اعتراضات خياباني

هزاران نفر در 89/4/4 پس از نماز جمعه در اعتراض به مرگ جوانی به نام «خالد سعید» که به علت ضرب و شتم نیروهای پلیس جان داده است، در خيابان هاي اطراف منزل اين جوان در اسكندريه مصر گردهم آمدند که در میان آنان محمد البرادعی نیز دیده می شد. در این تظاهرات نمایندگان گروه های مخالف به ویژه محمد البرادعی شرکت داشتند و رهبران معارضين نظام مصر برای شرکت در این تظاهرات از شهر قاهره به اسکندریه رفتند كه در اين ميان البرادعی بیشتر توجه ها را به طرف خود جلب کرد.

خالد سعيد

اعتراضات خیابانی در مصر امری غیرعادی نیست و معمولاً اعتراضاتی به بهای مواد خوراکی و سطح دستمزدها صورت می گیرد، اما ابعاد آن کوچک بوده و با ورود پلیس ضد شورش مهار می شود، ولي اعتراضات اسکندریه که پایگاه اخوان المسلمین است، نشان داد که مرگ خالد سعید مصری ها را متاثر کرده است.

پس از مرگ خالد سعيد، در فیس بوک صفحه ای مختص وي ایجاد شده که بیش از دویست هزار نفر عضو دارد. محمد البرادعی هم در فیس بوک صفحه مخصوص به خود را داشته که صدها هزار نفر عضو دارد، اما با وجود اعضای پر شمار در صفحه ی خالد سعید در فیس بوک، عده کمی از انها حاضر شدند عملاً برای تظاهرات در خیابان بیایند. حضور محمد البرادعی در یک تجمع اعتراض آمیز علیه خشونت های پلیس در شهر اسکندریه مصر، این تجمع را به عرصه ای برای حمایت از رییس سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی تبدیل کرد. حضور البرادعی در میان تظاهرات کنندگان سبب قوت گرفتن این احتمال می شود که وی می خواهد در انتخابات آتی ریاست جمهوری نامزد شود. البته خود وی اعلام کرده تنها در صورتی حاضر است در انتخابات نامزد شود که قانون اساسی تغییر کند و امکان برگزاری انتخابات سالم فراهم شود.

البرادعي پيشتر با اشاره به افزايش حالت سركوب در مصر، مجازات مسئولان حادثه قتل جوان مصري را خواستار شده بود و این حادثه را «خشونت وحشتناک علیه بشر» خوانده بود که "نبود احترام به حیات بشر" در مصر را نشان مي دهد. البرادعی با پوشيدن لباس هاي مشكي براي عرض تسليت به ملاقات خانواده خالد سعيد در اسکندریه رفت. علاوه بر البرادعی گروهی از شخصیت های سیاسی برجسته مصر نظیر ایمن نور نامزد سابق ریاست جمهوری این کشور نیز وارد اسکندریه شدند تا با خانواده سعید ملاقات کنند.

شبكه بي بي سي نيز با اشاره به اين تظاهرات، آن را متفاوت با ساير اعتراضات مصري ها دانست و گفت: دولت مصر برای روبرو شدن با محمد البرادعی مدیرکل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی تشویش دارد. اين شبكه در ادامه افزود: این تظاهرات خیلی مسالمت آمیز به پایان رسید که به نوبه خود غیر معمول است چون در مصر اغلب تظاهرات به وسیله پلیس مختل می شود.

این واقعیت که محمد البرادعی مدیر کل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی در میان تظاهر کنندگان بود احتمالاً باعث شد که تظاهر کنندگان در برابر اقدام پلیس مصون بمانند و تظاهرات مختل نشود. این مسئله نشان می دهد که دولت مصر برای برخورد با فردی در جایگاه البرادعی با دو راهی روبرو است. تظاهراتی که برگزار شد خیلی گسترده نبود شاید دو تا پنج هزار نفر در آن شرکت کرده باشند. اما اين نخستین باري بود که البرادعی به یک تظاهرات ضد دولتی در مصر ملحق می شد. البرادعی تا کنون نگفته است که ایا می خواهد برای ریاست جمهوری مصر نامزد شود یا خیر؟ قرار است انتخابات ریاست جمهوری مصر سال آینده برگزار شود و اقای حسنی مبارک هم در دوره جوانی قرار ندارد.

اجماعی که در مصر وجود دارد این است که می گوید اقای البرادعی برای نامزد شدن و قرار دادن اسم خود در فهرست نامزدها، ابتدا باید نبرد کند تا نام خود را در فهرست قرار دهد .

 

بي بي سي معتقد است كه دولت مصر درباره روبرو شدن با محمد البرادعی تشویش دارد چرا كه اگر فرضاً البرادعي درمیان تظاهر کنندگان باشد و آنگاه تظاهرکنندگان متفرق شوند و باتومی به سر محمد البرادعی بخورد این مسئله بازتاب جهانی خواهد داشت و مقامات قاهره این مسئله را خوب می دانند .

خبرنگار تلويزيون سي ان ان كه در طول برگزاري تظاهرات موفق به مصاحبه با البرادعي شده بود نيز به نقل از وي گفت: شکنجه در مصر باید به پایان برسد.به نظر من پیام روشن است و این باید اخرین باری باشد که شاهد شکنجه در مصر هستیم. شکنجه مربوط به قرون وسطی است.

آمدن البرادعی به همراه معترضان به خیابان، توجه ناظران را به خود جلب کرد. اين ناظران معتقدند كه البرادعی در تلاش است تا از یک «نخبه» به یک «مرد میدان عمل» تبدیل شود. لذا به همين دليل است كه مي بينيم وي شیوه خود را از برگزاری همایش در سالن های سرپوشیده به تظاهرات خیابانی تغییر داده است.

وزارت كشور مصر در واكنش به خبر وفات خالد سعيد در بيانيه اي اعلام كرد كه خالد در اثر مضروب شدن كشته نشده است و او در چهار مساله تحت پيگيرد نيروهاي امنيتي قرار داشت. اين بيانيه در ادامه افزود: هنگامي كه نيروهاي امنيتي تلاش نمودند تا او را دستگير كنند، وي موادمخدري را كه در دستش بود، بلعيد و دچار درد شديدي شد و به سرعت به بيمارستان انتقال داده شد اما از دنيا رفت. اين در حالي است كه شاهدان عيني روايت ديگري از نحوه كشته شدن خالد سعيد نقل مي كنند. اين شاهدان معتقدند كه نيروهاي پليس خالد را با شدت هر چه تمامتر مورد ضرب و شتم قرار دادند و دندان هايش را شكستند، سپس به اجبار مواد مخدر دردهان او فرو كردند و او را كشان كشان به سمت ماشين پليس بردند. نزديکان سعيد نيز مي گويند كه جمجمه از هم پاشيده، فک از جا درآمده، بيني شکسته سعيد و آثار ضرب و جرح موجود بر جسد او همگي از فوت وي بر اثر شکنجه حکايت دارند.

گروه های معترض همچنین به نتیجه بررسی پلیس و وزارت کشور مصر انتقاد دارند که فرد کشته شده موسوم به خالد سعید بیست و هشت ساله را یک تبهکار تحت پیگرد معرفی کرده است. این معترضان می گویند حتی اگر خالد سعید تحت پیگرد هم بود این امر مجوزی برای کشتن او را در اختیار پلیس نمی گذاشت. همه نیروهای سیاسی مخالف در مصر، این ادعای وزارت کشور و دادستانی مصر را که خالد سعید بر اثر بلعیدن تکه ای از گیاه بانگو (نوعي مواد مخدر در مصر) دچار خفگی شده و جان باخته است رد کردند. پس از كشته شدن خالد سعيد اعتراض ها عليه خشونت در مصر شدت گرفت به همين دليل براي فروكش كردن خشم مردم، دادستان كل مصر دستور به تشكيل كميته سه نفره اي متشكل از سه پزشك قانوني داد تا نبش قبر نموده و جسد سعيد را از خاك بيرون بياورند. گزارش كميته سه نفره همانگونه كه انتظار مي رفت، گزارش هاي قبلي پليس و وزارت كشور را تاييد مي كرد و علت مرگ سعيد را ناشي از خفگي در اثر بلعيدن مواد مخدر مي دانست. اين گزارش همچنين به مساله جرح و ضرب سعيد هم اشاره مي كند اما آن را عامل مرگ وي نمي داند بلكه معتقد است كه اين جراحت ها در اثر مقاومت وي نسبت به دستگيريش بوجود آمده است.

 

اسامه الغزالی حرب، رئیس حزب جبهه دموکراتیک مصر در واكنش به گزارش كميته سه نفره  گفت: متاسفانه ثابت شد که در همه نهادها در مصر، دخالتهای امنیتی وجود دارد که بسیار خطرناک است. دخالتهای امنیتی در کار دادگاه، دادستانی و پزشکی قانونی باید پایان یابد.

شبکه الجزیره در برنامه ای به نام "حلم التغییر" (رویای تغییر) به بررسی تحولات سیاسی اخیر در مصر به ویژه مسئله جانشینی حسنی مبارک رئیس جمهور این کشور پرداخت و بخش قابل توجهی از این برنامه به مصاحبه با محمد البرادعی مدیرکل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی و نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری اختصاص یافت.

البرادعی در پاسخ به این سوال که آیا واقعیت دارد که شبکه های تلویزیونی ماهواره ای مصر از مصاحبه با شما منع شده اند؟ گفت: یک یا دو بار قرار بود این شبکه ها مصاحبه ای با من انجام دهند ولی در آخرین روز به من گفته شد که مشکلات فنی مانع از اجرای مصاحبه است.

زمانی که تحقیق کردم معلوم شد که این مشکلات، فنی نبوده است. جای تاسف است در دنیایی که رسانه های متعددی وجود دارند چنین اقداماتی صورت می گیرد به ویژه آن که من از مسائل صلح آمیز صحبت می کنم و به علت سوابقم و شناختی که از من وجود دارد می توانم با هر رسانه ای صحبت کنم.

البرادعی افزود، من امیدوارم که واقعا تغییرات دموکراتیک مسالمت آمیز در مصر روی دهد. بیش از نیمی از مردم مصر زیر خط فقر زندگی می کنند و سی درصد مردم مصر بی سوادند و قانون وضع فوق العاده همچنان اجرا می شود و هفت تا هشت میلیون شهروند مصری مقیم خارج از کشور حق شرکت در انتخابات را ندارند و نظارت قضایی و بین المللی بر انتخابات وجود ندارد. دولت مصر به جای به بحث گذاشتن این مسائل، اقدام به حملات تبلیغاتی دروغین علیه من کرده است.

این نشان دهنده ورشکستگی سیاسی است که می گویند من منافع ایران را دنبال می کنم و در همان حال می گویند من برای آمریکا کار می کنم. طبقه روشنفکر و نخبه باید سکوت خود را بشکند و از منافع تنگ نظرانه خود بگذرد و بداند اگر اوضاع به این شکل پیش برود، منافع مادی و غیرمادی که کسب کرده است ادامه نخواهد یافت.

من اطمینان دارم که این وضع قابل دوام نخواهد بود. البرادعی در پاسخ به این سئوال که آیا شما حاضر به گفتگو با نظام مصر هستید؟ گفت: من همه زندگی ام را به گفتگو گذرانده ام و آماده گفتگو هستم، البته من درباره اصولم گفتگو نمی کنم بلکه درباره شیوه ها گفتگو می کنم. اگر نظام مصر حاضر به تغییر دادن قانون اساسی باشد و خواسته های بدیهی مردم را اجرا کند من حاضر به گفتگو با آن هستم.

البرادعی با اشاره به انتخابات آینده ریاست جمهوری مصر خاطرنشان کرد: من وارد معرکه ای نخواهم شد که از ابتدا نتیجه آن مشخص است و صرفاً مشروعیتی را که نظام مصر به آن نیاز دارد، به آن اعطا خواهد کرد. البرادعی درباره ارتباط خود با سازمان اخوان المسلمین مصر گفت: فکر نمی کنم آن گونه که گفته شده است سازمان اخوان المسلمین از من فاصله گرفته باشد. رهبران اخوان المسلمین هیچ انتظاری از من ندارند ولی من همچنان بر خواسته های هفت گانه که اعلام کردم پافشاری می کنم. آنها به روشنی مسئله حمایت خود از خواسته های مردمی را از مسئله نامزد شدن برای انتخابات تفکیک کرده اند.

زمانی که انتخابات برگزار شود آنها حق دارند که برنامه های نامزدهای مختلف را بررسی کنند و تصمیم بگیرند که از چه کسی حمایت کنند. من از اخوان المسلمین به عنوان بخشی از مردم مصر که طرفداران زیادی دارد و سازمان یافته است انتظار دارم که بیانیه تغییر را امضا کند. این اقدام آنان به کسانی که خواستار تغییر هستند اعتبار و مشروعیت در داخل و خارج از مصر خواهد داد. البرادعی درباره "جمعیت ملی تغییر" که تاسیس کرده است و شکافهایی که در آن بروز کرده است گفت: تاسیس این جمعیت در واقع فکر کسانی بود که من هنگام بازگشت به مصر با انها ملاقات کردم. هدف از تاسیس این جمعیت این بود که چارچوبی مردمی و غیر رسمی تاسیس شود که طیف های مختلف از اخوان المسلمین گرفته تا حزب کمونیست مصر را در خود جای دهد. دیدگاه مشترک همه اعضا این است که باید حکومتی دموکراتیک در مصر تشکیل شود.

البته اختلاف دیدگاههایی بین تشکلهای موجود در این جمعیت درباره نحوه تغییر و شیوه عمل وجود دارد.
من به همه رهبران این جمعیت می گویم آزادند به هر شیوه ای که تشخیص می دهند عمل کنند تا بر سرعت تغییر بیفزایند.

این جمعیت را که اکنون هفتاد هزار نفر عضو دارد، بیش از پنجاه نفر اداره می کنند و من امیدوارم اعضای این جمعیت در آینده به میلیونها نفر برسد. البرادعی خاطرنشان کرد، مردم مصر باید بدانند که هیچ چیزی جز با مشارکت آنها تغییر نخواهد کرد و من امیدوارم مردم مصر به من و همکارانم پشتوانه لازم را برای ایجاد تغییرات مسالمت آمیز بدهند. البرادعی ابراز امیدواری کرد نظام مصر به خواسته های دموکراتیک مردم برای ایجاد تغییر پاسخ دهد و افزود هیچ نظامی نمی تواند در برابر خواسته مردم خود برای تغییر، بایستد.

اگر نظام مصر به این خواسته ها پاسخ ندهد من نگرانم که مصر وارد مرحله ای شود که نتوان پایان آن را پیش بینی کرد. من امیدارم شاهد برخورد بین مردم و نظام حاکم بر مصر نباشیم. البرادعی خاطرنشان کرد، من نامزد انتخابات آینده ریاست جمهوری مصر نیستم و نخواهم بود مگر آن که خواسته هایی که مطرح کرده ام اجرا شود و مردم هم مرا بخواهند.

در صورتی که این خواسته ها عملی نشود من از هیچ نامزدی حمایت نخواهم کرد و از نظر من انتخابات در مصر هیچ گونه اعتباری نخواهد داشت. البرادعی افزود، تاکنون هیچ یک از مسئولان حزب حاکم بر مصر با من تماس نگرفته اند و من هم برای تماس گرفتن با انها تلاش نکرده ام، من با انها و سیاستهایشان اختلاف ریشه ای دارم.

اما پیام من به سایر احزاب این است که ما باید همگی متحد شویم تا خواسته هایمان برای تغییر را پیش ببریم. من در شرایط کنونی از احزاب مخالف دولت می خواهم که انتخابات مصر را تحریم کنند. البرادعی به حزب حاکم بر مصر هشدار داد که برخورد امنیتی با خواسته های مردم مشکلی را حل نخواهد کرد بلکه منجر به تشدید مشکلات خواهد شد. مشکلات مصر فقط راه حل سیاسی دارد و حزب حاکم باید مردم را در تصمیم گیری ها مشارکت دهد و وکیل مردم باشد نه قیم مردم.

يكي از رهبران شيعيان مصر هر گونه تغيير در ساختار سياسي مصر را به سياست‌هاي منطقه‌اي آمريكا مرتبط دانست و گفت: ‌واشنگتن به هيچ‌وجه اجازه نخواهد داد كه اوضاع داخلي مصر تغيير كند. "احمد راسم النفيس" درباره هم پيماني جماعت اخوان‌المسلمين مصر با "محمدالبرادعي" گفت:‌ البرادعي در ايجاد موج جديد تغيير در ساختار سياسي كشور نقش برجسته‌اي دارد و جماعت اخوان المسلمين بر روي اين مسئله حساب باز كرده ‌است. البته اين موضوع سبب مي‌شود تا آنها در موضع‌گيري‌هاي سياسي خود بهتر عمل كنند.

وي افزود: همپيماني اخوان‌المسلمين با البرادعي در آينده ادامه خواهد يافت. اين ائتلاف با نظام حاكم بر مصر برخوردهايي را خواهد داشت، ولي اين مسئله مشكل ساختار سياسي اين كشور را حل‌وفصل نخواهد كرد. اين كارشناس مسائل سياسي تصريح كرد: تصور نمي‌كنم انتخابات رياست جمهوري آينده مصر در فضايي متفاوت از انتخابات قبلي برگزار شود. در انتخابات اخير مجلس مشورتي به نامزدهاي اخوان‌المسلمين اجازه شركت در آن را ندادند و به نظر مي‌رسد در انتخابات رياست جمهوري آينده نيز به اين جماعت اجازه معرفي نامزد نخواهند داد.

وي تاكيد كرد:‌ با وجودي كه جماعت اخوان‌المسلمين بر روي البرادعي حساب باز كرده و با او هم پيمان شده است، ولي بنده بر اين باورم كه البرادعي قصد و نيت خالص براي ايجاد تغيير در ساختار سياسي كشور را ندارد. البته درست است كه اخوان‌المسلمين، محمد البرادعي را به عنوان رهبر ايجاد تغيير در ساختار سياسي مصر انتخاب كرده ‌است اما به طور كلي به او اعتماد ندارند.

اين رهبر شيعيان مصر با اشاره به نقش آمريكا در تحولات سياسي مصر گفت: ‌واشنگتن به هيچ‌وجه اجازه نخواهد داد كه اوضاع داخلي مصر تغيير كند و اين درحالي است كه آمريكا درگير مسائل هسته‌اي ايران، فلسطين، مقاومت در منطقه است و اصلا در فكر يك گروه سياسي نيست كه در مصر تغيير ايجاد كند. به علاوه قدرت‌هاي بين‌المللي از ايجاد تغييرات سياسي در اين كشور حمايت نمي‌كنند. بنابراين در سال‌هاي آينده نزديك هيچ تغييري در ساختار سياسي مصر ايجاد نخواهد شد و اين مهم به سياست‌هاي منطقه‌اي آمريكا بستگي دارد.

 

منابع:

http://www.almasry-alyoum.com/

http://www.aljazeera.net/portal

 

102271 - 89/04/08