مقدمه

اولین کشور استعمارگری که وارد نیجر شد، فرانسه بود، فرانسه در سال 1896 نیجر را به عنوان یکی از مستعمرات غرب آفریقایي خود ثبت نمود.

در آغاز در این منطقه شورش های بسياري به وقوع پیوست ولی پس از چندی آرامش به منطقه بازگشت. در سال 1922 نیجر به عنوان مستعمره ی فرانسه درآمد. در سال 1958 رای دهندگان با برقراری یک قانون اساسی فرانسوی و تغییر وضعیت مستعمراتی نیجر به عنوان یک جمهوری خودمختار تحت تسلط فرانسه موافقت کردند. در 3 آگوست 1960 نیجر رسما از استعمار فرانسه اعلام استقلال کرد.

در دهه ی 70 میلادی به علت تولید اورانیوم در نیجر، اقتصاد این کشور رشد فزاینده ای یافت ولی در دهه 80 و با سقوط قیمت اورانیوم اقتصاد نیجر دچار بحران شد. بین سالهای 1968 تا 1975 خشکسالی بی سابقه ای نیجر را فرا گرفت، طی این سالها، آمریکا بیش از 200 هزار تن مواد غذایی در اختیار مردم نیجر قرار داد.

در سال 1974 طی یک کودتای نظامی، رئیس جمهور، هامانی دیوری (Hamani Diori) که از سال 1960 رئیس جمهور نیجر بود از قدرت خلع و رهبر کودتا، سرهنگ سینی کُنچه (Col. Seyni Kountche)، پس از کودتا کُنچه با برقراری دولت نظامی 12 نفر را به عنوان اعضای دولت نظامی منصوب کرد. در سال 1976 با فشارهای داخلی کُنچه سرانجام با تشکیل یک دولت غیرنظامی موافقت کرد.

در سال 1993 اولین انتخابات چند حزبی در نیجر برگزار شد، که در آن عثمان ماهامان (Ousmane Mahamane) به عنوان رئیس جمهور منتخب نیجر انتخاب شد، حکومت ماهامان چندان به طول نینجامید، زیرا حکومت او در ژانویه 1996 در جریان یک کودتا سرنگون شد، در جولای 1996، ابراهیم باره میاناسارا (Ibrahim Bare Mianassara) رهبر کودتا در یک انتخابات فاقد اعتبار خود را رئیس جمهور نامید، در دوران رئیس جمهوری میاناسارا، فساد تمام کشور را فراگرفت و اين یکی از بدترین دوران در تاریخ نیجر به شمار می رود. میاناسارا در آوریل 1999 به دست گارد شخصی اش ترور شد. پس از آن شورای آشتی ملی تشکیل جلسه داد و وعده برگزاری انتخابات دموکراتیک را به مردم نیجر داد.

انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر 1999 در نیجر برگزار شد، در جریان این انتخابات، مامادو تانجا (Mamadou Tandja) به عنوان رئیس جمهور جدید نیجر انتخاب شد. تانجا رسما در 22 دسامبر 1999 کار خود را به سمت رئیس جمهور نیجر آغاز کرد.

شورشيان شمال نيجر"توراگ"

چادر نشینان طارق (Nomadic Tuaregs) اولین ساکنان نیجر فعلی و ناحیه ی صحرا بودند، با تجمع اقوام دیگری چون حوسه (Hausa) در قرن 14 میلادی، زرما (Zerma) در قرن 17 میلادی، گوبیر (Gobir) در قرن 18 میلادی و فولانی (Fulani) در قرن 19 میلادی، منطقه ای موسوم به "نیجر" در ناحیه ی صحرا شکل گرفت. چادر نشینان طوارق، بربر ها و عرب نژاد ها دارای یک فرهنگ آکنده از سبعیت و وحشی گری و به اصطلاح جزیره ای و منزوی هستند، انگار هنوز فرهنگ چادرنشینی و بدوی خود را ترک نکرده اند و ظاهرا دوست هم ندارند خود را با مدرنیته و دنیای جدید وفق دهند و هنوز در باورهای سنتی و عقب مانده ی خود غوطه ورند.

این جمعیت گهگاه سر ناسازگاری با اکثریت سیاه پوست برداشته و موجب بروز درگیری هایی نیز می شود. این درگیری ها کمابیش در اوایل قرن بیستم ادامه داشت، در سال 1995 نیز درگیری هایی بین نیروهای دولتی و شورشیان طوارق در نیجر به وقوع پیوست که در جریان آن حدود ده هزار تن از طرفین کشته شدند.

رئيس جمهوري نيجر پس از دو سال در 88.02.15 براي نخستين بار از منطقه درگيري در شمال اين كشور كه از سال 2007 به دست شورشيان اداره مي شود، ديدن كرد. وي همچنين با شورشيان ديدار و گفتگو كرد. ممدو تاندجا به شورشيان وعده داد هر كس سلاح خود را زمين بگذارد مشمول عفو مي شود.

شورشيان در شمال نيجر فعاليت مي كنند و در همين منطقه مهمترين و بزرگترين معدن اورانيوم شمال آفريقا كشف شده است. از دو سال پيش دولت نيجر تلاش خود را براي مذاكره با دوهزار شورشي اين كشور آغاز كرده است.

در ماه مارس ليبي به عنوان واسطه با شورشيان وارد مذاكره شد. ديدار رئيس جمهور نيجر با شورشيان در سال جاري نتيجه تلاش هاي ليبي است. با اين وجود هنوز تاريخي براي امضاي توافق صلح و كنار گذاشتن اسلحه هاي شورشيان مشخص نشده است.

اين شورشيان هر چند وقت براي دولت نيجر دردسرهايي را ايجاد مي كنند، براي مثال سال گذشته شورشيان "طوارق" نيجري 4 کارگر فرانسوي معدن اورانيوم را دزديدند. مقامات دولت نيجر نيز اين آدم ربايي را تاييد کرده و گفتند: تمام تلاش خود را براي رهايي گروگان ها انجام خواهند داد. گفتني است شرکت "آروا" در اين معدن مشغول به کار بوده است. شايان ذکر است که اين گروگان گيران از شورشيان طرفدار حزب "جنبش براي عدالت" بوده اند.

هدف از بين بردن قدرت كنوني شورشيان براي دولت نيجر حائز اهميت است به طوري كه، مقامات كشور در 26 سپتامبر 2007 "موسي كاكا"، خبرنگار خبرگزاری رادیو بين‌المللي فرانسه، مدير يك شبكه راديوئي خصوصي و خبرنگار سازمان خبرنگاران بدون مرز در نيامي را به اتهام دست داشتن در تعرضات اعمال شده و به ظن داشتن ارتباط با شورشيان "طوارق" بازداشت كردند. در ژوئيه 2009 قاضي ايالت "نيامي" نيجر دستور آزادي موقت اين خبرنگار را صادر كرد و اين در حالي است كه دادسراي اين كشور با اين رأي مخالفت كرده است.

در اين ميان تلاش هاي فرانسه براي آزادي اين خبرنگار قابل توجه است، به طوري كه برنار كوشنر وزير امور خارجه فرانسه از آزادي موقت موسي كاكا خبرنگار راديو فرانس انترنشنال در نيجر ابراز خرسندي كرد و در حاشيه جلسه استماع در مجمع ملي فرانسه گفت: من از اينكه مي شنوم اين خبرنگار آزاد شده خيلي خوشحالم و از تمام كساني كه در روند آزاد سازي وي نقش داشته اند از جمله ممدو تانگا رئيس جمهوري نيجر تشكر مي كنم، زيرا به هر حال، وي اين اقدام را انجام داده است .

قوانين حاكم بر نيجر

كشور نيجر حدود 15 ميليون نفر جمعيت دارد كه از لحاظ نژادي 55% حوسه، 21% دژرما سونری، 9% طوارق، 8% پئول و 4% کانوری مانگا هستند. همچنین 80% مردم نیجر مسلمان و 20% دارای عقاید بومی و مسیحی هستند. زبان رسمی نیجر، فرانسوی است، همچنین زبان های حوسه و دژرما نیز کاربرد دارد. واحد پول نیجر  فرانک سيفا با واحد جزء (سانتیم) نام دارد. از مهمترین صادرات نیجر می توان به سنگ اورانیوم، احشام، لوبیا و پیاز اشاره کرد.

اين كشور  داراي 7 منطقه كه از 22 بخش تشكيل مي ‏شود، است. مركز حكومت آن شهر نيامى است. 93 عضو مجمع ملي و رئيس جمهور با رأي تمامي افراد بالغ انتخاب مي‏ شوند. رئیس جمهور در این کشور رئیس حکومت است و با رای مردم برای دوره‌ای پنج ساله انتخاب می‌شود. بر اساس قانون اساسی نیجر این دوره تنها یک بار دیگر قابل تمدید است. رئیس دولت نخست وزیر است که رئیس جمهور او را تعیین می‌کند و ریاست کابینه را به عهده دارد. مجلس ملی این کشور ۱۱۳ کرسی دارد که نمایندگان آن را مردم هر پنج سال یک بار انتخاب می‌کنند. سن قانونی در این کشور ۱۸ سال تمام است.

 تعدادي از مفاد قانون اساسي نيجر كه در اين گزارش حائز اهميت است در ذيل آمده است:

اصل49: رئيس جمهور، پس از اعلام‌نظر رئيس مجلس ملي و رئيس ديوان عالي، مي‌تواند متوني را كه به نظر ايشان مراجعه مستقيم به آراء مردم را ايجاب مي‌كند به همه‌پرسي گذارد، هر نوع بازنگري قانون اساسي حاضر كه مشي آن در فصل سيزدهم پيش‌بيني شده است، از اين امر مستثني است. زماني كه طرحي در همه‌پرسي مورد تصويب قرار گرفت رئيس جمهور در مهلت پيش‌بيني شده در بند سوم اصل چهل و هشتم آن را توشيح مي‌كند.

اصل58: رئيس جمهور مي‌تواند بخشي از اختيارات خود را به نخست‌وزير و وزراء تفويض نمايد. نخست وزير مسئوليت هماهنگي اقدامات دولتي را بر عهده دارد. وي اختيارات خود را در چارچوب اختياراتي كه رئيس جمهور به وي محول كرده است اعمال مي‌كند. دولت بايد گزارش نتايج كار و فعاليت‌هاي خود را به درخواست مجلس ملي در اختيار مجلس قرار دهد.

 اصل104: احكام صادره از سوي ديوان عالي غير قابل تجديدنظر و رابط مقامات عالي‌رتبه و كليه مسئولين اداري، كشوري، لشكري و قضايي است.

اصل 105: قانون بنيادي، تركيب،‌ سازماندهي، وظايف و ساير اختيارات ديوان عالي را تعيين مي‌نمايد.

اوضاع سياسي كنوني

Tandja Mamadou "ممدو تانگا" سرهنگ دوم ارتش است كه در سال 1938 به دنيا آمد. او از حزب (National Movement of the Development (MNSD به قدرت رسيد. وي در سال 2005 تا 2007 رئيس انجمن اقتصادي غرب آفريقا بود و در سالهاي 1990تا 1991 همچنين 1979تا 1981 سمت وزير كشور را داشت. وي در سالهاي 1981 تا 1990 سفير اين كشور در نيجريه بود. "ممدو تانگا" که هفتاد و يک سال دارد نوامبر سال 1999 به رياست جمهوري نيجر دست يافت و در دوره بعدي نيز در نوامبر سال 2004 بار ديگر در اين سمت ابقا شد. وي كه از دو منطقه فولا و كانوري است، اولين رئيس حمهور نيجر محسوب مي شود كه از قبايل حوسه و دجرما نيست.

در انتخابات ریاست جمهوری سال 2004 در نیجر، بار دیگر مامادو تانجا به سمت رئیس جمهور برگزیده شد. در این انتخابات تانجا با کسب 65% آرا به پیروزی رسید و برای 5 سال دیگر رئیس جمهور نیجر باقی ماند، رقیب او در این انتخابات، محمدو يوسفو (Mamadou Issoufo) بود که با 34% آرا نتوانست کاری از پیش ببرد. در ژوئن 2007، نخست وزیر، هاما آمادو (Hama Amadou) پس از عدم احراز شایستگی از سوی پارلمان از سمتش کناره گرفت و سینی عمرو (Seyni Oumarou) به عنوان نخست وزیر جدید نیجر معرفی شد.

از انجا که بر اساس قانون اساسي نيجر يک نفر نمي تواند به طور متوالي بيش از دو دوره رياست جمهوري پنج ساله اين کشور را در اختيار داشته باشد، ممدو تانجا اواخر سال جاري ميلادي (2009) بايد قدرت را ترک کند. تنها چند ماه به پایان دوره ریاست جمهوری ممدو تاندجو باقی نمانده است که وی پس از گفتگو با شوراي وزیران و اتحادیه آفریقا و با وجود مخالفتهای گسترده مقامات نیجر و مقامات بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه آفریقا، به هدف خود بسیار نزدیک شده است و امید دارد در این رفراندوم پیروز شود .

22 دسامبر سال 2009 دوره ریاست جمهوری دوم ممدو تاندجو به پایان خواهد رسید. کمیته برگزاری رفراندوم در نیجر در مصاحبه ای اعلام کرد این رفراندوم در 4 اوت (88.05.13) برگزار خواهد شد. رای دهندگان تنها حق دارند به سوال (آیا شما تصویب قانون جدید درباره انتخابات ریاست جمهوری موافق هستید) پاسخ بدهند و در این رفراندوم شرکت کنند.

رئيس جمهور نيجر در 88.03.05 پارلمان کشورش را منحل كرد. پارلمان نيجر در حالي منحل شد که نمايندگان آن سرگرم بررسي نامه "مامادو تاندجا" بودند که با هدف مطلع ساختن نمايندگان از تصميم خود براي برگزاري همه پرسي در مورد قانون اساسي جديد که به وي امکان باقي ماندن در قدرت را مي دهد، به پارلمان فرستاده بود. در ضمن دادگاه قانون اساسي نيجر که عالي ترين مرجع قضايي اين کشور است، شب گذشته (88.03.04) با برگزاري اين همه پرسي مخالفت کرد. وي در 88.03.08 اعلام کرد قصد دارد پيش نويس قانون اساسي جديد کشور را به همه پرسي بگذارد. بر اساس پيش نويس قانون اساسي جديد نيجر، ممدو تانجا مي تواند پس از پايان يافتن دوره رياست جمهوري خود سه سال ديگر در اين سمت باقي بماند.

شوراي وزيران نيجر 88.03.15 در نشستي که تحت نظارت رئيس جمهور اين کشور تشکيل شده بود طرح برگزاري همه پرسي درباره قانون اساسي را که قرار است 88.05.13 سال جاري ميلادي برگزار شود، تصويب کرد. پس از رد درخواست وي از سوي ديوان قانون اساسي، تانجا اعلام كرد كه از اختيارات استثنايي برخوردار مي‌شود و ماده 58 قانون اساسي را به اجرا در مي‌آورد، بر اساس اين ماده،‌ زماني كه استقلال جمهوري به مخاطره مي‌افتد رئيس جمهوري اجازه دارد با صدور دستورات و احكام متناسب با اوضاع، امور كشور را اداره كند.

تانجا در 88.04.10  ديوان قانون اساسي اين كشور را كه 3 بار درخواست وي براي برگزاري همه‌پرسي اصلاح قانون اساسي را رد كرده بود، منحل كرد. 23 تن از نمايندگان پارلمان نيجر پيش از اين خواستار اعلام راي دادگاه قانون اساسي درمورد پيشنهاد رييس جمهوري اين کشور شده بودند و اين دادگاه اعلام کرد که نمي توان به ماده 49 قانون اساسي که به رييس جمهوري اختيار فراخوان برگزاري همه پرسي درمورد موضوعات خاص را مي دهد، به عنوان مبنايي براي تغيير قانون اساسي استناد کرد. رئيس جمهور نيجر نيز با صدور حكمي عمل به ماده 104 و 105 قانون اساسي را به حالت تعليق درآود، اين دو ماده مربوط به تعيين 7 عضو ديوان قانون اساسي و عدم امكان بركناري آنها در طول دوره 6 ساله حضورشان در اين ديوان است.بنا بر اين گزارش، تانجا همچنين 3 حكمي كه در سال 2004 و 2005 و 2008 درباره تعيين اعضاي ديوان قانون اساسي صادر شده بود ، لغو كرد.

در همين ارتباط، "آلباد ابوبا" (Abouba Albade) وزير کشور نيجر گفت: همه پرسي قانون اساسي نيجر در زمان تعيين شده، 4 اوت (13 مرداد) برگزار خواهد شد و  تبليغات همه پرسي پيش نويس قانون اساسي جديد روز سيزدهم ژوئيه (بيست و دوم تير) آغاز مي شود و دوم اوت (يازدهم مرداد) به پايان خواهد رسيد.

ممدو تانجا مدعي است كه با تصويب اين قانون، زمينه براي بهبود شرايط اقتصادي و اجتماعي در کشور فراهم گردد. طرفداران وي نيز اميدوارند كه او براي تكميل طرح هاي بزرگ به ويژه ساخت سد، پل دوم بر روي رودخانه نيجر يا پالايشگاه در قدرت باقي بماند.

مخالفت ها و نارضايتي ها با اقدامات اخير رئيس جمهور

"ممدو تاندجا" معمولا نمي تواند با مخالفان خود رابطه خوبي برقرار كند، براي مثال در سال 2005 میلادی بدترین هجوم ملخ ها به نیجر طی 15 سال گذشته به علت خشکسالی های مداوم آغاز شد، در همین زمان سازمان ملل اعلام کرد بیش از 3 میلیون و 600 هزار نفر در نیجر از سوء تغذیه رنج می برند. در همین حال، مامادو تانجا، رئیس جمهور نیجر اعلام کرد: "بحران غذا تبلیغات احزاب سیاسی اوست تا دولت او را ناکارآمد جلوه دهند و مخالفان را به بزرگنمایی این مساله متهم کرد".

و اما در مورد اقدامات اخير رئيس جمهور نيجر، "كنوانسيون دموكراتيك و سوسيال نيجر" اصلي ترين حزب سياسي نيجر-كه از ممدو تانجا حمايت مي كرد و اصلا گفته مي شود با حمايت گسترده اين حزب وي موفق به رسيدن به قدرت در دوره شده است- حمايت خود را از وي قطع كرد تا رئيس جمهور كنوني نيجر بيشتر از هميشه خود را تنها احساس كند. اين حزب اعلام كرد هشت تن از اعضاي آن كه در كابينه كنوني دولت نيجر عضويت دارند به همكاري خود با دولت پايان مي دهند. كنوانسيون دموكراتيك و سوسيال نيجر تاكيد كرد، سيني اومارو، نخست وزير نيجر، ‌را در جريان موضع جديد خود قرار داده است. رياست اين حزب را ماهامان عثمان، رئيس پارلمان منحل شده نيجر، بر عهده دارد. وزير دفاع،‌ بهداشت، دادگستري، امور اجتماعي و ورزش دولت ممدو تانجا از حزب كنوانسيون دموكراتيك و سوسيال بودند. مخالفان دولت نيجر از اين اقدام به عنوان کودتا ياد کردند.

ماهامان عثمان Mahamane Ousmane كه رييس مجلس ملي نيجر است در سال 1993 رئيس جمهور نيجر بود كه در جريان كودتا بركنار شد. قابل ذكر است كه وي در ملاقات با نماينده ايران گفته بود رئيس مجلس ملي نيجر به مواضع کشورش در همه مجامع بين المللي از حقوق حقه ايران به ويژه در خصوص استفاده صلح آميز ملت ايران از انرژي هسته اي حمايت مي كند و خواستار وحدت و همبستگي تمام کشورهاي اسلامي براي مقابله با تهديدها و چالش هاي پيش روي جهان اسلام شد. ماهامان عثمان همچنين آمادگي مجلس ملي نيجر را براي تشکيل گروه دوستي پارلماني با ايران اعلام کرده بود.

و اما جبهه دفاع از دموکراسي نيجر موسوم به (اف.د.د) در مقابل نشان دادن اعتراضات خود به اقدامات اخير رئيس جمهور نيجر با صدور بيانيه اي هدف خود از اعلان روز "مرگ در نيجر" را فلج کردن اين کشور اعلام کرد و از مردم نيجر خواست که دست به اعتراض و اعتصاب عمومي بزنند.

نيروهاي امنيتي در ميان اين مخالفت ها ابراز نارضايتي ها، "محمدو يوسفو" رهبر مخالفان دولت نيجر را دستگير کردند. کاخ سفيد نيز از دستگيري وي ابراز نگراني کرده بود.

مهمترين شرکاي توسعه نيجر به ويژه اتحاديه اروپا،‌ فرانسه،‌ آمريکا و کانادا به شدت تصميمات اخير تاندجا را محکوم کرده اند. مخالفان، اين اقدام تاندجا را گامي به عقب مي‌دانند و كشورهاي خارجي تهديد كرده‌اند كه تحريم‌هايي را عليه اين كشور وضع خواهند كرد.

جامعه اقتصادي کشورهاي غرب آفريقا که نيجر نيز از اعضاي آن به شمار مي رود تهديد کرد تحريم نيجر را تا محاصره اقتصادي و انزواي ديپلماتيک پيش خواهد برد. اين اقدام رئيس جمهور  با اعتراضاتي از سوي سنديكاها نيز همراه بود.

آمريكا درباره عواقب تصميم رئيس جمهور نيجر براي برگزاري همه پرسي درباره قانون اساسي جديد اين كشور هشدار داد. در اين بيانيه آمده است اين اقدام خطري براي پيشرفت هاي اجتماعي، سياسي و اقتصادي نيجر در سالهاي اخير و شكستي براي دمكراسي در اين كشور به حساب مي آيد. سخنگوي وزارت امور خارجه آمريكا تاكيد كرد تاندجا در دوره رياست جمهوري خود به خوبي از منافع نيجر دفاع كرده و عملكرد خوبي در زمينه جذب سرمايه گذاري هاي خارجي و طرح هاي عمومي تضمين كننده ثبات احتماعي و سياسي اين كشور داشته است.

وزير امور خارجه فرانسه در مورد تشديد بحران سياسي در نيجر هشدار داد. برنار کوشنر روز چهارشنبه (88.04.10) پس از ورود به سنگال اعلام كرد،  به دنبال اقدام  "ممدو تاندجا" رئيس جمهور نيجر مبني بر انحلال دادگاه قانون اساسي و پارلمان اين كشور كه با همه پرسي در خصوص تمديد دوره رياست جمهوري وي براي دور سوم مخالفت كرده بودند بحران سياسي در نيجر تشديد پيدا كرده است. وزير امور خارجه فرانسه برخي درخواستهاي رئيس جمهور نيجر مبني بر انحلال پارلمان و تمديد دوره رياست جمهوري خود را براي يک دوره ديگر (5 سال) غيرقابل قبول خواند. کوشنر خاطر نشان کرد فرانسه احترام به قانون اساسي  و اجراي آن را در نيجر ضروري مي داند.

در ميان اين مخالفت ها، قذافي در مراسمي در كاخ رياست جمهوري نيجر اعلام كرد، من موافق تغييرات قانون اساسي افريقا هستم. من خواستار ازادي در خواست مردم هستم. ملت بايد كسي را كه قرار است بر ان حكومت كند حتي اگر براي ابد باشد برگزيند. وي گفت: لغو يا حذف هر بندي كه دوره رياست جمهوري را محدود مي كند ضد دمكراتيك نيست.

روابط هسته اي فرانسه با نيجر

كشور آفريقايي نيجر داراي دومين منابع غني اورانيوم در جهان به شمار مي‌رود. نيجر كه در خشكي محصور و در جنوب منطقه صحرا واقع شده، يكي از فقيرترين كشورهاي دنياست. اين كشور حدود ‌٨٠ درصد برق مورد نيازش را از طريق نيجريه، بزرگترين توليدكننده‌ي نفت خام در آفريقا وارد مي‌كند. در اين راستا آلباد آبوبا، وزير كشور و امنيت عمومي نيجر گفت: ما با نگاهي به آينده، در سال ‌٢٠٠٩ برپايي يك نيروگاه برق گرما هسته‌ اي را در ميان مدت بررسي خواهيم كرد. اين در حالي است كه نگراني‌ها در خصوص گرمايش جهاني زمين كه با افزايش تمايلات به توليد برق از طريق انرژي هسته‌ اي افزايش يافته است. اگرچه بسياري از كارشناسان محيط زيست در خصوص خطر آلودگي به ويژه در كشورهاي در حال توسعه و در بلند مدت مشكل انبار كردن ايمن زباله‌هاي هسته‌ اي ابراز نگراني مي‌كنند. اما گروه انرژي هسته اي "آروا" اعلام كرد كه مجوز فعاليت در معدن بزرگ ايمورارن دريافت كرده است كه خروجي اورانيوم نيجر را به بيش از دو برابر افزايش خواهد داد. "ايمو رارن"، كه دولت نيجر در آن ‌٣5/٣3 درصد سهم دارد مستلزم سرمايه‌گذاري مقدماتي ‌2/1 ميليارد يورويي است و قرار است در سال ‌٢٠١٢ گشوده شود و در نهايت ‌٥٠٠٠ تن اورانيوم را ظرف ‌٣٥ سال توليد خواهد كرد.

شركت "آروا" كه در سال 2001 از پيوند ميان "كگما"، "فراماتوم" و CEA (صنعتي) تشكيل شد، هم اكنون به عنوان نقطه ابتدا و انتهاي شبكه توليد انرژي صنعتي به شمار مي رود. اين شركت كه به معادن اورانيوم كانادا، نيجر و قزاقستان دسترسي دارد، به غني سازي، ساخت نيروگاه هاي برق، تجهيز دستگاه هايي براي توزيع برق و نيز استرداد زباله هاي هسته اي مبادرت مي ورزد. آروا، به عنوان ويترين واقعي فناوري هسته اي فرانسه در خارج از كشور، هم اكنون در 40 كشور دنيا حضور دارد. اين شركت كه در مقابل شركت "وستينگهاوس – توشيبا" قرار دارد، تمام مراكز هسته اي فرانسه را برپا كرده و در آلمان، بلژيك، آفريقاي جنوبي، چين و ژاپن نيز حضوري فعال دارد. آروا پيشتر همراه با زيمنس توسط فنلاند براي ساخت نخستين نسخه مگا - رآكتور و از سوي فرانسه براي ساخت همين نسخه در "فلامانويل"درياي مانش انتخاب شده بود. ارزش معاملات شركت آروا با 58 هزار كارمند، در سال 2005، 1110 ميليارد يورو اعلام شده است. اين شركت از ابتداي تاسيس آن توسط خانم "آن لوورگون"، رئيس سابق كگما اداره مي شود.

شركت فرانسوي آروا قبلا اعلام كرده بود كه از جمله مهمترين پروژه هايي كه در زمينه توليد اورانيوم روي آن ها حساب باز كرده است، در كشورهاي آفريقايي نيجر و ناميبيا قرار دارند. اين شركت كه در حال حاضر سومين شركت بزرگ جهان در زمينه معدن كاري اورانيوم نيز به شمار مي رود، طي پنج سال گذشته با افزايش 7 برابري قيمت اورانيوم در بازارهاي جهان مواجه شده است. در سال گذشته كشورهاي استراليا، قزاقستان و كانادا به ترتيب رتبه هاي اول تا سوم را در زمينه توليد اورانيوم در بين كشورهاي جهان به خود اختصاص دادند. به گزارش بلومبرگ، اين سه كشور در مجموع بيش از نيمي از توليد اورانيوم را در جهان طي سال گذشته به خود اختصاص داده بودند.  علي‌رغم بحران مالي جهاني؛ آروا فعاليت اورانيومي خود را در نيجر آغاز مي‌كند.

طبق بيانيه صادره از  وزارت خارجه نيجر، دولت نيجر در پي درخواست مبلغ بيشتر براي استخراج معادن اين كشور، به حق انحصاري گروه فناوری هسته ای دولت فرانسه (آروا)، در استخراج اورانيوم پايان داد. "آيچاتو ميندائودو" وزير خارجه نيجر در سال 2007 اعلام كرد: "نيجر مصمم است سياست تغيير شركايش را به اجرا بگذارد و اين به معني شكستن حق انحصار گروه آر‌وا در كشور ماست." اين حركت در پي اخراج "دومينيك پن" رئيس محلي شركت در بحبوحه اتهاماتي مبني بر اينكه اين شركت حامي شورشيان "جنبش عدالت" گروه الطوارق در منطقه توليد اورانيوم در شمال اين كشوراست، صورت گرفت. آر‌وا چهل سال است كه در دو معدن اورانيوم در نيجر فعاليت كرده و بزرگترين كارفرماي خصوصي اين كشور آفريقاي غربي به شمار مي‌رود. گروه آر‌وا اتهامات وارده بر اين شركت را رد كرده‌است و هفته گذشته اعلام كرد كه قراردادهاي اين گروه با نيامي تمديد شده است. اين اختلافات منجر به برگزاري نشستي بين "ژان ماري باكل" وزير همكاري فرانسه و مقامات نيجر در نيامي شد. كه در پي اين نشست ميندائودو به خبرنگاران گفت قرارداد جديد با آروا، اين گروه را مجبور به فروش اورانيوم با قيمت بالاتر مي‌كند.

آروا - بزرگترين شركت هسته اي جهان – در سال 2008 توافق كرد كه مشاركتي 4.7 ميليارد دلاري به صورت مهندسي با شركت تك نيپ تشكيل دهد تا از اين طريق به دو برابر شدن ميزان توليد اورانيوم خود طي 5 سال آينده كمك كند. به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، تك نيپ و واحد "اس جي ان" آروا، شركتي تحت عنوان "تي اس يو پروجكت" تشكيل داده و قرار است فعاليت خود را روي 10 پروژه معدني اورانيوم كه عمدتا در قاره آفريقا قرار دارند، آغاز كنند.

در اين راستا گروه انرژي هسته‌اي آروا فرانسه در اوايل 2009 قصد دارد، برنامه يك ميليارد يورويي ساخت معدن اورانيوم خود را در كشور آفريقايي نيجر علي‌رغم بحران جهاني اجرا كند. بر اساس اعلام مسوولان شركت آروا، قرار است، توليد تجاري 5 هزار تني در سال، از سال 2010 در معدن ايمورارن نيجر آغاز شود. به گزارش ماينينگ ژورنال، اين شركت فرانسوي در ژانويه سال جاري در قرارداد معدني خود با دولت نيجر در زمينه اورانيوم تجديد‌نظر كرده بود. آروا در اوايل 2009 اعلام كرد كه امكان ساخت نيروگاه هسته‌يي براي برآوردن نياز نيجر به برق را بررسي مي‌كند.

"ساركوزي" رئيس جمهور فرانسه مبارزات انتخاباتي خود را با شعار توقف فعاليت هاي نامطلوب فرانسه و نيز تعهد جهت اصلاح سياست خارجي فرانسه درقبال آفريقا آغاز كرد. اما آنچه از سخنراني "ساركوزي" در داكار استنباط مي شود اين است كه سياست وي با 180 درجه تغيير مواجه شده است، چرا كه از مواضع تحريم سياست هاي پيشين فرانسه به مواضع خصمانه رسيده است. ساركوزي پيش از اين بر اينكه نيجر شريك راهبردي بسيار مهمي براي فرانسه است تاكيد كرد وي افزود ما براي اين در اينجا هستيم كه به اورانيوم نيجر نياز داريم، نخستين گام ساخت معدن اورانيوم توسط شركت بزرگ "آروا" كه از مهم ترين شاخه هاي اقتصادي شبكه " فرانسه- آفريقا" است مورد بررسي ساركوزي و " ممدو تاندجا" قرار گرفت. علي رغم مشكلات موجود ساركوزي توانست توافقنامه اي سود آور منعقد كند كه يكي از مفاد سري آن عبارت بود از حمايت فرانسه از ايجاد تغييرات قانون اساسي توسط رئيس جمهور "نيجر" به منظور احراز سومين دوره رياست جمهوري دراين كشور. ساركوزي در سفر به نيجر با رهبران احزاب ميانه روي نيجر نيز گفت وگو کرد. 

در اين ميان، طرح اتهامات آمريكا به نيجر نيز جالب توجه است؛ پس از سقوط صدام حسین در عراق، نیجر توسط آمریکا و بریتانیا به فروش اورانیوم به صدام به منظور تولید سلاح های کشتار جمعی متهم شد. در جولای 2004 آمریکا مدارکی ارائه کرد که حاکی از معاملات پنهانی نیجر و صدام به منظور فروش اورانیوم به رژیم بعث عراق بود. در سپتامبر 2004، گروه بررسی عراقی (Iraqi Survey Group) که به منظور تحقیق درباره ی این موضوع تشکیل شده بود، اعلام کرد: "هیچ نوع مدرکی که نشان دهد دولت عراق پس از سال 1991 از کشور خارجی اورانیوم خریده باشد، پیدا نکرده است". ممدو تاندجا رئيس جمهوري نيجر فروش اورانيوم از كشورش به عراق كه جورج بوش رئيس جمهوري آمريكا و توني بلر نخست وزير انگليس مطرح كرده بودند را اتهاماتي بي اساس خواند.

10502 - 88/04/15

منابع در دفتر موسسه آفران موجود مي باشد.