برنامه‌ي سفر چانگيراي
«باراك اوباما»، رئيس‌جمهوري آمريكا دوازدهم ماه ژوئن با «مورگان چانگيراي»، نخست‌وزير زيمبابوه ديدار مي‌كند.
كاخ‌سفيد دوشنبه ‌ـديروز‌ـ با اعلام خبر ديدار باراك اوباما و چانگيراي گفت كه نخست‌وزير زيمبابوه در كنار مردم اين كشور براي برقراري امنيت و ثبات داخلي در آينده به سختي تلاش كرده است.
مورگان چانگيراي، رهبر مخالفان دولت و سياستمدار كهنه‌كار كه توسط غرب حمايت مي‌شود، پس از انتخابات ملي و در پي تشكيل دولت متحد و تقسيم قدرت با «رابرت موگابه»، رئيس‌جمهوري اين كشور يازدهم ماه فوريه كرسي نخست‌وزيري را در اين كشور به‌دست گرفت.
كاخ‌سفيد اعلام كرد كه اوباما و چانگيراي درباره مسير دشواري كه زيمبابوه در پيش دارد و حمايت ايالات متحده از نيروهاي اصلاح‌طلب، احترام به حقوق‌بشر، آزادي و تساوي در انتخابات با يكديگر گفت‌وگو مي‌كنند.
هدف نخست وزیر زیمبابوه از این دیدار در یافت کمک برای دولت و نیز اصلاح روابط با متحدین اسبق می باشد .
چانگیرای در این باره طی گفتگویی در فرود گاه حراره به خبر نگاران اعلام داشت: سفر طولانی در پیش داریم .در آمریکا، قرار است با اوباما و در اروپا با سران کشور های قاره دیدار نمایم. وی در ادامه افزود: کشور در طول ده سال گذشته منزوی بوده است و هدف ما تعامل دو باره با کشور هاست .ما همانند یک خانواده می باشیم .
چانگیرای اظهار داشت: زیمبابوه که روزی اقتصاد پویایی داشت به خاطر تورم فوق العاده و بی ثباتی سیاسی نیاز به کمک های انتقالی در بخش هایی دارد و من امیدوارم بتوانیم مشکلات خود را به جهان انتقال دهیم تا دولت فراگیر زیمبابوه را درک نمایند.
به گزارش خبر گزاری فرانسه، چانگیرای در این مسافرت پیشرفت های دولت متحد و مشکلات فراروی اجرای معاهده تقسیم قدرت با رابرت موگابه را با سران دیگر کشور ها در میان خواهد گذاشت. همچنین در دستور کاری وی تعامل رسمی دو باره با اتحادیه اروپا قرار دارد.
اتحادیه اروپا و آمریکا همچنان موگابه و متحدینش را در اعتراض به انتخابات بحث برانگیز و نقض حقوق بشر توسط دولت ممنوع السفر کرده اند. اما رويكرد آمريكا و غرب نسبت به چانگيراي بسيار متفاوت از موگابه خواهد بود.
گفتنی است، موگابه و چانگیرای در ماه فوریه برای باز گرداندن زیمبابوه به ثبات بعد از انتخابات سال گذشته که کشور را در بحران فرو برد دولت متحدی تشکیل دادند.

سخنان اخير چانگيراي در مورد آشتي با موگابه
نخست وزیر زیمبابوه از پایان اختلاف خود با موگابه خبر داد.
"بی بی سی" در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشت: چانگیرای این اظهارات را پیش از سفر اروپا _آمریکای خود و جلب حمایت غرب از دولت چهار ماهه زیمبابوه بیان كرد. وی قرار است با گوردن بروان، نخست وزیر انگلستان و باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا دیدار نماید.
این در حالی است که زیمبابوه برای بازسازی اقتصاد ویران شده از تنش های سیاسی به چهل و پنج میلیارد دلار نیاز دارد. دولت متحد زیمبابوه که با حضور حزب مخالف سابق شکل گرفته است در ماه فوریه آغاز به کار نمود و به بحران سیاسی موجود که بعد از برگزاری انتخابات سراسری در این کشور ایجاد گشته بود پایان داد.
اوایل این هفته نیز اتحادیه اروپا با پرداخت یک میلیارد دلار در قالب کمک های بشر دو ستانه به زیمبابوه موافقت نمود. البته کشور های غربی که در این برنامه مشارکت داشتند اعلام نموده اند تا زمانی که شواهدی دال بر تقسیم قدرت اصولی و پایان محاصره اراضی و حاکمیت قانون را مشاهده ننمایند کمک های خود را ادامه نخواهند داد.
"چانگیرای" به "بی بی سی" اعلام كرد: هدف از این سفر بیان آمادگی زیمبابوه برای تعامل با جهان و نیز فرصت برای مشاهده حمایت از دولت موقت می باشد. ما امیدواریم موفقیت های فزاینده ای که تا کنون کسب کرده ایم رفتار های شکاکانه را نسبت به ما تغییر داده و اطمینان دهد که این دولت مستحکم می باشد.
وی که در "الفنت گالف کورس" سخن مي گفت تنها چالش باقی مانده در کشور را مسئله اشغال ارضی کشاورزی دانست. "چانگیرای "در عین حال تاکید داشت که دولت ائتلافي بر اوضاع مسلط می باشد و گفت: اگر ما مشکلاتی داشته باشیم و آن ها به صورت مسالمت آمیز بیان شوند آن گاه رابطه ی انعطاف پذیری به وجود خواهد آمد. ما اعلام مي‌كنيم که دوره خصومت پایان یافته است.
چانگیرای رهبر حزب تغییر دموکراتیک هفته گذشته طی مراسم سالیانه با لحن کمتر امیدوارانه ای اظهار داشته بود؛ حاکمیت قانون در کشور برقرار نمی باشد و مردم از دستگیریی های سیاسی بیمناک می باشند .

برنامه هاي اخير موگابه و ديدار با عمر البشير در حاشيه‌ي نشست كوميسا
نشست سران سيزده کشور عضو "مجمع بازار مشترک کشورهاي افريقايي" موسوم به کوميسا روز يکشنبه در منطقه تفريحي "ويکتوريا فالز" در زيمبابوه اغاز به کار کرد.
رابرت موگابه رئيس جمهور زيمبابوه در افتتاحيه اين نشست به عنوان رئيس کوميسا انتخاب شد.
اغاز به کار اتحاديه گمرکي منطقه اي در دستور کار نشست کوميسا قرار دارد. آغاز به کار اين اتحاديه دومين گام بازار مشترک کشورهاي شرق و جنوب افريقا در جهت وحدت اقتصادي است. کوميسا پيش از اين در سال دو هزار ميلادي مجموعه اي متشکل از نوزده عضو را تشکيل داد که به عنوان نخستين منطقه تجارت ازاد در افريقا محسوب مي شود.
در حاشيه‌ي اين نشست موگابه در سخناني به برخي مسائل داخلي و منطقه‌اي اشاره نمود. وي در مورد نزاع و كشمكش بين كشورهاي افريقايي گفت: شما یقینا با من هم عقیده اید که آفت جدیی درمنطقه و حتی در قاره وجود دارد. کشمکش باعث شده است تا ما نیروی انسانی خود را ازدست دهیم. موگابه افزود: این مسئله به طور نامطلوبی بر اقتصاد ما به ویژه در زمینه تولید و رونق کشور اثر گذاشته است. بیاییم راهبرد های موثری را برای اصلاح کردن اوضاع به کار ببندیم. بیاییم با حذف جدل ها آفریقا را برای اهالیش تبديل به قاره فرصت ها نماییم. وي با پيشنهاد رفع موانع تجاري ميان 19 كشور عضو كوميسا، كه با 400 ميليون جمعيت و 360 ميليون دلار توليد ناخالص داخلي بزرگترين اتحاديه‌ي تجاري افريقا است، گام بزرگ دوم را در افزايش فعاليت اين مجمع برداشت.
بروندي، كومورو، جيبوتي، كنگو، مصر، اريتره، اتيوپي، كنيا، ليبي، ماداگاسكار، مالاوي، ماريتيوس، رواندا، سيشل، سودان، سوآزيلند، اوگاندا، زامبيا و زيمبابوه اعضاي اين بازار مشترك آفريقايي هستند. موگابه از سرمايه‌گذاران در تمامي جهان دعوت كرد تا در بازار مشترك كشورهاي شرق و جنوب آفريقا فعاليت كنند.
عمر البشير رييس جمهور سودان نيز براي مشاركت در نشست "بازار مشترك كشورهاي شرق و جنوب آفريقا" و ديدار با رابرت موگابه رييس جمهور زيمبابوه، راهي اين كشور شد.
اين اقدام البشير در حالي صورت گرفته است كه لوئيس مورنو اوكامپو، دادستان دادگاه جنايي لاهه، از شوراي امنيت و تمامي كشورهاي عضو پيمان رم خواسته است تا با دادگاه براي دستگيري البشير همكاري كنند. وي هم چنين صدور قطعنامه شوراي امنيت را جهت اعمال فشار عليه دولت سودان مبني بر بازداشت و تحويل وي به دادگاه البشير خواستار شد كه شوراي امنيت در صدور اين قطعنامه شكست خورد. حكم بازداشت عمر البشير، رئيس جمهور سودان، چهارم مارس گذشته به اتهام ارتكاب جنايت‌هاي جنگي در دارفور صادر شد اما او با 8 سفر خارجي خود اين حكم را به چالش كشيد.
البشير به رغم صدور حكم بازداشت پيش از اين به قطر، عربستان، مصر، اريتره، اتيوپي و ليبي نيز سفر كرده بود. در اين سفر عمر البشير با "رابرت موگابه"، رئيس جمهور اين كشور ديدار كرد و دو طرف درباره اجراي توافقنامه صلح فراگير در سودان، مسئله دارفور، مذاكرات دوحه، روابط چاد و سودان و چگونگي برگزاري انتخابات سال 2010 درسودان با يكديگر گفت‌وگو كردند.
بنابر اين گزارش، البشير به موگابه گفت: برخلاف گزارش‌هاي موجود، اوضاع دارفور آرام است و سه استان دارفور به خوبي اداره مي‌شود تا امنيت آن تامين شود و مهاجران نيز به شهرها بازگشته‌اند، زيرا معتقدند كه امنيت آنها در شهرها بيش از اردوگاه ‌است. وي همچنين خواستار شد كه گروهاي مسلح به روند عمليات صلح ملحق شوند و دولت نيز اين آمادگي را دارد كه مشكلات را به طور بنيادين حل كند.
دو طرف در اين ديدار درباره بازار مشترك كشورهاي شرق و جنوب آفريقا و توسعه آن با يكديگر گفت ‌و گو كردند و يادآور شدند كه كشورهاي آفريقايي توان توسعه تجارت و روابط را دارند و مي‌توانند مجمع بازار مشترك كشورهاي شرق و جنوب آفريقا موسوم به "كوميسا " را به يك سازمان آفريقايي قدرتمند تبديل كنند.
بنا بر اين گزارش، در پايان اين ديدار مساله حكم ديوان كيفري بين‌المللي درباره بازداشت البشير نيز بررسي شد و تصميم بر آن شد كه 19 كشور عضو كوميسا، موضع واحدي اتخاذ كنند و حكم اين دادگاه را رد كنند، زيرا پس از اينكه سودان گام‌هاي زيادي براي ايجاد صلح در جنوب و شرق دارفور برداشت، نبايد با چنين مسائلي روبه‌رو شود و اين حكم به منزله مانعي در روند صلح محسوب مي‌شود.
اما مورگان چانگراي، نخست وزير زيمبابوه در نشست خبري مشتركي با "بيرت كاندرز"، وزير توسعه هلند در لاهه، اعلام كرد: با اطمينان مي‌گويم زيمبابوه خود را در موقعيتي قرار نمي‌دهد كه قوانين و معاهدات بين‌المللي را كه امضا كرده است، زير پا بگذارد. اما معاهده رم را كه موجب تاسيس ديوان كيفري بين‌المللي است، امضا نكرده بنابراين تعهدي براي تحويل البشير به اين دادگاه ندارد.
چانگراي كه در اولين سفر دوره‌اي خود به اروپا، به لاهه رفته است، گفت: من هنوز به درستي نمي دانم كه عمر البشير، رئيس جمهور سودان به زيمبابوه سفر كرده است يا خير.

مساله ي احياء حزب جديد زاپو
در حالي كه حزب سابقا مخالف MDC در دولت جديد وحدت ملي به حزب حاكمZanu-PF زانو-پي‌اف پيوسته است، برخي سياستمداران شرايط را براي احياي يك حزب مخالف قديمي در زيمبابوه مهيا ديده‌اند. حزب جديد PF ZAPU پي‌اف-زاپو در سال 1987 توسط ZANU طي يك توافق ‌نامه‌ي وحدت بلعيده شد تا به كشتار حدود بيست هزار شهروند در استان ندبله‌ي ماتابله‌لند پايان دهد. جالب توجه است بدانيم كه اين استان و شهر بولاوايو زادگاه مهمترين حزب مخالف زانو-پي‌اف يعني MDC است.
ماتابله‌لند جنوبي و شمالي به قسمتي از رودزياي جنوبي سابق اطلاق مي‌شود كه در مجاورت مرز بوتسوانا و افريقاي جنوبي در جنوب غربي كشور زيمبابوه واقع شده است. اين منطقه از زمان حاكميت رودزيا در اختيار انگليسي‌ها بوده و هم‌اكنون نيز اكثر سفيدپوستان رودزيايي در اين منطقه ساكن هستند. بوتسوانا كه همسايه‌ي اين سرزمين است نيز به طور جدي تحت تاثير انگلستان بوده و در ماجراي اختلافات موگابه و چانگيراي اولين كشور سادك بود كه مدعي شد موگابه بايد بركنار شود.
پس از پيروزي زانو بر رودزيايي‌ها و كسب استقلال زيمبابوه، يكي از مهمترين احزاب مخالف زانو در تاريخ زيمبابوه با تاثير مستقيم انگلستان در ماتابله‌لند شكل گرفت كه جنگ مسلحانه را در برابر زانو در دستور كار قرار داده بود. اين درگيري ها حدود 20000 كشته برجاي گذاشت اما سرانجام رابرت موگابه كه در آن زمان نخست وزير دولت انتقالي بود توانست دو حزب را متحد نموده و حزب زانو و زاپو را به يك حزب واحد زانو پي‌اف مبدل سازد. بلافاصله پس از اين مهم بود كه موگابه توانست به عنوان رئيس جمهور در صدر امور قرار گيرد.
حزب MDC به رهبري مورگان چانگيراي پس از سالها مبارزه بر ضد موگابه نهايتا با وي متحد شد تا در دولت جديد سهيم شود. چانگيراي كه با حمايت غرب مطرح شده است هنوز نتوانسته است رضايت اربابان خود را جلب نموده و موگابه را بركنار كند و يا زمين هاي رودزيايي‌ها را بدانها باز‌گرداند. از سويي او با چند مرتبه انتقاد شديد از غرب، موجب شد توخالي بودن وعده‌هاي غربي براي مردم زيمبابوه روشن شود. از سويي موگابه اخيرا با دادن چند پست جديد ديگر به حزب مخالف موافقت نموده و بدين ترتيب توانسته است اوضاع سياسي را تا حدودي بهبود بخشد.
با توجه به ناكارآمد بودن ايده‌ي دولت ائتلافي در سرنگون نمودن موگابه به دليل دخالت سادك و به خصوص اعمال نفوذ افريقاي جنوبي، انگلستان احتمالا مي كوشد از جايگزين‌هايي براي تحريك چانگيراي و تهديد او به جايگزين شدن جريانات سياسي رقيب و همچنين اعمال فشار بيشتر بر موگابه استفاده نمايد. با توجه به اين كه يكي از عوامل موثر در مطرح شدن موگابه، متحد نمودن زانو و زاپو بوده احياء اين حزب قديمي، مي‌تواند كاركردهاي ديگري چون بي‌اعتبار نمودن موگابه و همچنين كوتاه نمودن دست افريقاي جنوبي از منطقه به وسيله‌ي ايجاد اغتشاش در مناطق هم‌مرز با اين كشور و كاركردهاي متنوع احتمالي ديگر نيز داشته باشد.

جمع بندي و نتيجه گيري
با توجه به شواهد و قرائن به نظر مي‌رسد اندك اندك مواضع مورگان چانگيراي و رابرت موگابه به يكديگر نزديك مي‌شوند. تقسيم كار در زيمبابوه بدين صورت است كه موگابه بخشي از اختيارات را به چانگيراي بدهد تا چانگيراي بدين وسيله بتواند از كشورهاي غربي كمك مالي جذب نموده و موجب رفع تحريم ها بر عليه زيمبابوه شود. البته كشمكش داخلي در زيمبابوه كماكان ادامه خواهد يافت زيرا با اين رويه در هر موقعيتي كه چانگيراي بتواند از آن براي اخذ امتيازات بيشتر استفاده كند، سعي خواهد كرد موگابه را به تسليم واداشته و نقش خود را در دولت پررنگ‌تر كند. اما در حال حاضر در عرصه‌ي سياست خارجي همنوايي خوبي ميان طرفين مشاهده مي شود كه نشان مي دهد هر دو طرف در تلاشند از تمام ظرفيت هاي خود و حزب خود براي جلب و جذب كمك هاي خارجي براي بازسازي زيمبابوه بهره جويند.
از سويي چانگيراي به ملاقات مقامات اروپايي و امريكايي مي‌رود و از اين طريق مي‌كوشد امكانات لازم براي رفع موانع بازسازي زيمبابوه را مهيا نمايد و از طرف ديگر، موگابه با رفع محدوديتهاي تجاري كشورهاي عضو كوميسا و با حمايت از البشير مي‌كوشد علاوه بر جذب كمك هاي سودان به زيمبابوه، اتحاد تجاري خود را به كشورهايي گره بزند كه كمتر از كشورهاي تحريم كننده تاثير مي پذيرند.
در اين ميان بايد ديد سياست غربي‌ها براي ايجاد يك حزب جايگزين براي MDC تا چه حد در تهييج اين حزب و تغيير ادبيات سياسي زيمبابوه موثر خواهد بود. به هر طريق تلاش غرب براي ايجاد مجدد يك حزب اپوزيسيون بدان معنا است كه غرب با حزب مخالف پيشين يعني MDC به اهداف خود نرسيده است.

منابع و مآخذ
- ايلنا 88/03/19
- خبرگزاري فرانسه 88/03/17
- بي‌بي‌سي 88/03/17
- واحد مركزي خبر 88/03/17
- ايسنا 88/03/17
- فارس 88/03/17
- ايلنا 88/03/18
- فارس 88/03/18
- آفريكا نيوز 88/03/13

10331 - 88/03/20