوان تونسی به سوریه شده است این در حالی است که معمول نیست مانع از مسافرت تونسی‌هایی که دارای گذرنامه هستند بشویم اما این کار را با هدف ممانعت از ضرر زدن به خودشان و دیگران انجام دادیم و وزیر کشور مسئولیتی ملی را انجام داد و مانع از آن شد که این افراد به خود و خانواده‌هایشان ضرر بزنند. الحیات پرسید چرا تونسی‌ها به سوریه می‌روند و نقش شما چیست؟ وی گفت: جوانان از تمام جهان برای جنگ به سوریه می‌روند و جوانان لبنانی [شیعه و سنی] به سوریه می‌روند اما ادبیات جنبش النهضة ممانعت از تحریک برای کشتار است. خبرنگار الحیات در ادامه به اوضاع مصر پرداخت و پرسید آیا اخوان‌المسلمین در مصر مرتکب اشتباه شدند؟ وی پاسخ داد: من از آن چیزی که در مصر روی می‌دهد احساس ناراحتی می‌کنم. هزاران نفر در این کشور که مرکز جهان عرب است کشته و مجروح شده‌اند. امیدوارم در مصر ثبات و استقرار حاصل شود و مصری‌ها به توافق برسند. به مصر رفتم و تلاش کردم که بین اخوان و مخالفان مصالحه و ‌آشتی ایجاد کنم اما موفق به این کار نشدم. برخی خواستند تا حوادث مصر را در تونس شبیه‌سازی کنند و تصور کردند که این کار امکان پذیر است برخی از گروه‌های معارض در تونس از رویدادها در مصر استقبال کرده و آن را انقلاب دانستند و برخی نیز امید داشتند که همین حوادث را به تونس منتقل کنند اما بعد از ظهور نتایج کنونی مصر، از مواضع خود عقب‌نشینی کرده و راه‌های مسالمت‌آمیز را برای تغییر دولت ترجیح دادند. خبرنگار الحیات از الغنوشی پرسید آیا از ورود تروریسم به تونس هراس نداری که وی پاسخ داد: تروریسم خطری است که تمام جهان را تهدید می‌کند اما من مطمئنم که تروریسم هیچ جایگاهی در تونس ندارد و رویدادهای کنونی موج گذرنده‌ای است که تناسبی با جامعه تونس نداشته و در آنجا جایگاهی ندارد.

• سخنگوي وزارت دفاع تونس اعلام كرد، نيروهاي امنيتي تونس روز شنبه (92.07.27) ۹ تروريست را در اين كشور كشته و دو تن مواد منفجره را نيز كشف و ضبط كردند. به گزارش خبرگزاري فرانسه، "توفيق رحماني" گفت : اين ۹ تروريست در عمليات ضد تروريستي نيروهاي امنيتي در منطقه اي در ۷۰ كيلومتري غرب تونس كشته شدند. يك سخنگوي ديگر وزارت دفاع تونس پيش از اين اعلام كرده بود كه نيروهاي امنيتي اين كشور يك عضو اين گروه تروريستي را دستگير كرده است. براساس اعلام اين سخنگو، اين عمليات براي از بين بردن يك گروه ۲۰ نفره از شبه نظاميان بود كه عامل كشته شدن چند پليس اين كشور معرفي شده اند.

وقایع مهم الجزایر از تاریخ 22/7/92 الی 29/7/92
• سازمان عفو بين الملل بازداشت يك وبلاگ نويس الجزايري به نام " عبد الغني علوي" را به اتهام انتشار كاريكاتور و عكسهاي رئيس جمهور و نخست وزير الجزاير در شبكه فيس‌بوك، زياده روي توصيف كرده و آن را محكوم كرد و از دولت اين كشور خواست اين فرد را هر چه سريعتر آزاد كند. علوي 24 ساله از ساكنان تلمسان واقع در 500 كيلومتري غرب پايتخت روز 25 سپتامبر گذشته بازداشت شد. براساس اعلام سازمان عفو بين الملل وي در زندان محل نگهداري افراد مظنون به ارتكاب اقدامات تروريستي در پايتخت به سر مي‌برد. فيليپ لوتر مدير برنامه‌ خاورميانه و شمال آفريقا در سازمان عفو بين الملل گفت:« گويا مقامات الجزايري در آستانه انتخابات رياست جمهوري ‌به دنبال ساكت كردن منتقدان هستند.» اين سازمان همچنين زنداني كردن شخصي را كه اتهامش قرار دادن عكس در شبكه هاي اجتماعي است ، بدعتي بسيار خطرناك دانست. در صورت اثبات اتهامات مطرح شده، اين فرد به 10 سال حبس و پرداخت غرامت پنج هزار يورويي محكوم خواهد شد. اين براي دومين بار در يكسال اخير است كه يك وبلاگ نويسي الجزايري بازداشت مي‌شود. در ژوئيه 2012 نيز صابر سعيدي به همين اتهامات بازداشت و 9 ماه زنداني شد. دادگاه الجزاير تاكنون با آزادي به قيد وثيقه اين وبلاگ نويس كه بيش از يك ماه در بازداشت به سر برده ، مخالفت كرده است.
• گارد ساحلی الجزایر اعلام کرد حدود سی مهاجر غیر قانونی را که قصد داشتند به اروپا بروند دستگیر کرده است. اولین گروه از این مهاجران غیر قانونی، شامل جوانان محله ای در 350 کیلومتری غرب الجزایر بودند که قصد داشتند به طور غیر قانونی از کشور خارج شوند که گارد ساحلی قایق حامل آنها را در چهل کیلومتری بندری در شمال این کشور توقیف و آنها را دستگیر کرد. قرار است این مهاجران به طور جداگانه در شهر های خود محاکمه شوند. بر اساس قانون اساسی الجزایر که در سال 2009 به تصویب رسید مجازات خروج غیر قانونی از کشور حداکثر شش ماه زندان است . این در حالی است که قاچاق انسان در الجزایر تا بیست سال زندان در پی دارد.
• دولت الجزاير ابراز اميدواري كرد دور جديد مذاكرات دو جانبه با سازمان جهاني تجارت تا پيش از ماه دسامبر آغاز شود. مصطفي بن باده وزير تجارت الجزاير امروز در مصاحبه اي مطبوعاتي گفت دولت الجزاير به همه سوالات مطرح شده در آخرين دور مذاكرات خود با سازمان جهاني تجارت به منظور پيوستن به اين سازمان جهاني پاسخ گفته و خاطر نشان كرد الجزاير منتظر است تا سازمان جهاني تجارت برنامه برگزاري دور جديد مذاكرات براي پيوستن به اين سازمان را ارائه دهد.
• منابع امنيتي الجزاير اعلام کردند که 15 جوان الجزایری بین 20 تا 25 ساله دو هفته پیش به گروه تروریستی جبهه النصره در سوریه ملحق شدند تا با نیروهای دولتی در این کشور جنگ کنند. این 15 تن به بهانه تجارت و گردشگری خاک الجزایر را به مقصد ترکیه ترک کردند و پس از رسیدن به ترکیه فورا به سوریه منتقل شدند و در آنجا پس از دیدن آموزش های نظامی به صفوف جبهه النصره ملحق شدند. دستگاه امنیت ملی الجزایر در حال بررسی این احتمال است که تاجرانی سوری باندی مرتبط با گروه های جهادی در سوریه را تشکیل داده باشند که برای سربازگیری از میان جوانان الجزایری کار می کنند. برخي از اين جوانان که برای جنگ به سوریه می روند دانشجویان دانشگاه یا کارکنان دولتی هستند. از زمان آغاز بحران سوریه شماری زیادی از آوارگان سوری وارد الجزایر شدند به طوری که وزارت کشور الجزایر شمار آنها را در تابستان 2012 بالغ بر 12 هزار نفر اعلام کرد.