تشدید خشونت‌های شورشیان گروه تکفیری بوکوحرام در نیجریه در برهه اخیر دستاویز غرب برای بیش تر کردن مداخله خود در این کشور غرب آفریقا و توسعه پروژه اسلام هراسی شده است.

به گزارش خبرگزاری فارس، خبر ربایش 300 دختر نوجوان نیجریه ای بین 16 تا 18 سال توسط اعضای گروه شورشی «بوکوحرام»، در بیست و پنجم فروردین ماه گذشته نام این شاخه آفریقایی سازمان تروریستی القاعده را بیش از پیش در رسانه ها  مطرح و افکار عمومی را در حیرت فرو برد.

این حادثه در روستای چیبوک در ایالت بورنو در شمال شرق نیجریه یکی از سه مناطق اصلی تحت اشغال شورشیان بوکوحرام روی داد.
 
با گذشت حدود نزدیک به 4 ماه از این واقعه تاکنون از مکان دقیق نگهداری و سرنوشت این دختران اخبار رسمی منتشر نگردیده است اما منابع غیررسمی می گویند که دختران ربوده شده در جنگل‌هایی در استان بورنو که پایگاه شورشیان بوکوحرام است نگهداری می شوند.

نیجریه کشوری در غرب آفریقا با 170 میلیون نفر سکنه، پر جمعیت ترین کشور آفریقایی محسوب می شود و نیمی از مردم آن (حدود هشتاد میلیون تن) که در شمال این کشور زندگی می‌کنند مسلمان و نیمی دیگر در جنوب، مسیحی هستند. نیجریه از نظر منابع نفتی دهمین کشور و در میان صادرکنندگان نفت هشتمین کشور است. درگیری های قبیله ای، فساد دولتی و اختلافات مذهبی رایج از زمان غنی زیرزمینی به لحاظ  دموکراسی و توسعه اقتصادی از جمله ضعیف ترین کشورهای دنیا باشد.
 
از سال 2002 در شمال نیجریه شورشیان تندرو گروه بوکو حرام با نیروهای دولتی درگیر هستند و بیش‌تر این درگیری‌ها در ایالت های بورنو، یوبی و اداماوا در شمال شرقی نیجریه و هم مرز با کشورهای نیجر، چاد و کامرون جریان دارد که سه پایگاه اصلی استقرار شورشیان بوکوحرام در نیجریه است. گروه بوکوحرام اکنون تهدید اصلی امنیتی در نیجریه به شمار می رود و مقامات نیجریه نگران هستند که این گروه دامنه خشونت های خود را به جنوب این کشور هم توسعه بدهد.
 
بوکوحرام به چه معنا است؟
بوکو حرام (Boko Haram) به زبان هوسه(زبان محلی در نیجریه) است به معنی آموزش غربی حرام است با نام رسمی جماعة أهل السنة للدعوة و الجهاد  یک گروه مسلح تکفیری و افراط گرا در کشور نیجریه است که خواستار تعطیلی همه مدارس نوین و تحمیل قانون شریعت بر تمامی 36 ایالت نیجریه است.

قوانین شریعت اسلامی از سال 2000 میلادی در شمال نیجریه اجرا می‌شود  اما گروه خودخوانده «بوکو حرام» خواهان اجرای قوانین اسلامی در سراسر نیجریه است.
 
گروه بوکوحرام به دنبال انتشار تفکرات وهابی و تکفیری در نیجریه است و به صورتی مغرضانه موجب خدشه دار شدن چهره اسلام و مسلمانان در این کشور و دستاویز رسانه ها و دولتمردان غربی شده تا  اسلام‌هراسی را به شدت در برنامه‌کاری خود برای نفوذ در آفریقا قرار بدهند.
 
گروه بوکو حرام در سال 2002 توسط محمد یوسف روحانی کاریزماتیک در مایدوگوری بنیان‌گذاری شد و در سال 2004 به کاما در ایالت یوبه نقل مکان کرد، این گروه در آن‌جا پایگاهی به نام «افغانستان» بر پا کرده‌است.
 
محمد یوسف به‌شدت با دموکراسی، آموزش سکولار و دانش مخالف بود. او یک سلفی تندرو و ;به شدت تحت تاثیر نظرات ابن تیمیه بود؛ آرای ابن تیمیه مبنای نظری مکتب سلفی است. محمد یوسف حتی کروی بودن زمین را هم زیر سوال برده است. با کشته شدن وی در سال 2009، فرد دیگری به نام «ابوبکر شیکائو»، رهبر این گروه شده است.
 
پس از مرگ محمد یوسف، ابوبکر با یکی از چهار همسر او ازدواج می‌کند و سرپرستی فرزندانش را نیز برعهده می‌گیرد.
 
از زمانی که شیکائو فرماندهی بوکوحرام را برعهده گرفته، تحرکات این گروهک بیش تر بوی خون گرفته و جنایات سنگین تر و کشتارهای بی رحمانه ای را مرتکب شدند به گونه ای که بین سال های 2009 تا 2013 بوکوحرام مسئول کشتار ده هزار تن در نیجریه بوده است.
 
سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) هم جایزه هفت میلیون دلاری برای هر کسی که از محل اختفای وی خبر بدهد. تعیین کرده است.
 
جنایات گروه تروریستی تکفیری بوکوحرام
درگیری‌های این گروه افراطی و تکفیری با دولت نیجریه در ایالت‌های کانو، بورنو و یوبه در شمال نیجریه در ماه ژوئیه سال 2009 صدها کشته برجای گذاشت.

بمب‌گذاری‌ اماکن دولتی و غیر دولتی، قتل عام، حمله به مردم و ایجاد رعب و وحشت و ترور مقامات دولتی از جمله جنایات گروه تکفیری بوکوحرام در نیجریه است.
 
در سال 2010 میلادی بوکوحرام با ارتکاب چندین انفجار و حمله به مراکز پلیس، پایگاه‌های نظامی و مراکز امنیتی و حتی مقر سازمان ملل در آگوست 2011 اعلام کرد که این حملات را در انتقام به کشته‌شدن محمد یوسف انجام داده  و خواستار محاکمه عاملان کشتار افراد گروه بوکوحرام و آزادی بازداشت‌شدگان و دریافت غرامت شد.
 
کارشناسان معتقدند متوسل شدن بوکوحرام به خشونت و ترور یا برای دستیابی به مقاصد سیاسی و یافتن جایگاهی در برابر مخالفانشان است و یا اینکه با گروگان گیری و حمله به مناطق مختلف به دنبال غارت پول و دارایی قربانیان و خانواده‌های قربانیان آن ها هستند.
 
از جمله تازه ترین جنایات بوکوحرام اقدام حیرت انگیز این گروه تروریستی در ربودن بیش از دویست دختر دانش‌آموز بود که به دنبال آن شیکائو در پیامی صوتی با پذیرفتن مسئولیت این ربایش قسم خورد که برای فروختن و ازدواج اجباری آن‌ها اقدام می کند.
 
شیکائو در این پیام صوتی خواستار تبادل دختران ربوده شده با زندانیان بوکوحرام شد که دولت آن ها را زندانی کرده است.
 
بر اساس گزارشی تکان دهنده که اخیرا در آبوجا، پایتخت نیجریه درباره سرنوشت دختران ربوده شده منتشر شده است ، آدم رباها برای شستشوی مغزی این دختران نوجوان و بکارگیری آن ها در عملیات های انتحاری تلاش می کنند.
 
بر اساس این گزارش که روزنامه ساندی فانگارد نیجریه آن را منتشر کرد چندین عملیات انتحاری طی هفته های گذشته در شهر کانو توسط زنان انتحاری صورت گرفته و این می تواند با تلاش بوکوحرام برای به خدمت گرفتن دختران نوجوان در اجرای عملیات های انتحاری در ارتباط باشد.
 
بوکوحرام همچنین با گسترده کردن خشونت های خود اتباع غربی یا عربی را ربوده و از دولت های آن ها باج گیری کرده یا آن ها را به قتل می رسانند.

برای مثال بر اساس یک گزارش دولت نیجریه، گروه بوکوحرام سال گذشته پیش از آزاد کردن هفت فرانسوی که آن ها را در داخل خاک کامرون به گروگان گرفته بود، سه میلیون دلار دریافت کرده است.
 
آدم ربایی یکی از منابع تامین درآمد برای گروه شورشی بوکوحرام شده است و آن ها با ربودن اتباع خارجی و گرفتن باج های سنگین پول های هنگفتی را به جیب می زنند.
 
این گروه همان گونه که کلیساها را هدف حملات خود قرار می دهند حتی به مساجدی که امامان جماعت آن ها علیه بوکوحرام سخنرانی می کنند نیز حمله می کنند و مساجد را نیز تخریب می کنند. همین عامل سبب شده که بسیاری از مسلمانان نیجریه نیز از این گروه ابراز انزجار کنند.
 
اگرچه بیش تر مردم نیمهٔ شمالی نیجریه از برپایی حکومت اسلامی در همه این کشور حمایت می کنند و حکومتی اسلامی را راه فیصله یافتن فساد در نیجریه و بهبود اقتصاد شکست خورده این کشور غنی از منابع نفتی می دانند.
 
بدین ترتیب گودلاک جاناتان رئیس جمهور نیجریه در اردیبهشت ماه سال 1392 شمسی با اعلام حالت فوق العاده در ایالت‌های بورنو، یوبه و آداماوا از اعزام هزاران سرباز به این مناطق برای سرکوب شورشیان خبر داد.
 
نیروهای مسلح نیجریه با شبه نظامیان بوکوحرام در شمال شرقی این کشور به شدت درگیر است، شبه نظامیان این گروه پس از ربودن بیش از 200 دانش آموز دختر از روستایی در نیجریه، بر شدت حملات خود به شهرها و روستاهای مختلف افزوده اند و با به آتش کشیدن خانه های روستاها اهالی آن را بی هدف به رگبار بسته و اقدام به غارت خانه های آن ها کرده و سپس همان خانه ها را به آتش کشیده و از روستاها فرار می کنند.
 
بر اساس آمار سازمان عفو بین‎الملل در سه ماه ابتدایی سال جاری میلادی، بوکو حرام مسئول مرگ 1500 نفر بوده است.
 
مداخله غرب در نیجریه به بهانه مبارزه با بوکوحرام
در پی آدم ربایی بزرگ در نیجریه دولت های غربی به بهانه کمک به مبارزه دولت  گودلاک جاناتان رییس جمهور نیجریه علیه بوکوحرام دخالت های خود را در این کشور افزایش داده اند و کشورهای آمریکا، فرانسه، چین، انگلستان و رژیم صهیونیستی با فرستادن نیروهای خاص کمکی و یا کارشناسان متخصص به نیجریه آمادگی خود را برای یاری رساندن به دولت این کشور در نبرد با تروریسم اعلام کرده‌اند اما با گذشت چهار ماه از ربایش دختران دانش آموز هنوز هیچ نتیجه‌ای از مداخلات خارجی و گشت زنی‌های پهپادهای آمریکایی بر فراز نیجریه اعلام نشده است.

«ایسام نومان» یک تحلیلگر لبنانی هم در گفت‌وگو با شبکه خبری پرس تی وی  با ابراز تعجب از خودداری آمریکایی‌ها برای دادن اطلاعات خود پیرامون این گروه‌ها به نیجریه گفت: همه می‌دانند که برخی از این سازمان‌های تروریستی، خصوصاً آن دسته‌هایی که با گروه‌های موجود در افغانستان همکاری دارند وابسته به سازمان جاسوسی آمریکا هستند. بنابراین، اطلاعات آمریکا از آن ها واقعاً زیاد است و باید این اطلاعات را در اختیار دولت نیجریه بگذارد تا به آزادی دختران ربوده شده کمک شود.
 
باید گفت منابع سرشار نفتی نیجریه و فعالیت شرکت های نفتی اروپایی در این کشور عوامل دخیل در مداخله کشورهای غربی در این کشور به بهانه مبارزه با تروریسم است.
 
آمریکا در راس کشورهای مداخله گر در نیجریه در سال 2013 گروه بوکوحرام را در فهرست گروه های تروریستی قرار داد و در دیدارهایش با مقامات نیجریه شعار همکاری اطلاعاتی برای مبارزه با تروریسم و تامین امنیت شهروندان نیجریه و تحقق دموکراسی در این کشور سر می دهد اما این مداخله ها به هیچ نتیجه مثبتی نرسیده است.
 
نیجریه اولین تولید کننده نفت در قاره آفریقا و چهارمین تامین کننده بزرگ نفت آمریکا است.
 
قضیه‌ای که ذهن بسیاری از کارشناسان امور آفریقا را مشغول کرده این است که با وجود اینکه عمده منابع نفت و گاز نیجریه در جنوب این کشور در منطقه‌ای به نام دلتای نیجر واقع شده است همه عملیات‌های بوکوحرام محدود مناطق شمالی است و شرکت‌های متعدد غربی به راحتی در مناطق جنوبی در حال اکتشاف و صدور نفت به مقصد آمریکا و دیگر کشورها هستند.
 
بر اساس اسناد منتشرشده از سوی ویکی‌لیکس، سفارت آمریکا در نیجریه از گروه های شورشی این کشور حمایت مالی می کند تا نیجریه به عنوان یک رقیب راهبردی بالقوه در قاره آفریقا نباشد و در عین حال سفارت آمریکا به مقامات ارشد نیجریه در قبال عمل در راستای منافع آمریکا حق شهروندی می دهد.
 
ویکی لیکس فاش کرده که در دسامبر سال 2011، دفتر سیا در الجزایر در حدود 40 میلیون نایرا (واحد پول نیجریه) به بوکوحرام برای همکاری بلندمدت با این سازمان می‌دهد. بر اساس اسناد ویکی لیکس در ماه ژوئن 2009، سیا از  دو ماه قبل از تشدید حملات زنجیره ای تروریستی بوکوحرام باخبر بوده است
 
از سوی دیگر دولت نیجریه با وجود مشکلات عمده اقتصادی که مردمش با آن دست و پنجه نرم می کنند از زمان تشدید حملات مسلحانه بوکوحرام در سال 2011 سالانه هزینه‌های بسیاری صرف خرید ادوات نظامی و امنیتی برای مبارزه با بوکوحرام می کند و همکاری‌های نظامی بین امریکا و نیجریه از سال 2006 میلادی با رشد قابل توجهی همراه بوده است.
 
در سال 2007 میلادی آمریکا به بهانه افزایش امنیت خلیج گینه پایگاه دریایی در خلیج گینه ایجاد نمود و اکنون هم به دنبال استقرار پایگاه نظامی در این کشور است.

از سوی دیگر گودلاک جاناتان، رئیس جمهور مسیحی و غرب گرای نیجریه اعلام کرده که انتخابات ریاست جمهوری در اوایل سال 2015 میلادی برگزار می شود و در صورتی که به قانون عرفی این کشور عمل شود یک رئیس جمهور مسلمان باید برای دوره چهار ساله جدید قدرت را به دست بگیرد اما نه جاناتان و نه کشورهای غربی به قدرت رسیدن یک مسلمان در نیجریه را نمی خواهند.
 
گودلاک جاناتان، رئیس جمهور نیجریه هم اخیرا ادعا کرد که فرمانداران ایالت هایی که وابسته به حزب معارض «کنگره سوسیالیست» هستند در خشونت‌هایی که به بوکوحرام نسبت داده می شود دست دارند تا دولت را تضعیف کنند.
 
بوکوحرام دست پرورده آمریکا اکنون تهدیدی برای این کشور است
برخی کارشناسان معتقدند با وجود اینکه چند دهه قبل، زمانی که آمریکایی‌ها با روس‌ها در افغانستان می‌جنگیدند، واشنگتن بوکوحرام و دیگر گروه‌های تکفیری را خلق کرد اما در برهه کنونی بوکوحرام به تهدیدی حتی برای خود آمریکا مبدل شده و شیکائو ،سرکرده بوکوحرام سال گذشته در بیانیه ای وعده داد به خاک آمریکا نیز حمله می کند.
 
او گفت: قدرت آتشبار ما فراتر از مرزهای نیجریه است، نیجریه برای ما دیگر یک عرصهٔ بزرگ به شمار نمی رود.
 
قانونگذاران آمریکا می گویند که به شدت علاقمندند که به دختران ربوده شده نیجریه ای کمک کنند اما در خصوص ارسال نیروهای نظامی به این کشور هم رأی نیستند.
 
آن ها می گویند که به جای استقرار نظامی آمریکا در نیجریه، بیشتر خواهان اقدامات غیرمستقیم همچون تحریم، مشارکت اطلاعاتی و ارائه مساعدت به نیروهای نظامی نیجریه برای مبارزه با بوکوحرام و یافتن دختران ربوده شده هستند.
 
امکان مذاکره دولت نیجریه با بوکوحرام ضعیف است
در همین حال مبارزه ارتش نیجریه با بوکوحرام نه تنها باعث تشدید خشونت های این گروهک تروریستی شده بلکه احتمال کشیده شدن این کشور به جنگ داخلی را نیز قوی تر کرده است.
 
مذاکره دولت نیجریه با بوکوحرام هم تاکنون امکان پذیر نبوده و  برگزاری آن در آینده هم بعید است.
 
دولت آبوجا رویکرد مشخصی برای مذاکره با بوکوحرام ندارد و این گروه نیز گفته که به صداقت دولت اعتماد ندارد.
 
گروهی موسوم به «اتحاد متحد در نیجریه» هم اخیرا طی بیانیه‌ای اعلام کرد که آنانی که پیشنهاد مذاکره با بوکوحرام را مطرح می کنند دشمنان این کشور هستند.
 
این گروه به جاناتان توصیه کرد که با توجه به اینکه با کمک های بین المللی حملات بوکوحرام رو به پایان است وی نیز در برخورد با این گروه آشفته عمل نکند.
 
گروه اتحاد متحد بزرگان منطقه شمالی را مسئول ربوده شدن دختران مدرسه چیبوک معرفی کرده و گفته بزرگان شمالی شرایط ربوده شدن این دختران را فراهم کردند تا تصویر ناامنی از کشور در ذهن همگان بسازند.
 
جاناتان هم طی یک سخنرانی در اجلاس هفته گذشته رهبران آفریقایی و آمریکایی در واشنگتن خواهان به کار گرفته شدن اقدامات جهانی موثرتر و بکارگیری تمامی پروتکل های موجود بین المللی علیه تروریسم و افراط گرایی شد.
 
رئیس جمهور نیجریه همچنین اعمال تحریم‌های بین المللی شدیدتر علیه گروه تروریستی بوکوحرام و دیگر گروه های تروریستی و کشورها سازمان های حامی آن ها را خواستار شد.