مقدمه

 

كشور گامبيا كه در محاورات بين المللي به نام جمهوري گامبيا ناميده مي شود، كشوري در غرب آفريقا و كوچكترين كشور آفريقايي است. مرزهاي آن از شمال، شرق و جنوب به كشور سنگال محدود مي شود. اين كشور ساحل كوچكي در غرب با اقيانوس اطلس دارد.

مرزهاي آن به طور تقريباً كامل با رودخانه گامبيا ارتباط داشته و اين رودخانه در سرتاسر كشور جريان و به اقيانوس اطلس مي ريزد. مساحت اين كشور حدود 11 هزار كيلومتر مربع است و جمعيت آن در حدود دو ميليون نفر مي باشد. شهر بانجول پايتخت اين كشور و شهر سريكوندا بزرگترين شهر اين كشور است.

 

پرچم كشور گامبيا

 

تاريخچه اين كشور نيز همانند بسياري از كشور هاي غرب آفريقا با برده داري همسو بوده است. اين موضوع سبب گرديده بود تا رودخانه گامبيا به يك منطقه مستعمره در ابتدا توسط پرتقالي ها و سپس توسط انگليسي ها تبديل گردد.

 در تاريخ 18 فوريه سال 1965 ميلادي اين كشور از انگلستان استقلال سياسي پيدا كرد. از آن زمان به بعد، گامبيا اوضاي سياسي آرامي داشت تا در سال 1994 ميلادي كه حكومت اين كشور با يك كودتاي نظامي تغيير نمود.

اقتصاد اين كشور بيشتر بر پايه كشاورزي استوار بوده و توريسم و ماهيگيري ديگر شاخه هاي اقتصاد در اين كشور را تشكيل مي دهند. در حدود يك سوم جمعيت اين كشور در فقر به سر برده و با در آمدي در حدود يك دلار در روز گذران رندگي مي نمايند.

مطالبي كه در بالا شرح داده شد به صورت كلي نگاهي به اين كشور آفريقايي داشت، در ادامه سعي شده تا نگاهي جزئي تر به اوضاع سياسي، اقتصادي، اجتماعي و ديگر مسائل اين كشور بياندازيم.

 

مختصات جغرافيايي و آب و هوا

 

گامبيا كوچكترين كشور قاره آفريقا و مساحت آن در حدود 11 هزار كيلومتر مربع مي باشد. در حدود 1300 كيلومتر مربع از مساحت اين كشور با آب پوشيده شده است. اين كشور به نوعي تحت محاصره كشور سنگال بوده و  در حدود 740 كيلومتر از مرز اين كشور با سنگال مي باشد و از غرب با اقيانوس اطلس در حدود 80 كيلومتر خط ساحلي دارد.

     

 

 

مرز هاي اين كشور در سال 1889 ميلادي طي توافق مابين فرانسه و انگلستان تعيين گرديد. در اين مذاكرات بين اين دو كشور در پاريس، فرانسه در ابتدا موافقت نمود تا كنترل 320 كيلومتر از رودخانه گامبيا را به انگلستان بسپارد و سپس مرزهاي آن تعيين گرديد.

 

اين كشور به پنج منطقه و يك شهر تقسيم بندي شده است. اين پنج منطقه شامل ساحل پايين رودخانه، ساحل مركزي، ساحل شمالي، ساحل بالايي رودخانه، منطقه غربي و شهر بانجول به عنوان پايتخت مي باشد.

آب و هواي اين كشور در بيشتر اوقات گرم بوده و در فاصله ماه هاي جون تا نوامبر فصل گرم و باراني در اين كشور وجود دارد. از نوامبر تا ماه مي درجه حرارت هوا كاهش و فصل خشكي در اين كشور حاكم مي شود. آب و هواي گامبيا با سنگال يكي مي باشد.

 

شهر سريكوندا

 

اين شهر بزرگترين شهر گامبيا بوده و  در جنوب غرب شهر بانجول واقع گرديده است. جمعيت آن مطابق آخرين آمارها  در حدود چهارصد هزار نفر مي باشد. اين شهر از لحاظ بازارهاي موجود در آن بسيار معروف است.

 

 

شهر سريكوندا

 

شهر بانجول

 

اين شهر پايتخت كشور گامبيا مي باشد كه در محل ورود رودخانه گامبيا به اقيانوس اطلس واقع گرديده است. در سال 1816 ميلادي توسط انگليسي ها اين شهر ايجاد گرديد. اين شهر در ابتدا Bathurst نام داشت و در سال 1973 ميلادي به نام بانجول تغيير نام داد. در سال 1994 ميلادي پس از كودتا در اين كشور و روي كار آمدن جامه، طاق قوسي شكلي به نام Arch 22 در ورودي شهر ساخته شد. اين قوس ورودي 35 متر ارتفاع دارد .

 

Arch 22 به عنوان يادمان كودتاي سال 1994 ميلادي

 

اين شهر محل اصلي فعاليت هاي اقتصادي و حكومتي گامبيا مي باشد. بانك مركزي گامبيا نيز در اين شهر واقع گرديده است. آب و هواي بانجول در تمامي اوقات سال گرم مي باشد.

  

تاريخ كشور گامبيا تا قبل از استقلال

 

در قرن نه و ده ميلادي تجار عرب به كشور گامبيا رفت و آمد و در طي قرن ده ميلادي بازرگانان و علماي اسلامي ارتباطاتي را با كشور هاي غرب آفريقا برقرار نمودند. بازرگانان مسلمان مسير تجارتي را در منطقه صحراي آفريقا ايجاد نموده و طلا و عاج در اين مسير خريد و فروش مي شد.

در قرن 11 و 12 ميلادي برخي حاكمان مستقر در اين منطقه مانند "تكرور" به دين اسلام گرويدند.

در ابتداي قرن چهاردهم ميلادي مكاني كه ما امروزه آن را گامبيا مي ناميم بخشي از امپراتوري مالي بود. در ميانه قرن پانزدهم ميلادي پرتقالي ها به اين منطقه وارد شده و شروع به فعاليت در اين منطقه نمودند. در سال 1558 ميلادي توافقنامه اي تجاري مابين پرتقال و انگليس در مورد رودخانه گامبيا منعقد شد.

 

 

نقشه اي از گامبيا در قرن پانزدهم ميلادي

 

در اواخر قرن هفدهم ميلادي و در سرتاسر قرن هجدهم ميلادي منطقه سنگال و رودخانه گامبيا به ميدان تنازع فرانسه و انگلستان جهت در اختيار گرفتن اين منطقه از لحاظ سياسي و اقتصادي تبديل گرديده بود. در سال 1783 ميلادي قراردادي مابين انگليس و فرانسه منعقد گرديد و در آن فرانسه حاكميت منطقه رودخانه گامبيا را به انگليس واگذار نمود. اما فرانسه كنترل بخش كوچكي را در شمال اين رودخانه بر عهده گرفت كه در نهايت در سال 1857 ميلادي اين منطقه را نيز به انگلستان واگذار نمود.

مطابق برخي امارها، مابين سه قرن شانزده، هفده و هجده ميلادي در حدود سه ميليون برده از اين منطقه به كشور هاي اروپايي منتقل گرديد. تاجران برده، ابتدا بردگان را به اروپا جهت كار به عنوان پيشخدمت مي فرستادند؛ تا اينكه بازار كارگران در قرن هجده ميلادي در آمريكاي شمالي گسترش پيدا نمود. در سال 1807 ميلادي انگلستان تجارت برده را در سرتاسر امپراتوري انگلستان ممنوع نمود. همچنين سعي نمود تا تجارت برده در گامبيا را نيز خاتمه دهد. انگلستان يك پايگاه نظامي را در مكاني كه امروزه شهر بانجول نام دارد در سال 1816 ميلادي ايجاد نمود. در سال هاي بعد بانجول تحت حكومت قضايي و نظامي انگلستان بود. اين سيستم قضايي از سيرالئون كه آن نيز مستعمره انگلستان بود هدايت مي شد. در سال 1888 ميلادي گامبيا خود يك مستعمره مجزا گرديد.

در سال 1889 ميلادي در طي توافق با فرانسه مرزهاي كنوني اين كشور ايجاد گرديد. گامبيا تحت حكومت انگلستان و مستعمره اين كشور و گامبياي انگليس نام گرفت. در سال 1901 ميلادي گامبيا يك انجمن مشورتي قانون گذاري ايجاد نمود كه در سال 1906 ميلادي حكم به ممنوعيت تجارت برده داد.

در طي جنگ جهاني دوم شهر بانجول به مكان توقف هواپيما هاي آمريكايي اختصاص داده شده بود. رئيس جمهور وقت امريكا روزولت يك شب در بانجول توقف نمود زيرا مي خواست در كنفرانس كازابلانكا در سال 1943 ميلادي شركت نمايد. اين اولين باري بود كه رئيس جمهورآمريكا وارد قاره آفريقا مي شد.

بعد از جنگ جهاني دوم در خواست جهت تغيير قانون اساسي در اين كشور شدت گرفت. در طي سال هاي بعد انگلستان به تدريج اختيارات خود را در اين كشور واگذار نموده و گامبيا در 18 فوريه سال 1965 ميلادي از انگلستان استقلال پيدا كرد.

 

وضعيت سياسي گامبيا پس از استقلال

 

پس از استقلال از انگلستان اندكي بعد رفراندومي در اين كشور برگزار و پيشنهاد شد تا در اين كشور رئيس جمهور انتخاب و كنترل كشور را در دست بگيرد. رفراندوم به دليل نرسيدن به حداكثر دو سوم آراء شكست خورد.

در 24 آوريل سال 1970 ميلادي دومين رفراندوم در اين كشور برگزار و بعد از آن "داودا جاوارا" به عنوان رئيس جمهور اين كشور تعيين و پنج بار مجدداً به اين سمت انتخاب شد. قانون اساسي اين كشور تا سال 1994 اين كشور را به سه قوه اجرايي، مقننه و قضايي تقسيم كرده بود.

اوضاع سياسي اين كشور نسبتاً آرام بود تا در سال 1981 ميلادي تلاش براي كودتا در اين كشور انجام گرفت. كودتا توسط "سامبا سان يانگ" برنامه ريزي شده بود. او در انتخابات پارلماني ناكام مانده و تلاش براي ايجاد اغتشاش نمود. بعد از يك هفته درگيري كه به كشته شدن صدها نفر انجاميد "جاوارا" كه از شروع حملات در لندن به سر مي برد از سنگال در خواست نمود تا به گامبيا كمك نمايد.

سربازان ارتش سنگال نيز شورشيان را سركوب نمودند. پس از اين وقايع سنگال و گامبيا پيمان همكاري در سال 1982 ميلادي منعقد نمودند. هدف از اين پيمان اين بود تا ارتش اين دو كشور را يكي نموده و همچنين اقتصاد و واحد پول اين دو كشور را نيز با يكديگر يكي نمايد. گامبيا در سال 1989 ميلادي از اين پيمان كنار كشيد.

در سال 1994 ميلادي گروهي موسوم به AFPRC حكومت جاوارا را از قدرت خلع و فعاليت هاي سياسي در اين كشور را ممنوع اعلام نمودند. ستوان "يحيي جامه" رئيس اين گروه به عنوان رئيس جمهور انتخاب گرديد. اين گروه اعلام نمود كه در پي آن است تا حكومت دموكراتيك را در اين كشور ايجاد نمايد. بعد از كودتا در اين كشور قانون اساسي معلق و كميسيوني براي بازنگري در قانون اساسي در اين كشور تاسيس گرديد. اين كميسون قانون اساسي اين كشور را تدوين و در رفراندوم در سال 1996 ميلادي مورد تائيد قرار گرفت.  كميسيون انتخاباتي موسوم به PIEC در سال 1996 در اين كشور ايجاد تا مقدمات برگزاري انتخابات را در اين كشور فراهم آورد.اين انتخابات در سال 1996 ميلادي برگزار و جامه رئيس جمهور گرديد.

در سال 1997 ميلادي اين كميسيون به كميسون انتخاباتي مستقل به نامIEC  تغيير نام داده و مسوول نام نويسي از كانديداها، راي دهنگان و برگزاري انتخابات و رفراندوم ها در اين كشور گرديد.

در اواخر سال 2001 ميلادي گامبيا قوانين مربوط به انتخابات رياست جمهوري و انتخابات پارلماني را تكميل و در تاريخ 21 دسامبر سال 2001 ميلادي يحيي جامه مجدداً به عنوان رئيس جمهور اين كشور مراسم تحليف را به جا آورد.حزب سياسي جامه به نام APRC مي باشد. اين حزب در سال 1994 توسط افسران نظامي گامبيا ايجاد گرديد كه كودتاي نظامي را انجام داده و جاوارا را از حكومت خلع نمودند.

در سال 1996 ميلادي تغيير ماهيت داده و به عنوان حامي جامه در انتخابات سال 1996 ميلادي رسماً اعلان وجود نمودند. در انتخابات سال 2001 ميلادي جامه 52% آراء را كسب نمود.

در انتخابات مجلس در سال 2002 ميلادي اين حزب 45 صندلي از 48 صندلي را تصاحب نمود. اين انتخابات با تحريم حزب ساسي مخالف اين كشور به نام حزب دموكراتيك متحد موسوم به UDP برگزار گرديد.

در انتخابات سال 2006 ميلادي در تاريخ 22 سپتامبر جامه مجدداً به عنوان رئيس جمهور براي سومين بار و به مدت پنج سال رئيس جمهور گامبيا گرديد. او در اين انتخابات 67% آراء را كسب نمود. در انتخابات سال 2006 ميلادي 670 هزار نفر براي شركت در انتخابات نام نويسي كرده بودند كه 59 % اين افراد در انتخابات شركت كردند.  

پوستر انتخاباتي جامه در سال 1996 ميلادي

 

در انتخابات پارلماني نيز كه در سال 2007 ميلادي برگزار گرديد حزب جامه 42 صندلي مجلس را مجدداً تصاحب نمود. اين انتخابات در تاريخ 25 ژانويه برگزار گرديد.

مجلس ملي، قوه قانون گذار در گامبيا مي باشد. اعضاي اين مجلس براي مدت پنج سال انتخاب مي شوند. تعداد كرسي هاي مجلس 53 عدد مي باشد. كه 48 نفر با راي مردم انتخاب شده و 5 نفر توسط رئيس جمهور تعيين مي گردند.

 

وضعيت اقتصادي

 

اقتصاد اين كشور تا حد زيادي وابسته به كشاورزي بوده و محصول بادام زميني از محصولات عمده صادراتي اين كشور مي باشد. كشاورزي در حدود 30% از توليد ناخالص داخلي اين كشور را به خود اختصاص داده و 70% نيروي كار اين كشور در اين حوزه مشغول به فعاليت مي باشند.

صنايع اين كشور در حدود 8% و خدمات در حدود 62% توليد ناخالص داخلي اين كشور را به خود اختصاص داده اند. از كشور هايي كه محصولات گامبيا به آنها صادر مي شود مي توان به انگلستان، امريكا، ژاپن و سنگال اشاره نمود.

در سال 2007 ميلادي سنگال بزرگترين شريك تجاري گامبيا در قاره آفريقا بوده است. همچنين گينه بيسائو و غنا نيز ارتباط نزديك تجاري با اين كشور دارند.

در زمينه واردات، گامبيا محصولات خود را بيشتر از كشور هاي دانمارك، امريكا و چين تامين مي نمايد. همچنين كشور هاي انگلستان، آلمان، ساحل عاج و هلند نيز محصولات خود را به گامبيا صادر مي نمايند. حجم مبادلات تجاري اين كشور در حدود 330 ميليون دلار مي باشد. مطابق امار در سال 2009 ميلادي تعداد 12 بانك در گامبيا مشغول به فعاليت بوده و يكي از اين بانك ها، بانك اسلامي مي باشد. در سال 2005 ميلادي بانك هاي سوئيسي چهار شعبه در اين كشور افتتاح نمودند.

روزهاي تعطيل در اين كشور 18 فوريه روز استقلال، 24 آوريل روز جمهوري و روز 15 آگوست روز مريم مقدس است.

 

وضعيت مذهبي و قومي

 

بند 25 از قانون اساسي كشور از حقوق شهروندان در انتخاب مذهب حمايت مي نمايد. همچنين در اين كشور دين رسمي وجود ندارد.

اسلام دين غالب اكثريت افراد اين كشور در حدود 90% جمعيت اين كشور مي باشد. اكثريت مسلمانان اين كشور اهل تسنن و پيرو مذهب مالكي مي باشند. در اعياد فطر و قربان اكثريت فعاليت هاي تجاري در اين كشور تعطيل مي باشند.

مسيحيان در حدود 8% جمعيت اين كشور را به خود اختصاص مي دهند. بيشتر اين افراد در غرب و جنوب كشور گامبيا اقامت دارند. بيشتر اين افراد كاتوليك مي باشند. در اين كشور پيروان فرقه بهايي نيز وجود دارند. 2% باقيمانده مردم نيز عقايد قومي و قبيله اي خود را دارند.

تعداد زيادي از گروه هاي قومي در اين كشور زندگي مي كنند. قوم ماندينكا بزرگترين گروه قومي در اين كشور بوده و از فولان، وولوف و جولا نيز مي توان نام برد. در حدود 63% مردم گامبيا در روستاها زندگي مي نمايند. مهاجرت اين افراد مخصوصاً جوانها به شهرها در جهت جستجوي كار و تحصيل آنها را بيشتر با مظاهر دنياي غرب آشنا كرده است.

 مسجد شاه فهد در شهر بانجول

 

وضعيت فرهنگي

 

موسيقي و رقص هاي محلي در اين كشور بسيار حائز اهميت مي باشند. وضعيت رسانه ها نيز در اين كشور با نظارت دولت مي باشد.

در سال 2002 ميلادي قانوني در اين كشور تصويب گرديد و طبق اين قانون كميسيوني در اين كشور تشكيل و قدرت اين را دارد تا روزنامه نگاران را به زندان بفرستد.

در سال 2004 ميلادي نيز قانون ديگري تصويب و در آن اهانت و افتراء روزنامه ها را مصداق تعطيلي روزنامه ها مي دانست. جامه متهم به محدوديت جهت فعاليت مطبوعات در كشور گامبيا مي باشد.

در ماه جون سال 2005 ميلادي جامه در مصاحبه تلويزيوني اعلام نمود كه اجازه بيشتري جهت فعاليت به رسانه هاي اين كشور خواهد داد. سازمان روزنامه نگاران بدون مرز جامه را متهم به خشونت و دستگيري هاي بدون دليل روزنامه نگاران در گامبيا مي نمايند.

 

سياست خارجي

 

در دوران حكومت جاوارا گامبيا ارتباط نزديكي با كشور هاي انگلستان، سنگال و بيشتر كشور هاي افريقايي داشت. كودتاي سال 1994 سبب گرديد تا ارتباط اين كشور با غرب دچار چالش گردد، مخصوصاً با ايالات متحده.

در سال 1995 ميلادي جامه ارتباطات ديپلماتيك با چند كشور از قبيل ليبي، تايوان و كوبا برقرار نمود. گامبيا در غرب آفريقا و در بين كشور هاي اسلامي شروع به فعاليت زيادي نموده است. از جمله به عنوان يكي از اعضاي اتحاديه اقتصادي غرب آفريقا نقش فعالي در حل بحران در ليبريا و سيرالئون داشته و سربازان اين كشور در اين ميان حضور داشته اند.

همچنين در حل بحران هاي منطقه اي در گينه بيسائو و بحران كازامانس در سنگال نيز نقش داشته است. از جمله سفر هاي خارجي جامه سفر به ايالات متحده  در سال 2004 ميلادي، سفر به ايران در سال 2006 ميلادي به مدت سه روز و دسامبر سال 2007  ميلادي سفر به تايوان مي توان اشاره كرد.

جامه در سال 2008 ميلادي جايزه اي را از پارلمان بين المللي امنيت و صلح مستقر در پالرمو ايتاليا دريافت نمود. گامبيا روابط ديپلماتيك با اسراييل نداشته و دفاتر نمايندگي در كشور هاي يكديگر ندارند.

 

وضعيت نظامي

 

ارتش اين كشور در حدود دو هزار نفر پرسنل دارد. ارتش اين كشور از  بخش هاي نيروي زميني، گارد ملي و نيروي دريايي تشكيل شده است. تمامي اين نيروها تحت فرماندهي وزارت دفاع اين كشور قرار داشته و  فرمانده كل نيرو هاي مسلح رئيس جمهور مي باشد.

نيروي پليس اين كشور نيز تحت نظارت وزارت كشور فعاليت مي كند. قبل از كودتاي سال 1994 ميلادي ارتش اين كشور از كشور هاي آمريكا، انگليس، چين، نيجريه و تركيه كمك هاي نظامي و آموزشي دريافت مي نمود. بعد از كودتا بسياري از اين كمك ها قطع و هم اكنون ارتش اين كشور از تركيه و ليبي كمك دريافت مي نمايد. ارتش اين كشور در سال هاي اخير جزو ارتش غرب آفريقا در حل بحران هاي منطقه اي و بين المللي شركت داشته كه كمك بسياري در بالا بردن مهارتهاي نظامي نموده است.

 

منابع و مآخذ :

 

http://www.un.org

http://www.imf.org

http://observer.gm

http://books.google.com

http://www.mg.co.za

https://www.cia.gov

http://www.state.gov

http://www.nytimes.com

http://en.afrik.com

http://www.myzongo.com

http://www.afrol.com

http://www.britannica.com

 

88/8/12 - 10768