نشست بررسي تحولات جنوب سودان با حضور جمعي از كارشناسان و صاحبنظران حوزه ي آفريقا صبح دوشنبه 89/10/07 در مركز مطالعات آفريقاي دانشگاه تربيت مدرس برگزار شد. اين نشست كه بازتاب نسبتا خوبي در رسانه هاي داخلي داشت، در حالي برگزار شد كه كمتر از دو هفته ديگر به زمان برگزاري همه پرسي تعيين سرنوشت جنوب سودان در 9 ژانويه 2011 باقي مانده است. كارشناسان موسسه مطالعاتي و تحقيقاتي آفران (ايران و آفريقا)، به نمايندگي از این موسسه در اين نشست شركت نموده و در خصوص تحولات اخير سودان به ارائه نظرات خود پرداختند.

نشست بررسي تحولات جنوب سودان در مركز مطالعات آفريقا

حجت الاسلام ابراهیم انصاری، رایزن پیشین فرهنگی ایران در سودان در این نشست با انتقاد از کم‌توجهی رسانه‌های ایرانی به مساله‌ی سودان گفت: باید این موضوع بیش‌تر از سوی رسانه‌ها مورد توجه قرار گیرد و انعکاس بیش‌تری در رسانه‌ها درباره‌ی موضوع سودان انجام گیرد. وي با اشاره به سفر مجتبی ثمره‌ هاشمی، دستیار ارشد رئیس‌جمهورکشورمان به سودان گفت: این سفر نشان از توجه ایران به سودان است. در حال حاضر کشورهای عربی خود را از مساله‌ی سودان کنار کشیده‌اند و اکنون بیش‌ترین امید سودان به ایران است.
وي در ادامه افزود: در حالي كه وحشت و ترس نسبت به تبعات جدايي جنوب، مردم سودان را فرا گرفته است، عمر البشير و مقامات حزب حاكم سعي مي كنند به مردم اميد و دل داري دهند كه جدايي جنوب تاثير منفي چنداني بر شمال بر جاي نخواهد گذاشت. انصاري گفت: بر اساس توافقنامه نيواشا شكل و شمايل اسلامي از قانون اساسي سودان كنار گذاشته شد و عمر البشير اخيرا در سخناني اعلام كرد در صورت جدايي قانون اساسي اسلامي جديدي در شمال اين كشور تدوين خواهد شد.
وي با بيان اينكه اين روزها، بحث انفصال و تبعات آن نقل هر محفلي در سودان شده است، گفت: عده اي نظير «صادق المهدي» رئيس حزب امت معتقدند كه حزب كنگره ملي چه حقي داشت كه قرارداد نيواشا را به نمايندگي از ملت امضا كند و كشور را به سمت تجزيه پيش ببرد. وي افزود: جنوبي ها تحت اشراف شمالي ها قرار دارند و حزب كنگره ملي حزبي كارآمد بوده است.
رايزن پيشين فرهنگي ايران در سودان خاطرنشان شد: درگيري قبايل جنوبي از هم اكنون آغاز شده است و حتي برخي بر اين باورند كه جنوبي ها پس از مدتي درگيري مجبور مي شوند به شمال ملحق شوند. وي احتمال جنگ جنوب با شمال را ضعيف دانست و گفت: پس از جدايي، درگيري و سهم خواهي هاي قبيله اي در جنوب تشديد خواهد شد و حتي ممكن است دولت جنوب براي تثبيت دولت تازه تاسيس خود امتيازاتي به قبائل مختلف بدهد.
هم‌چنین «بخشی» کارشناس مسائل آفریقا با اشاره به بحران دارفور گفت: در واقع کسانی که در پشت سناریوی بحران دارفور هستند تلاش می‌کنند که توجه خود را به دارفور جلب کنند. او ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران به‌ دنبال وحدت سودان است و آرزوی قلبی ایران، برقراری وحدت میان شمال و جنوب این کشور است این کارشناس مسائل آفریقا با انتقاد از عملکرد رسانه‌های ایرانی درباره‌ی مساله‌ی آفریقا گفت: در حال حاضر در رسانه‌ها موضوعات آفریقا در حاشیه قرار گرفته است.
وي در پایان خاطرنشان کرد: قرار است در بهمن‌ماه سال جاري به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب میزگردی با حضور مسئولان و کارشناسان این حوزه درباره ی مساله‌ی آفریقا برگزار شود.
«محمد هادي تسخيري» سرپرست اداره عربي سازمان فرهنگ و ارتباطات نيز در اين نشست جدايي بين جنوب سودان و شمال آن را قطعي ندانست و اظهار داشت: معمولا جنگ نهايي در هفته آخر است چرا كه البشير اعلام كرده حاضر است كل نفت جنوب را به جنوبي‌ها بدهد به شرط اينكه به وحدت رأي دهند.
وي ادامه داد: اين سخن براي سياستمداراني كه بسياري از پول‌هاي نفت را به جاي صرف در آباداني جنوب به حساب‌هاي شخصي در سوئيس و آمريكا ريخته‌اند بسيار مهم است.
سرپرست اداره عربي سازمان فرهنگ و ارتباطات با بيان اينكه سناريويي در جنوب سودان از سوي دولت البشير در اجراست تا وضعيتي كه در اريتره و اتيوپي رخ داد وقوع نپيوندد، يادآور شد: دولت سودان با تقويت قبايلي در مناطق مرزي بين شمال و جنوب و برخي قبايل جنوبي تلاش دارد تا وحدت را حفظ كند. تسخيري سناريويي كه امروز براي سودان از سوي حكومت اين كشور در حال اجراست را پيشگيري حمله جنوب به شمال آن خواند و خاطرنشان كرد: حكومت تلاش دارد جنوبي‌ها را به خودشان مشغول كند.
وي افزود: آمريكا در حمله به عراق قرار بود از اين پايگاه به ايران دست‌درازي كند اما زماني كه در خود عراق گروه‌هايي آمريكا را مشغول كردند اين كشور اهداف درازمدت خود را فراموش كرده و امروز تلاش دارد تا از منجلاب عراق خارج شود.
تسخيري ادامه داد: در سودان نيز دولت مركزي با انجام برخي فعاليت‌هاي پيشگيرانه خود را در برابر حمله احتمالي جنوب به شمال بيمه مي‌كند.
«جابر انصاري» سفير سابق ايران در ليبي نيز مسائلي از قبيل بحران در سودان و موضوع تقسيم اين كشور را در 3 سطح داخلي منطقه‌اي و بين‌المللي مورد ارزيابي قرار داد و گفت: مسئله فعلي سودان نمونه‌اي از تراكم مشكلات و انطباق بالاي اين 3 سطح است.
وي با بيان اينكه تجزيه سودان تبعات زيادي را در آفريقا و جهان اسلام خواهد داشت، افزود: متأسفانه از مجموعه اخبار به نظر مي‌رسد تقسيم سودان را در پيش رو داريم.
سفير سابق ايران در ليبي اين تجزيه را محصول مشكلات فراوان سودان دانست و يادآور شد: اين موضوع، پندي است براي سياستمداران كه تحولات سياسي عميق يك شبه به وقوع نمي‌پيوندند و تحولات در مقياس تاريخي رخ مي‌دهند.
انصاري با بيان اينكه در سودان بين حكومت مركزي و گروه‌هاي ديگر دائماً شاهد تقسيم بر 2 و جدايي گروه‌ها از يكديگر بوديم، يادآور شد: اين موضوع در سطح منطقه‌اي و بين‌المللي نيز بين سودان و كشورهاي مختلف عربي، آفريقايي وجود داشت كه اين روش تنش آلود باعث جدايي بيشتر سودان از اين كشورها شد.
وي يادآور شد: مجموعه مشكلات داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي وقتي در يك سمت و سو قرار بگيرد، خطراتي را نسبت به امنيت ملي كشورها ايجاد خواهد كرد كه سودان از اين مسئله مستثني نبود.
امير زيادزاده كارشناس مؤسسه مطالعاتي آفران كه در اين گردهم آيي شركت كرده بود، سودان را سومين كشور توليد كننده نفت در آفريقا خواند و يادآور شد: اين كشور با توليد روزانه 500 هزار بشكه نفت اهميت زيادي براي آمريكا دارد، به طوري كه اوباما طي نامه‌اي به سران كشورهاي منطقه آفريقا از آنها خواسته كه ناظر برگزاري انتخابات باشند كه اين موضوع نشان مي‌دهد سودان در اولويت آفريقايي آمريكا قرار دارد. وي ادامه داد: انتخابات نيجريه و سومالي نيز اولويت‌هاي بعدي آمريكا را در آفريقا شامل مي‌شوند.
اين كارشناس مؤسسه مطالعاتي آفران با اشاره به 3 كشور مهم جهان عرب كه شامل مصر، ليبي و عربستان مي‌شود، اظهار داشت: هر 3 اين كشورها با مسئله جانشيني روبرو هستند و اگر هر يك از آنها در موضع سودان بر خلاف رويه آمريكا عمل كنند با مشكلات متعددي در داخل روبه رو مي‌شوند، چرا كه علي رغم مشكلات فراوان داخلي، آمريكا از آنها حمايت زيادي مي‌كند.
زيادزاده با اشاره به رأي گيري سال گذشته در سودان يادآور شد: نتيجه اين رأي گيري درست مطابق پيش بيني تحليلگران بود و همين تحليل‌ها امروز جدايي جنوب از حكومت مركزي سودان را نشان مي‌دهد.
وي استراتژي آمريكا در شرايط فعلي را تجزيه كشورهاي مسلمان خواند و خاطرنشان كرد: اين همان سياست انگليس طي قرون گذشته است.
اين كارشناس مؤسسه مطالعات آفران به كنار آمدن مصر و ليبي با مسئله تجزيه سودان اشاره كرد و گفت: اوگاندا نيز اين جدايي را به رسميت شناخته و پيگير جدي تجزيه سودان است.
زيادزاده ادامه داد: سناريويي كه براي سودان تدارك ديده شده، تبديل اين كشور به 4 كشور مستقل است كه اين يك سياست صهيونيستي مي‌باشد.
وي به فعاليت‌هاي رژيم صهيونيستي در جنوب سودان اشاره كرد و گفت: آنها امروز در جنوب سودان مشغول خريد زمين بوده و فرودگاه‌ها، مراكز حساس و نيز آموزش نيروهاي نظامي جنوب سودان را بر عهده گرفته‌اند كه اين موارد جنوب سودان را در آينده تبديل به يك كشور اسرائيلي خواهد كرد و نيل را در اختيار اين رژيم قرار مي‌دهد.
اين كارشناس مؤسسه مطالعاتي آفران ادامه داد: شاخه شمالي جنبش جدايي طلبان سودان نيز در شمال مشكلاتي را براي دولت مركزي به وجود آورده است كه اين فشارها باعث شد عمر البشير موضوع رفراندوم را بپذيرد.
زيادزاده جدايي جنوب را يك خودكشي براي شمالي‌ها خواند و خاطرنشان كرد: آنها به واسطه فشارهاي بين‌المللي مجبور به قبول رفراندوم شده‌اند و اگر جنگي در منطقه رخ دهد اوگاندا و كنيا براي كمك به جنوبي‌ها وارد خواهند شد.
«محرابي» كارشناس مسائل آفريقا و رئيس مركز مطالعات آفريقاي دانشگاه تربيت مدرس نيز با بيان اينكه امروز اتاق فكر‌هاي آمريكا، انگليس و رژيم صهيونيستي بر روي شبكه سازي روي نيروهاي مختلف در كشورهاي اسلامي كار مي‌كنند، گفت: پروژه قرن جديد آمريكايي كه از سال 1993 كليد خورد استراتژي آمريكا برداشت امنيت در ناامني مي‌باشد.
وي افزود: آمريكا در سودان به دنبال يك كشور مستقل و با ثبات نيست و تلاش مي‌كند تا جنوب سودان را به عنوان يك ناحيه‌ خودمختار در اختيار بگيرد. وي ژئوپلتيك جمهوري اسلامي ايران در خاورميانه را مرتبط با سودان دانست و يادآور شد: هر قدر بخواهيم اتحاد خود را با كشورهاي منطقه بيشتر كنيم، سودان يك نقش محوري در اين بين ايفا مي‌كند.
اين كارشناس مسائل آفريقا گفت: جنوب سودان در صورت استقلال تبديل به يك كشور مسيحي مي‌شود كه اين موضوع تعريف جديدي در معادلات سياسي منطقه خواهد بود. محرابي موضوع انرژي را در منطقه داراي اهميت زيادي خواند و اظهار داشت: ورود يك كشور جديد نفتي، منطقه و اوپك را تحت تأثير قرار خواهد داد و اگر جنوب سودان مستقل شود كمربند اقتصادي بين اوگاندا و كنيا شكل مي‌گيرد كه جمهوري اسلامي ايران و سودان را تحت تأثير قرار خواهد داد.
وي نقطه ضعف مراكز تحقيقات ما را نداشتن مطالعات لازم و اتاق فكر خواند و يادآور شد، اين موضوع باعث مي‌شود كه در بحران‌هاي سياسي مانند سودان در آفريقا با مشكلاتي روبه رو شويم. رئيس مركز مطالعات آفريقاي دانشگاه تربيت مدرس ادامه داد: بايد اتاق‌ فكر‌هايي تشكيل داده و مسائلي را كه در آينده در اين منطقه به وجود مي‌آيد بررسي و سناريوهاي لازم را براي مقابله با آن طراحي كنيم.
محرابي در پايان خاطرنشان كرد: نگاه مسئله محور در آينده و استمرار بررسي‌هاي موضوعات مختلف در آفريقا مي‌تواند ما را در زمينه اتخاذ سياست‌هاي درست ياري كند.

102337 - 89/10/07