مقدمه

 

نوع حكومت در اتيوپي جمهوري فدرال پارلماني است كه در آن نخست وزير رييس دولت است. نخست وزير را پارلمان از حزب پيروز در انتخابات برمي گزيند. رئيس جمهور در كشور اتيوپي يك مقام سمبليك و تشريفاتي است كه قدرت كمي دارد. بيشتر قدرت در دست نخست وزير است.

روز يك شنبه 02/03/89 در اين كشور انتخابات پارلماني سراسري برگزار شد. اين انتخابات چهارمين انتخابات پارلماني ملي از زمان براندازي حكومت كمونيستي منگيستو هايله ماريام كه 17 سال ديكتاتوري ظالمانه اش را بر اين كشور حاكم كرده بود، است.

43000 حوزه رأي گيري براي اخذ رأي در سراسر كشور آماده شده است. پيش بيني شده است كه 32 ميليون نفر (2 ميليون نفر بيش از تخمين هاي اوليه) در اين انتخابات شركت كنند. قرار است نتايج اوليه انتخابات دو روز پس از اتمام رأي گيري اعلام شده و نتيجه نهايي نيز تا 31 خرداد اعلام شود.

حزب حاكم "جبهه دمكرتيك انقلابي خلق اتيوپي" با 501 كانديدا بيشترين تعداد كانديداها را دارد. "انجمن اتحاد دمكراتيك فدرال اتيوپي" (MEDREK)، ائتلافي از احزاب سياسي و گروه هاي قومي مخالف دولت كه با محوريت كنار زدن حزب حاكم گرد هم جمع شده اند، با 421 كانديدا، حزب اتحاد كل اتيوپي با 319 و حزب دمكراتيك با 230 كانديدا در رده هاي بعدي قرار دارند.

 

 

زناوي

 

ملس زناوي در سال 1955 در شهر آدوا به دنيا آمد. وي از 19 سال پيش، زماني كه تحصيلش در رشته پزشكي دانشگاه آديس آبابا را رها كرد و براي سرنگون كردن حكومت كمونيست منگيستو هايله ماريام به جبهه رهايي بخش خلق تيگراي (TPFL) پيوست و توانست به كمك همرزمانش اين ديكتاتور را سرنگون كند رهبري امور كشوررا در اختيار دارد. اين رهبر 55 ساله كه نزديك به دو دهه است رياست يكي از پيچيده ترين كشورهاي آفريقايي را بر عهده دارد در انتخابات كنوني نيز شانس اول پيروزي است.

شهرت وي در داخل كشور و در ميان كشورهاي ديگر زياد است، چرا كه وي سخنگوي ركن تغييرات آب و هواي اتحاديه آفريقا و عضو كميسيون آفريقايي انگلستان در زمان توني بلر (نخست وزير سابق انگلستان) بوده است.

 

 

وضعيت سياسي و اقتصادي اتيوپي

 

گروهي دوره زناوي را دوره حاكم شدن ثبات و امنيت و توسعه اقتصادي بعد از سال ها ديكتاتوري وحشيانه مي دانند. اما مخالفان مي گويند مشكل اصلي وي عدم تحمل مخالفان و عدم توجه به آزادي هاي عمومي و سركوب سياسي است.

در بعد اقتصادي، زناوي توانست از اتكاي بودجه دولتش به كمك هاي خارجي كم كند، اما هنوز هم 30 درصد از بودجه اين كشور از كمك هاي خارجي تأمين مي شود. دولت وي در ساليان اخير سرمايه گذاري هاي مناسبي در فراهم آوردن جاده، آب و انرژي و آموزش نموده است تا جايي كه اتيوپي به يكي از كشورهاي آفريقايي بدل شده است كه بيشترين سرعت رشد اقتصادي را داشته اند.

بر طبق گزارش صندوق بين المللي پول اقتصاد اتيوپي در سال گذشته رشدي 9.9 درصدي را تجربه كرده و انتظار مي رود در سال جاري نيز رشدي 7 درصدي را پشت سر بگذارد.

بيشترين رشد اين كشور در بخش هاي كشاورزي (قهوه و گندم) بوده است. در سال هاي اخير سرمايه گذاري خارجي نيز از سوي كشورهايي مانند چين، هند و تركيه با اجاره زمين هاي كشاورزي و مشاركت در پروژه هاي نفت و گاز به سوي اين كشور سرازير شده است.

 

 

در بعدسياسي نيز، از چند شورش كوچك كه بگذريم، اتيوپي در منطقه پرتلاطم و پرتنش شاخ آفريقا، كشوري باثبات و به نسبت آرام است. اين كشور يكي از اصلي ترين متحدان ايالات متحده امريكا در منطقه و ملس زناوي فردي قابل اعتماد و اطمينان براي غرب براي مهار دو كشور مسلمان نشين سومالي و اريتره است و به پاس همين خوش خدمتي ها از كمك هاي بين المللي زيادي نيز بهره مند است.

در سال 2006 اتيوپي، با حمايت ايالات متحده امريكا، براي دفاع از حكومت انتقالي غربگراي سومالي ارتش خود را براي سركوبي شورشيان اسلام گرا به اين كشور اعزام كرد. اين نيروها به سرعت به پايتخت رسيدند و شورشيان را به سمت جنوب سومالي راندند. اين اقدام اتيوپي با اعتراضاتي از سوي جهان اسلام مواجه شد.

در روزهاي اخير نيز نظاميان اتيوپيايي با عبور از مرزهاي سومالي به مناطقي از اين كشور وارد شده و درگيري هايي نيز به وجود آوردند كه در نتيجه آن تعدادي از غيرنظاميان و چند تن از نيروهاي اتيوپيايي كشته شدند.

اسراییل نيز به دليل اهميت استراتژیك اتیوپی براي جلوگيري از تبديل شدن دریای سرخ به یك دریاي عربی و وجود یهودیان فالاشي در اتیوپي از دیرباز روابط نزدیكی با اتیوپی داشته است و اتيوپي متحد استراتژيك اسراييل در منطقه به شمار مي رود.

 

انتخابات سال 2005

 

در انتخابات پارلماني قبلي كه در سال 2005 برگزار شده بود، حدود 20 ميليون نفر شركت كرده بودند.نتايج اوليه شگفت انگيز بود. چرا كه احزاب مخالف – كه در انتخابات قبل آن تنها 12 كرسي كسب كرده بودند - توانسته بودند 180 كرسي را تصاحب كرده و در پايتخت نيز تقريباً تمام كرسي ها را از آن خود كنند.

اما در عصر روز انتخابات، نخست وزير زناوي اعلام كرد علي رغم اينكه ائتلاف وي آراء پايتخت را از دست داده است اما در چهار منطقه اصلي ديگر پيروز شده، توانسته است در كل كشور 317 كرسي را از آن خود كرده و برنده انتخابات شود.

اينگونه بود كه مخالفان كه از پيرزوي اوليه خود خرسند شده بودند با ناراحتي از پذيرش نتيجه انتخابات سر باز زدند و طرفداران خود را به اعتراض دعوت كردند. دولت تا يك ماه هر گونه تظاهرات و تجمعي را ممنوع اعلام كرد.

يك ماه پس از انتخابات بود كه نيروهاي امنيتي دولت به سوي تظاهرات كنندگان مدعي تقلب در انتخابات تيراندازي كردند. آمارها نشان مي دهد كه در درگيري هاي آن سال  193 نفر از مردم و 7 نفر از نيروهاي پليس كشته و حدود 700 نفر نيز زخمي شدند. هزاران نفر، از جمله رهبران مخالفان دولت نيز دستگير شده به زندان افتادند.

سه ماه طول كشيد كه نتيجه نهايي انتخابات اعلام شد. پس از اعلام نهايي نتايج نزديك به 300 اعتراض رسمي نسبت به تقلب و تخلف در انتخابات دريافت شد كه تنها 31 مورد آن مورد تأييد قرار گرفته و نتيجه آن ابطال و رأي گيري مجدد انجام شد. در اين رأي گيري مجدد ديگر گروه هاي مخالف شركت نكردند و حزب حاكم تمام اين كرسي ها را نيز از آن خود كرد.

بنابراين نتيجه انتخابات به اين صورت شد كه حزب حاكم با كسب 327 كرسي حدود 60 درصد آراء را از آن خود كرد و احزاب مخالف تنها موفق به كسب 174 كرسي معادل 32 درصد آراء شدند.

مقامات برجسته دولتي مي گويند كه در انتخابات امسال، زمينه هاي لازم براي برگزاري انتخاباتي آرام و بدون درگيري را آماده كرده اند و ديگر شاهد حوادثي به مانند آنچه در سال 2005 اتفاق افتاد نخواهيم بود. به گقته اين مقامات برخي از كارهايي كه انجام شده است عبارتند از:

• تهيه آيين نامه اخلاق حرفه اي كه بسياري از احزاب آن را امضاء كرده اند.
• اختصاص 570 ساعت برنامه راديو و تلويزيون به احزاب براي تبليغ برنامه هاي خود.
• اختصاص يارانه هايي به احزاب براي تبليغاتي آسان تر و بهتر..
• دادن آموزش هاي لازم به نيروهاي امنيتي و تجهيزشان به سلاح هاي غير كشنده

وزير اطلاع رساني اتيوپي نيز با رد ادعاهاي مخالفان، درباره انتخابات پيش رو گفت كه به دليل كارهاي اساسي دولت در حوزه هاي توسعه اجتماعي و سياسي، مردم اتيوپي مي دانند كه آينده كشورشان در دستان اين دولت قرار دارد لذا ما هيچ ترسي از برگزاري انتخابات آزادنه و دموكراتيك نداريم.

 

ناظران انتخابات

 

ناظران اتحاديه اروپا و اتحاديه آفريقا تنها ناظران خارجي اين انتخابات هستند. مركز كارتر كه بر انتخابات سال 2005 نظارت كرده بود اين بار از سوي دولت اتيوپي دعوت نشد. اتحاديه اروپا 170 ناظر خود را براي نظارت بر اين انتخابات فرستاده است كه نشان از ميزان اهميت اين انتخابات براي اين اتحاديه دارد. در انتخابات سال 2005 نيز ناظران اين اتحاديه بر روند كار نظارت داشتند و هنگامي كه احزاب مخالف اعلام پيروزي كردند پيروزي آنها را تأييد كردند اما دولت آنها را به تباني با مخالفان متهم كرده و اين ادعا را نپذيرفت.

 

 

اوضاع سياسي و امنيتي قبل از برگزاري انتخابات

 

پايتخت اتيوپي در روزهاي نزديك به انتخابات تاحدودي آرام و بدون تنش است، اما در دو منطقه اورومو و تيگراي وقايعي در جريان است. هر دو گروه حاكم و مخالفان ادعا مي كنند كه در چهار هفته گذشته قرباني قتل هاي سياسي شده اند و نيروهاي امنيتي گشت زني هاي خود را در اورومو شدت بخشيده اند.

سه هفته قبل از انتخابات يكي از كانديداهاي احزاب مخالف در منطقه تيگراي به قتل رسيد و منزل كانديداي ديگر نيز با نارنجك مورد حمله قرار گرفت. مخالفان اين اقدامات را به دولت نسبت داده و اعلام كردند كه دولت  در پي ترساندن آنان است.

در مقابل دولت نيز كشته شدن يكي از افسران پليس در هفته قبل از انتخابات را به رهبر مخالفان بخش اورومو ميريرا گودينا نسبت داد. وي اين اتهام را رد كرد و گفت دولت كه مي ترسد رأي مردم اين منطقه را از دست دهد به دنبال متهم كردن و از صحنه خارج كردن وي است.

شورشيان اوگادن 5 روز قبل از انتخابات به يك پادگان نظاميان حمله كرده، ادعا نمودند كه اين پايگاه را به تصرف خود در آورده اند دولت ضمن تأييد اين حمله گفته است كه نيروهاي ارتشي در پاسخ به اين حمله به شورشيان حمله كرده و همه آنها را كشتند.  جبهه ملي آزاديبخش اوگادن در سال 1984 با هدف استقلال منطقه اوگادن (منطقه اي در شرق اين كشور و هم مرز با سومالي) از اتيوپي تاسيس شد. اعضاي اين جبهه ادعا دارند كه دولت اتيوپي عليه ساكنان اين منطقه كه اقليتي از سوماليايي‌ها هستند، تبعيض قائل مي‌شود.

سه روز قبل از برگزاري انتخابات نيز انفجار در يك اتوبوس حامل 25 مسافر در نزديكي مرز اريتره به زخمي شدن 13 نفر منجر شد.

در سپتامبر سال گذشته يكي از قديمي ترين روزنامه هاي مستقل كشور بعد از اينكه مدير مسؤول آن از ترس دستگير شدن از كشور فرار كرد بسته شد.

در هفته هاي اخير ديپلمات هاي خارجي تا پايان رأي گيري از خارج شدن از پايتخت مگر با اجازه نامه از سوي دولت منع شده اند. در مجموع اوضاع امنيتي براي برگزاري انتخاباتي آرام و كم تنش تاحدودي آماده است وا اين ميزان از حادثه ها از اهميت چنداني برخوردار نيستند.

 

گروه هاي مخالف دولت

 

1) ميدرك

 

در حدود 60 حزب مخالف در اتيوپي وجود دارد كه هشت عدد از بزرگ ترين آنها براي شكست حزب حاكم ائتلافي را تشكيل داده اند كه به نام MEDREK شناخته مي شود. MEDREK بعد از حزب حاكم بيشترين تعداد كانديداها را دارا بوده و شانس پيروزيش در انتخابات نيز از ساير گروه هاي مخالف بيشتر است.

اين ائتلاف احزابي از سراسر اتيوپي را گرد هم آورده است اما مهم ترين حزب آن كنگره خلق اورومو (OPC) به رهبري ميريرا گودينا از منطقه اورومو مي باشد. 40 درصد از مردم اتيوپي از نژاد اورومو بوده . منطقه اورومو نيز منطقه اي وسيع در جنوب اتيوپي است كه حدود يك سوم از نمايندگان پارلمان از اين منطقه انتخاب مي شوند.

جمعيت اين منطقه در حدود 27 ميليون نفر ا ز80 ميليون جمعيت كل كشور است. اين منطقه همچنين بيشترين ميزان قهوه، دانه هاي روغني، كنجد و دام توليدي اين كشور را تامين مي كند. اين منطقه براي آينده اين كشور زير صحرا نقطه اي حساس و اساسي است.

ميريرا گودينا يكي از اعضاي جنبش دانشجويي بود كه به سرنگوني حكومت ديكتاتور سابق، منگيستو هايله ماريام، كمك كرد. فعاليت هاي او در دوره مبارزاتش، سبب شد دولت وقت او را به زندان بياندازد. وي پس از آزادي از زندان به مصر رفت و در آنجا در رشته علوم سياسي ادامه تحصيل داد.

گودينا در سال 1996 به كشور بازگشت. زماني كه ديگر هايله ماريام سرنگون شده و جبهه دمكراتيك انقلابي خلق اتيوپي به رهبري ملس زناوي بر سر كار بود. وي پس از بازگشت، حزب كنگره ملي اورومو (ONC) را با هدف كسب خودمختاري منطقه اورومو – پرطرفدارترين گروه نژادي اتيوپي – و تلاش براي تبديل زبان

"اوروموفا" به يكي از زبان هاي رسمي كشور در كنار زبان "امهري"، تشكيل داد. با دادن نام اين حزب به يك گروه ديگر، حزب ميريرا، در سال 2007 به كنگره خلق اورومو (OPC) تغيير نام داد. ميريرا درحال حاضر نماينده پارلمان، استاد دانشگاه و رهبر ائتلاف "انجمن اتحاد دمكراتيك فدرال اتيوپي" (MEDREK) است. وي در پاسخ به سوال خبرنگاري كه از او پرسيده بود كه آيا انتخابات آزاد و منصفانه است يا خير، به اين جمله استالين اشاره كرد كه: "مردم رأي مي دهند و ما مي شماريم"!!

 

2) آرناتيگراي

 

همان طور كه قبلاً ذكر شد جبهه آزادي بخش خلق تيگراي مجموعه اي از جوانان و دانشجويان پرشور و با انگيزه بود كه براي كسب استقلال منطقه تيگراي براي گرد هم آمده بودند. بعدها اين گروه با ساير گروه هاي فعال در منطقه ائتلاف جبهه انقلابي دمكراتيك خلق اتيوپي (EPRDF) را تشكيل داده رهبري آن را نيز برعهده گرفتند.

 مبارزات اين ائتلاف سرانجام در سال 1991 به سرنگوني حكومت ديكتاتوري هايله ماريام انجاميد و زناوي به عنوان رهبر اين جبهه به قدرت رسيد. پس از رسيدن ائتلاف دمكراتيك انقلابي به قدرت اين گروه در قالب حزب سياسي حاكم بيشترين تأثير را در تصميم سازي و عزل و نصب مقامات كشوري ايفا كرد.

تيگراي بعدها نيز در جنگ اين كشور با اريتره نيز در خط مقدم جبهه حضور داشت و علي رغم اينكه منطقه تيگراي تنها 6 درصد از جمعيت كشور را تشكيل مي داد، 30 درصد از 70000 كشته جنگ با اريتره از اين گروه بودند.

اما كم كم اختلافات در ميان اعضاي اين حزب ايجاد شد و در سال 2001 انشعابي در اين حزب روي داد كه به دنبال آن برخي از سران حزب از كار بركنار شدند. تا اينكه دو سال پيش اين افراد بركنار شده، حزب جديد "آرناتيگراي" را تشكيل داده و به عنوان يك حزب مخالف به تكروي هاي حزب حاكم اعتراض نمودند.

خانم "آريگاش آدانه" كه يكي از جنگجويان جبهه رهايي بخش خلق تيگراي و از اعضاي كميته مركزي آن بود، رهبري حزب تازه تأسيس آرناتيگراي را بر عهده دارد. آدانه، زناوي را خيلي خوب مي شناسد. آنها هردو از منطقه "آدوا" در شمال اين كشور مي باشند. ولي اكنون او يكي از مخالفان جدي زناوي و از سرسخت ترين رقبايش در اين انتخابات است.

 

3) UDJ

 

يكي از رهبران احزاب مخالف، خانم "بيرتوكان ميدكسا" است كه پس از حوادث سال 2005 دستگير شده ولي 18 ماه بعد به همراه ساير مخالفان با عفو عمومي دولت آزاد شد. وي پس از آزادي، حزب "اتحاد براي دمكراسي و عدالت" (UDJ) را تأسيس كرد و به عنوان رييس آن انتخاب شد. گفته مي شود وي در ميان مردم كشور ازجمله جوانان محبوبيت زيادي كسب كرد و همين محبوبيت روزافزون وي سبب شد دولت به بهانه اينكه آزادي وي از زندان، مشروط به عذرخواهي از ايجاد شدن حوادث سال 2005 بود كه وي از اين كار سر باز زد، مجدداً او را بازداشت كرد و علي رغم فشارها و درخواست هاي داخلي و بين المللي براي آزاد كردن وي كاماكان او را در حبس نگه داشته است.

 

منابع و مآخذ :

 

خيرگزاري بي بي سي

سايت صداي امريكا

خبرگزاري رويترز

سايت وزارت خارجه امريكا

خبرگزاري فرانسه

خبرگزاري هاي محلي

 

11645 - 89/03/03